Dagblaðið Vísir - DV - 06.06.2014, Síða 15

Fréttir 15Helgarblað 6.–9. júní 2014
Styrinn um kostaða laxveiði
n Veiðiferð Bjarna Benediktssonar og Sigmundar Davíðs hluti af áralangri umræðu um kostaðar laxveiðiferðir n Boðsferðir í laxveiði voru tengdar við óhóf, lúxus og jafnvel spillingu
einkavæðingu bankanna á árunum
2002 og 2003. Fjallað er talsvert um
laxveiðiferðir í boði fjármálafyrir-
tækja í skýrslu rannsóknarnefnd-
ar Alþingis en mörg dæmi eru um
að stjórnmálamenn hafi þegið slík-
ar ferðir á árunum fyrir hrunið.
Meðal annars fóru borgarstjórnar-
mennirnir Vilhjálmur Þ. Vilhjálms-
son, Björn Ingi Hrafnsson sem og
þáverandi heilbrigðisráðherra og
fyrrverandi stjórnarformaður Orku-
veitu Reykjavíkur, Guðlaugur Þór
Þórðarson, í boðsferð Baugs í Mið-
fjarðará í ágúst 2007, skömmu áður
en vinna hófst við ætlaðan sam-
runa félagsins REI og Geysis Green
Energy, sem var að miklu leyti í eigu
FL Group sem Baugur átti stóran
hlut í á þessum tíma. Þá er einnig
í skýrslunni sagt frá laxveiðiferð
Björns Inga í boði Glitnis í júlí 2007.
„Björn Ingi Hrafnsson veiddi líka í
boði Glitnis í Laxá í Leirársveit dag-
ana 10.−11. júlí 2007, sem stjórnar-
maður í Orkuveitunni.“ DV greindi
frá svo frá því að Gísli Marteinn
Baldursson borgarfulltrúi hefði far-
ið í laxveiðiferð til Rússlands á veg-
um Glitnis en hann hélt því fram að
hann hefði verið í vinnu í ferðinni
sem veislustjóri og að því hefði ekki
verið um boðsferð að ræða. Nokkuð
var því um slíkar veiðiferðir stjórn-
málamanna á þessum árum.
Mikið fyrir lítið
Svo voru það boðsferðirnar sem
bankarnir buðu viðskiptavinum
sínum í en um þær er líka fjallað í
skýrslu rannsóknarnefndarinnar.
Þar er haft eftir Sigurjóni Árnasyni,
fyrrverandi bankastjóra Lands-
bankans, að í raun hafi boðsferð-
ir hvers kyns skilað bönkunum
mjög miklu fyrir lítið. Í skýrslunni
er líka viðtal við fyrrverandi reglu-
vörð Glitnis banka sem lýsti reynslu
sinni af stemningunni í boðsferðum
í laxveiði fyrir hrunið 2008. „Ég var
einu sinni sjálfur í veiðihúsi fyrir
nokkrum árum, þá var gjaldeyris-
miðlari með viðskiptavin sem hafði
boðið honum í Langá og það kost-
aði mikinn pening og hann hafði
græjað hann upp af því að hann átti
ekki veiðidót
og svona. Þetta eru mörg ár síð-
an, þetta var miðlari sem var hjá
Landsbankanum þá, og þeir voru
þarna – ég vann þá hjá Fjármála-
eftirlitinu
– og hann náttúrlega alveg
hikstaði bara þegar hann heyrði
hvar ég vann og þeir voru búnir að
vera á fylliríi og ralla saman þarna í
þrjá daga og voða gaman hjá þeim.
[…] Hvern haldið þið að þessi gjald-
eyrismiðlari hafi hringt fyrst í næst
þegar hann fékk einhvern góð-
an díl? Það bara segir sig sjálft.“ Í
þessari tilvitnun kemur bersýni-
lega fram hvernig bankarnir hugs-
uðu slíkar boðsferðir enda sagði
Sigurjón Árnason líka að með boðs-
ferðunum hefðu bankarnir fengið
mikið fyrir lítið. Munurinn á veiði-
ferð Bjarna Benediktssonar og Sig-
mundar Davíðs í Norðurá og slík-
um ferðum er auðvitað sá að sá sem
bauð ráðherrunum að veiða lax-
inn var ekki stórfyrirtæki eða hags-
munaaðili í atvinnulífinu heldur
veiðifélag árinnar sjálfrar auk þess
sem þeir stöldruðu stutt við. Fjárút-
lát vegna ferðar þeirra voru því tak-
mörkuð og einskorðast við veiðarn-
ar í þessar fjörtíu mínútur.
„Fólk var bara galið“
Regluvörður Glitnis lýsti upplifun
sinni af veiðum í Langá með fyrr-
greindum hætti en eftir hrunið þá
steig Ingvi Hrafn Jónsson, leigu-
taki Langár í Borgarfirði til margra
ára, fram í viðtali við Veiðimann-
inn árið 2009 þar sem hann tjáði sig
um stemninguna í boðsferðunum í
ána fyrir hrunið. Ingvi Hrafn sagði
þá að starfsfólk Glitnis hefði hagað
sér verst við ána. „Þetta var sumarið
2006 og 2007, aðallega 2007. Fólk var
bara galið. Ruglið hjá Glitnisfólkinu
skaraði einfaldlega fram úr öllu. Það
sem einkenndi starfsfólkið í kring-
um þetta var ómerkilegheit og lygar
og annað í þeim dúr. Þetta var nokk-
uð sem maður hefur ekki séð fyrr
eða síðar. Í Glitnis boðsferðunum
var tryllingurinn mestur. Þar fór allt
úr böndunum.“ Það eru slíkar frá-
sagnir af laxveiðiferðum sem Einar
Sigfússonar vísar til þegar hann tal-
ar um að bæta þurfi ímynd laxveiði-
nnar á Íslandi. Eftir hrunið komu
fjölmargar slíkar sögur fram, bæði
boðsferðir sem stjórnmálamenn
þáðu í lax af fyrirtækjum, og eins lýs-
ingar eins og þær sem Ingvi Hrafn
reifaði. Boðsferðir í laxveiði voru því
tengdar við óhóf, lúxus og jafnvel
spillingu þar sem hugmyndin um æ
sér gjöf gjalda var ekki langt undan.
Landsbankamálið
Sé litið lengra aftur í tímann, til ár-
anna fyrir síðustu aldamót, þá er
ein þekktasta sagan sem tengist ko-
stuðum laxveiðiferðum úr Lands-
banka Íslands sem þá var ríkisbanki.
Árið 1998 sögðu allir þrír bankastjór-
ar Landsbankans, þeir Sverrir Her-
mannsson, Björgvin Vilmundarson
og Halldór Guðbjarnarson, af sér
vegna umfjöllunar um risnukostnað
og kaup þeirra á laxveiðileyfum fyr-
ir hönd bankans. Meðal annars var
um að ræða kaup Landsbanka Ís-
lands á veiðileyfum í Vatnsdalsá,
Víðidalsá og Hrútafjarðará fyrir
bankastjórana. Í umfjöllun fjölmiðla
á þeim tíma kom fram að kostnað-
ur bankans á ári vegna veiðileyfa-
kaupa í laxveiðiám fyrir bankastjór-
ana hefði numið nokkur hundruð
þúsund krónum. Sverrir Hermanns-
son gekkst við sinni ábyrgð á þessum
kostnaði í viðtali við Morgunblaðið
1998 en hinir tveir bankastjórarnir
höfðu þá einnig sagt af sér. „Þar erum
við bankastjórarnir ábyrgir, við þrír
erum allir samábyrgir. Að vísu má
geta þess, að endurskoðun og innra
eftirlit hefur verið í miklum molum.
Það sér maður fyrst nú.“ Umræðan
um boðsferðir í laxveiði og ætlaða
og meinta spillingu og aðstöðubrask
sem þeim tengjast hefur því komið
upp alloft á liðnum árum. Veiði-
ferðar Sigmundar Davíðs og Bjarni
Benediktssonar í Norðurá mun nú
sjálfsagt ekki verða minnst lengi í
ljósi þess að þeir þáðu ekki boð um
veiði í 1,5 dag, fæði og gistingu held-
ur opnuðu aðeins ána. Segja verður
að þetta hafi verið klókt hjá þeim.
Slíkar fréttir kalla hins vegar fram
umræðu um „laxveiðispillingartím-
ann“ eins og Jóhanna Sigurðardóttir
orðaði það nú í vikunni en sú um-
ræða kemur alltaf upp aftur og aftur
hér á landi. n
„Laxveiðispillingartíminn“ Jóhönnu Sigurðardóttur fannst laxveiðiferðin bera vott
um siðferðisbrest og tengdi hana við „laxveiðispillingartímann“. Mynd RakeL Ósk siguRðaRdÓttiR
„Bjarni er
flinkur
veiðimaður
Bjarni fékk lax á Brotinu Bjarni
Benediktsson veiddi lúsuga hryngu
á veiðistaðnum Brotinu í Norðurá á
fimmtudaginn. Þeir Sigmundur Davíð
veiddu aðeins í rétt um 40 mínútur.
Mynd svanhiLduR hÓLM vaLsdÓttiR
stutt stopp Þeir Bjarni og Sigmundur Davíð stoppuðu stutt við veiðar í Norðurá, einungis í
um 40 mínútur. Bjarni náði hins vegar einum laxi á land á þeim tíma. Mynd ÞoRRi
steig fram eftir hrun Ingvi Hrafn Jónsson, leigutaki Langár á Mýrum, steig fram eftir
hrun og tjáði sig um boðsferðir Glitnis í ána. Mynd nína BjöRk