Peningamál - 01.08.2001, Side 81

80 PENINGAMÁL 2001/3
aðssvæða skýrist að mestu af útflutningi til Asíu og
Eyjaálfu.
Söluaðferðir
Hugbúnaðarfyrirtæki sem höfðu útflutningstekjur
árið 2000 voru beðin um að svara spurningu um sölu-
aðferðir á erlendum mörkuðum. Alls svöruðu 53
fyrirtæki þessari spurningu. Algengasta söluaðferðin
var bein sala til viðskiptavina en næstalgengast var
sala í gegnum erlend samstarfsfyrirtæki. Ríflega
helmingur fyrirtækjanna notaði eina söluaðferð –
beina sölu til erlendra viðskiptavina. Þegar um tvær
söluaðferðir er að ræða er algengast að blandað sé
saman beinni sölu til erlendra viðskiptavina og sölu
gegnum erlenda samstarfsaðila. Þegar þriðja sölu-
aðferðin bætist við er það yfirleitt sala í gegnum
erlend dóttur- eða hlutdeildarfélög. Útrás fyrirtækja
virðist því hefjast á því að þau selja hugbúnað til ein-
stakra viðskiptavina. Síðar er stofnað til samstarfs
við erlend fyrirtæki sem sjá um að selja hugbúnaðinn
og þegar umsvif aukast er stofnað erlent dóttur- eða
hlutdeildarfélag. Þessi leið getur verið ákjósanleg til
að þreifa fyrir sér á erlendum mörkuðum. Með því að
stofna til samstarfs við fyrirtæki í viðkomandi landi
má nýta sér þekkingu þeirra og reynslu á viðkomandi
markaði. Það er áhættuminna en að stofna eigið útibú
eða dóttur- eða hlutdeildarfyrirtæki erlendis.
Íslenskur hugbúnaðariðnaður hefur vaxið mikið
sl. áratug. Fjöldi starfa hefur tvöfaldast, velta hans
14-faldast og útflutningstekjur vaxið úr tæpum 35
milljónum króna í 2,4 milljarða króna. Íslenskur hug-
búnaðariðnaður hefur margt til að bera til að hann
geti haldið áfram að vaxa á næstu árum. Framboð á
menntuðu vinnuafli hefur aukist og fyrirtækin hafa
mörg hver áralanga reynslu af hugbúnaðargerð. Þótt
markaðurinn innanlands sé lítill þá er hann fjöl-
breyttur og nýjungagjarn sem gefur tækifæri á að
þróa hugbúnaðarlausnir og standa að nýsköpun.
Smæð fyrirtækjanna kann þó að standa í vegi fyrir
útflutningi. Búast má við að íslensk hugbúnaðar-
fyrirtæki sem stefna að útflutningi leiti í auknum
mæli að erlendum samstarfsaðilum, stofni dóttur-
fyrirtæki erlendis eða sameinist öðrum hugbúnaðar-
fyrirtækjum íslenskum eða erlendum.
Heimildir:
Hagstofa Íslands, fjöldi fyrirtækja skráðra hjá Hagstofu Íslands
eftir ÍSAT 95, 1995-2000, heimasíða Hagstofu Íslands
www.hagstofa.is
Hagstofa Íslands, Íslensk atvinnugreinaflokkun ÍSAT 95,
Reykjavík 1994.
Hagstofa Íslands, vinnumarkaðskannanir 1990-2000.
Seðlabanki Íslands, kannanir á útflutningi hugbúnaðarfyrirtækja.
Þjóðhagsstofnun, atvinnuvegaskýrslur 1995 og 1997.
Þjóðhagsstofnun, virðisaukaskattsvelta hugbúnaðarfyrirtækja
1998, 1999 og 2000 skv. virðisaukaskattsskýrslum.
Þór Sigfússon. Landnám. Útrás íslenskra fyrirtækja. Reykjavík
2000.
Örn Karlsson, erindi á ráðstefnu um þróun og horfur í
tæknigeiranum á vegum Kaupþings, 31. október 2000.
Mynd 4
Skipting útflutningstekna
hugbúnaðarfyrirtækja 2000
Undir 20
milljónum
20-49,9
milljónir
50-99,9
milljónir
Yfir 100
milljónir
0
10
20
30
40
Fjöldi fyrirtækja
38
13
7
4
Mynd 5
Hlutfall helstu markaðssvæða
1990 1995 2000
0
20
40
60
80
Evrópa N-Ameríka Annað