Skírnir - 01.04.1989, Qupperneq 210

204
ÞÓRIR ÓSKARSSON
SKIRNIR
En það gilda sömu lögmál um horfinn heim Hannesar Sigfússonar og
draumaheim rómantíkera. Hvorugur þolir nána skoðun, og því síður
nokkurn hávaða. I ljóðum fyrri tíma skálda vöknuðu menn gjarna af sælu-
draumum sínum við það að framhjá skaust þröstur „svo þaut við í runn“.
í „Hugrenningu“ Hannesar (bls. 21) er hávær dyrabjallan hins vegar söku-
dólgurinn. Og þegar dyrnar opnast kemur í ljós að fólkið sem eitt sinn bjó
í húsunum er farið. Þar býr nú „ókynni“ nútímans sem skáldið hefur engan
hug á að kynnast.
Nýtt fólk mun spretta fram úr gömlum húsum
ef ég styð fingri á hnapp í þeirri trú
að tíminn hafi stöðvast klukkan þrjú
fyrir þrjátíu árum
Þið eruð horfin
Okynnið býr þar nú
Og aftur sný ég huga heimanfúsum
Nútíminn er „skakkur tími“ í huga skáldsins. Veröldin er ýmist „faröldin
sem þeysir hjá / í helreiðum sínum til móts við slysin" (bls. 20), eða „farald-
ur ókunnugleikans" sem gerir borgarbúann sjúkan (bls. 22). Hvarvetna
blasa við ummerki aldarinnar, deyjandi skógar, fuglar, fiskar, menn, -
einmana menn sem hafa ekki lengur nein tengsl við náunga sína eða náttúr-
una: „Enginn grunur um návist í gagnsæjum vindinum / Engin hvísluð orð
úr skrjáfandi laufi“ (bls. 22). Og framtíðin gefur ekki tilefni til bjartsýni.
Það sem sést af henni er „ósnortin eyðimörk" (bls. 41).
Líkt og Sigfús beinir Hannes víða spjótum sínum að siðmenningunni, og
þá einkum öfgakenndum og afskræmdum þáttum hennar. Hér er ekki
horft á fágað yfirborðið heldur það sem undir leynist, persónunjósnir,
kynþáttahatur og miskunnarlausa grimmd mannanna. Sérhver hlutur hef-
ur snúist upp í andhverfu sína. Alls staðar á mannleg reisn undir högg að
sækja. Dýrlegar átveislur leiða huga skáldsins að heiðnum blótum og svelt-
andi börnum í Afríku. Og skáldið gefur í skyn að endalokanna sé skammt
að bíða. Um það vitna rýrir fætur goðanna sem sitja blótið. Sjálft hefur það
hins vegar fengið sig fullsatt: „Ég hinkra ekki til að sjá þá rísa - og falla“
(bls. 37).
Ris og hnig eru reyndar þau lögmál sem mannlífið virðist ofurselt. I ljóð-
inu „Abúendur“ (bls. 13) bendir skáldið á það hvernig örlög mannsins
fylgja sömu endalausu hrynjandinni og árstíðirnar eða eyktir sólarhrings-
ins. Án afláts klífur hann tinda tilverunnar til þess eins að hrapa jafnskjótt
niður aftur. Þannig er líf mannsins ekki ósvipað streði Sísyfosar. En ólíkt
þeim Sísyfosi sem Albert Camus gerði að persónugervingi nútímamanns-
ins eru ábúendur Hannesar fyllilega ómeðvitaðir um örlög sín. Hversu oft