Skírnir - 01.04.1989, Síða 197

SKÍRNIR
VORN FYRIR HREPPA
191
að liðka íyrir þeirri þróun og eru núgildandi sveitarstjórnarlög
meðal annars til marks um það. Eru ýmis merki um að senn verði
gengið til framkvæmda og sveitarfélög sameinist.
Eftir því sem ávinnst í þeim efnum er líklegt að þéttbýliskjarnar
verði í hverjum hreppi annað hvort þannig að dreifbýlishreppar
sameinist þéttbýlishrepp, eða dreifbýlishreppum, tveimur eða
fleiri, verði steypt saman í einn og af því spretti smám saman þétt-
býliskjarni sem verði miðstöð stjórnsýslu, þjónustu og atvinnulífs
í hreppnum. Ef að líkum lætur taka íbúar að sækjast eftir því að
sveitarfélagið fái heitið kaupstaður eða bær jafnskjótt og skilyrðum
laga er fullnægt. Smám saman fer þá svo að öll lífvænleg sveitarfé-
lög beri slík heiti.
Nú er ólíklegt að íbúar láti staðar numið við nafngift eina; sveit-
arfélagið verður að rísa undir hinu nýja nafni og koma á fót því
embættiskerfi og þjónustustofnunum sem hæfa: bæjarstjóra,
bæjarritara, bæjartæknifræðingi, félagsmálastjóra o. s. frv. Og nú
er hætta á að tvennt gerist: þéttbýlissveitarfélagið - bærinn - hefur
tæpast bolmagn til að halda uppi slíku stjórnkerfi; dreifbýlissveit-
arfélagið - hreppurinn - verður afskiptur þeirri þjónustu sem bær-
inn býður upp á. Hagsmunir beggja knýja á um sameiningu undir
merki þéttbýlissveitarfélagsins - bæjarins - og hrepparnir týna töl-
unni. Þeir hreppar sem eiga ekki kost á slíkri sameiningu leggjast
annað hvort af eða verða fámennir útkjálkar sem litlu máli skipta.
VI
Nú má spyrja hvort það sé ekki eðlileg þróun þegar þéttbýlið hefur
náð yfirhöndinni að hreppar hverfi sem grunneiningar í sveitar-
stjórnarskipan landsins og bæir eða kaupstaðir komi í þeirra stað;
sveitirnar verði eins konar ósjálfstæð umgerð þéttbýlisstaðanna.
Þótt eðlilegt sé að spyrja er spurningin á skjön við kjarna málsins.
Viðgangur þjóðernis og þeirrar menningar sem því tengist er nú
mörgum ærið umhugsunarefni, ekki einungis hér á landi, heldur
einnig víða um lönd. Veldur mestu vaxandi ágangur staðlaðrar
fjöldamenningar. Um gildi þjóðernis verður ekki fjölyrt hér, enda
ekki ágreiningur um það, a. m. k. ekki í orði kveðnu. Hugtakið