Peningamál - 01.08.2001, Síða 24

PENINGAMÁL 2001/3 23
Gríðarlegar sveiflur á gengi krónunnar ...
Miðvikudaginn 2. maí myndaðist svokallaður „spír-
all“ á millibankamarkaði með gjaldeyri. Gengi krón-
unnar lækkaði um tæplega 6% og námu viðskipti
dagsins jafnvirði 36 ma.kr. Staða viðskiptavaka
versnaði þó aðeins um tæpa 3 ma.kr. og má því rekja
um 33 ma.kr. viðskipti til varnaraðgerða þeirra.2
Þegar var ljóst að um „yfirskot“ var að ræða. Miklar
sveiflur urðu innan dagsins og næstu daga á eftir sem
ollu óróa meðal viðskiptavaka og viðskiptavina
þeirra. Lækkun krónunnar gekk til baka á örfáum
dögum en síðan tók við tímabil þar sem sveiflur á
gengi krónunnar milli daga voru allnokkrar. Leitnin
var þó í lækkunarátt. Þetta sést vel á mynd 1. Mynd
2 sýnir vísitölu gengisskráningar innan dags með
fimm mínútna millibili frá 27. apríl til 9. maí og sést
þar vel hversu stórar sveiflurnar urðu innan dags á
þessu tímabili. Þann 21. júní var ástandið á gjald-
eyrismarkaði fremur tvísýnt og talin var hætta á að
fram undan væri hröð lækkun á gengi krónunnar þótt
merkja mætti viðhorfsbreytingu til gengisþróunar
undangenginna vikna. Seðlabankinn ákvað að selja
Bandaríkjadali og draga úr þeirri spennu sem hafði
myndast. Þessi aðgerð heppnaðist vel og markaði
nokkur vatnaskil í þróun gengis íslensku krónunnar.
Fjármálamarkaðir og aðgerðir Seðlabankans1
Miklar sveiflur en síðan ró á gjaldeyrismarkaði
1. Í þessari grein eru notaðar upplýsingar sem tiltækar voru þann 23. júlí
2001.
2. Nánar er fjallað um atburði þessa dags í rammagrein. Einnig má benda
á umfjöllun um gjaldeyrismarkað hér á landi í sérstakri grein í þessu
hefti.
Miðvikudaginn 2. maí sl. lækkaði gengi íslensku krónunnar um tæplega 6% og er það mesta lækkun sem
orðið hefur á einum degi í sögu millibankamarkaðar með gjaldeyri hér á landi. Næstu daga á eftir gekk
lækkunin hratt til baka en síðan tók við rúmlega mánaðarskeið þar sem gengi krónunnar lækkaði að
jafnaði þótt sveiflur væru miklar í báðar áttir. Hinn 21. júní sl. greip Seðlabankinn inn í gjaldeyrismark-
aðinn og seldi Bandaríkjadali fyrir krónur. Það ásamt samkomulagi Seðlabankans við viðskiptavaka á
millibankamarkaði með gjaldeyri um greiðslu þóknunar og yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar um að tekið
yrði erlent lán til að bæta gjaldeyrisstöðu Seðlabankans stuðlaði að ákveðnum vatnaskilum og ró færð-
ist yfir gjaldeyrismarkaðinn. Vextir hækkuðu nokkuð í kjölfar meiri verðbólgu en þó virðist ljóst að
markaðurinn hefur trú á að um tímabundið „verðbólguskot“ sé að ræða. Inngrip Seðlabankans á gjald-
eyrismarkaði leiddu til nokkurra þrenginga í krónustöðu fjármálafyrirtækja. Skuldabréfamarkaður virð-
ist vera að lifna við en hlutabréfamarkaður virðist vera í lægð.
Viðskipti á gjaldeyrismarkaði og þróun
vísitölu gengisskráningar
Jan. Feb. Mars Apríl Maí Júní Júlí
0
8
16
24
32
40
Ma.kr.
120
125
130
135
140
145
Vísitala
Viðskipti (vinstri ás)
Sala SÍ (vinstri ás)
Gengisvísitala (hægri ás)
Mynd 1
Daglegar tölur 3. janúar - 23. júlí 2001