Peningamál - 01.08.2001, Blaðsíða 5

4 PENINGAMÁL 2001/3
tíma jókst verðbólga í helstu viðskiptalöndum
Íslands úr 2,4% í 2,7%.
Á 12 mánuðum til júlíbyrjunar hækkaði vísitala
neysluverðs um 7%. Rúmlega helmingur þeirrar
hækkunar átti sér stað síðustu 3 mánuðina. Af heildar-
hækkun vísitölunnar skýra innfluttar vörur alls 2,9%
af hækkuninni undanfarna 12 mánuði og 2% af hækk-
uninni yfir 3 mánuði. Síðustu 3 mánuðina munaði
mest um 8,1% verðhækkun á bílum og varahlutum, en
hækkun á bensínverði um 7% og 7,2% verðhækkun
innfluttra mat- og drykkjarvara höfðu einnig veruleg
áhrif. Aðrar innfluttar vörur hækkuðu nokkru minna.
Frá aprílmánuði hækkuðu innlendar mat- og drykkjar-
vörur aðrar en búvörur og grænmeti um 5,9%, eða
meira en vísitalan hækkaði í heild. Þótt innlend mat-
væli hafi hækkað minna í verði en innflutt, vega þau
þyngra í vísitölunni og hafa því meiri áhrif. Verulega
dró úr hækkun húsnæðisverðs síðustu 3 mánuðina.
Húsnæðisliður vísitölunnar hækkaði um 1,9%,
þ.e.a.s. töluvert minna en vísitalan í heild.
Verð þjónustu á almennum markaði hefur hækk-
að um tæp 8% á 12 mánuðum og opinber þjónusta
hefur einnig hækkað töluvert í verði nýlega. Á tólf
mánuðum til júlíbyrjunar hækkaði þjónusta á al-
mennum markaði um 7,8%, þar af um 5,2% frá ára-
mótum og 3,3% undanfarna 3 mánuði. Þessar hækk-
anir má að miklu leyti rekja til launahækkana, en
lækkun á gengi krónunnar hefur einnig töluverð áhrif
á verð sumrar þjónustu, t.d. ferðaþjónustu og sam-
gangna. Í ljósi þess að töluverður tími er liðinn frá
hækkun launa í janúar, má ætla að dragi úr verð-
hækkun þjónustu á næstunni.
Undanfarið ár hefur verð opinberrar þjónustu
hækkað mun minna en verð annarrar þjónustu, eða
um 3½%. Í júlí varð breyting þar á þegar opinber
þjónusta hækkaði um 1½%. Þá hækkun má einkum
rekja til verðhækkunar á rafmagni, en einnig hækk-
uðu leikskólagjöld á nokkrum stöðum. Gera má ráð
fyrir áframhaldandi verðhækkunum opinberrar þjón-
ustu á næstu mánuðum. Í ágúst munu t.d. leikskóla-
gjöld í Reykjavík hækka. Nýlokið er kjarasamn-
ingum nokkurra stéttarfélaga við hið opinbera, sem
kann að leiða til verðhækkana á næstunni.
Húsnæðisverð lækkaði að raunvirði á öðrum árs-
fjórðungi, en nafnverð hefur þó hækkað
Í júlíbyrjun hafði markaðsverð íbúðarhúsnæðis, eins
og það er reiknað í vísitölu neysluverðs, hækkað um
6,6%, en vísitala neysluverðs um 7%. Að raungildi
hafði húsnæðisverð því lækkað um 0,4% á einu ári.
Þessi lækkun átti sér fyrst og fremst stað á öðrum árs-
Mynd 2
J M M J S N J M M J S N J M M J S N J M M J
1998 1999 2000 2001
0
1
2
3
4
5
6
7
8
%
Verðbólguþróun 1998-2001
12 mánaða breytingar
Helstu viðskiptalönd Íslands
Ísland: Neysluverðsvísitala
Ísland: Samræmd vísitala
neysluverðs
Heimild: Hagstofa Íslands.
Tafla 1 Framlag undirliða til hækkunar
vísitölu neysluverðs 1999-2000
Vísitölubreyting Hlutfallslegt
(á ársgrundvelli) framlag til hækk-
síðastliðna unar vísitölu
Allar tölur eru í % 6 m. 12 m. 6 m. 12 m.
(1) Búvörur án grænmetis ..... 7,7 5,6 4,1 5,2
(2) Grænmeti ......................... 15,6 -0,4 1,2 -0,1
(3) Aðrar innlendar mat- og
drykkjarvörur ................... 18,5 8,9 9,9 8,2
(4) Aðrar innlendar vörur ...... 6,1 7,5 2,4 5,1
(5) Innfluttar mat- og
drykkjarvörur ................... 29,8 14,7 7,8 6,6
(6) Nýr bíll og varahlutir ....... 19,1 11,5 14,6 15,2
(7) Bensín .............................. 25,8 5,0 10,1 3,4
(8) Aðrar innfluttar vörur ...... 13,5 5,4 16,3 11,3
(9) Áfengi og tóbak ............... 12,5 8,0 3,3 3,7
(10) Húsnæði ........................... 8,5 6,7 9,8 13,4
(11) Opinber þjónusta ............. 3,1 3,5 3,1 6,0
(12) Önnur þjónusta ................ 10,6 7,8 17,3 21,9
Samtals ..................................... 12,0 7,0 100,0 100,0
Innlendar vörur (1-4) ............... 11,3 6,9 17,7 18,4
Búvörur og grænmeti (1-2)....... 8,7 4,8 5,4 5,1
Innlendar vörur án búvöru og
grænmetis (3-4) ........................ 13,1 8,2 12,3 13,3
Innfluttar vörur alls (5-9) ......... 18,0 8,1 52,1 40,2
Heimild: Hagstofa Íslands.