Skírnir - 01.04.1989, Page 70

64
ULFARBRAGASON
SKÍRNIR
hlut ættarinnar. Samkvæmt íslendinga sögu urðu því ókvæni Sæ-
mundar og frillulífi til þess að veikja stöðu Oddaverja.31
Ein dætra Sæmundar var Solveig. Hafði Sæmundur mælt svo
fyrir að hún skyldi taka jafnmikinn arf eftir sig sem hver einn sona
sinna. Hennar fékk Sturla Sighvatsson Sturlusonar eftir að hún
hafði fengið arfinn. Tók Solveig þá við búsforráðum á Sauðafelli
þar sem Sturla bjó, en um leið var frilla hans og barnsmóðir látin
fara þaðan (298-300). Eftir það er Sturla ekki kenndur við aðrar
konur en Solveigu. Virðist hann aðeins hafa haldið frillu þangað til
hann fékk konu sem þótti honum samboðin. Solveig Sæmundar-
dóttir hefur þótt góður kostur sakir ættar og eigna jafnvel þótt hún
væri óskilgetin. Frillulífi höfðingjasona gæti því oft hafa stafað af
því að þeir töldu sig ekki hafa fundið konuefni við sitt hæfi eða þá
skorti góða bújörð til að geta fest ráð sitt.
Þegar fjallað hefur verið um ástamál, hjúskap og frilluhald á
Sturlungaöld hefur gjarnan verið bent á þá Sturlusyni, Þórð og
Snorra. íslendinga saga segir um Snorra að hann hafi fengið Her-
dísar Bersadóttur hins auðga á Borg. Er ekki legið á því að hann
hafi kvænst til fjár enda var hann félaus því að móðir hans hafði eytt
arfshlut hans. Snorri og Herdís bjuggu á Borg. Þau eignuðust tvö
börn sem komust úr barnæsku. Þau slitu samvistum eftir það og
fluttist Snorri í Reykholt. Síðan segir sagan: „Snorri var inn mesti
fjárgæzlumaðr, fjöllyndr ok átti börn við fleirum konum en Her-
dísi“ (242). Eru svo nefnd þrjú þessara barna. Allmiklu síðar í sög-
unni er sagt frá því að Snorri gerði helmingafélag við Hallveigu
Ormsdóttur, féríkustu konu á Islandi, og varð hann þá mestur auð-
maður á landinu. Þau Hallveig átti ekki börn sem getið er (237,
240-42, 304).
I grein um frásögn íslendinga sögu af Snorra taldi Arni Pálsson
að Sturla sagnaritari brennimerkti Snorra föðurbróður sinn sér-
staklega sem kvennamann þótt hann hafi aðeins hegðað sér eins og
aðrir höfðingjar aldarinnar - t. a. m. Þórður, faðir sagnaritarans.
Hafi síðan verið þrástaglast á fjöllyndi Snorra. Aleit Arni að fá-
þykkja Sturlu til Snorra komi jafnan fram í frásögn hans. Hins veg-
ar hafi hann einatt fegrað mál föður síns.321 ákafa sínum að verja
minningu Snorra Sturlusonar virðist Arni þó ekki hafa áttað sig á
hvaða forsendur eru fyrir því að Sturla sagnaritari dæmir kvenna-