Skírnir - 01.04.1989, Síða 212

206
ÞÓRIR ÓSKARSSON
SKÍRNIR
þó að sá skilningur liggi nærri er jafnframt freistandi að yfirfæra orð Kon-
ráðs upp á þá skáldakynslóð sem Sigfús heyrir til, „atómskáldin" svo-
nefndu, skoða þau með tilliti til stöðu skáldanna á Parnassus samtímans. I
beinu framhaldi af tilvísuninni í Konráð kemur þannig ljóðlínan „Ekki
sofið! “ sem gæti sem best skírskotað til upphafsorða Dymbilvöku Hannes-
ar Sigfússonar: „Eg sem fæ ekki sofið“. Með þeim orðum má segja að
skáldakynslóð þeirra Hannesar og Sigfúsar hafi kvatt sér hljóðs sem sér-
stæð rödd í íslenskum bókmenntum, rödd sem talaði máli stórborgarbúa
nútímans en sótti um leið styrk í stílhreina, fágaða og oft formfasta ljóð-
menningu okkar Vesturlandamanna. Grunnhugmyndin hefur þannig alltaf
verið sú að raða „réttum orðum“ í „rétt samhengi“. Hefur þá engu skipt
hvort ort er undir merkjum súrrealisma eða skorinorðs ljóðs. Viðhorfið er
jafnan smiðsins eða hagleiksmannsins sem stendur ekki upp frá vinnu sinni
fyrr en gripurinn er gallalaus. Að þessu leyti byggir módernismi í íslenskri
ljóðlist á furðu öguðum og klassískum vinnubrögðum.
Þó að enn haldi mörg skáld áfram „að skjóta / örvum af gráhærðum
streng atómskáldanna"6 hefur orðið töluverð þróun á sviði ljóðræns
vopnabúnaðar hin síðari ár. Einkum hafa framsæknir ljóðtæknimenn lagt
mikið upp úr krafti, hraða og hávaða skáldflauga sinna. Ekki er þó hægt að
segja að skotmarkið sé alltaf það sama eða flaugarnar allar jafn langdrægar
og markvissar. Þannig eru skotmennirnir ákaflega sundurleitur hópur.
Flestir stefna þeir þó skeytum sínum „á ofsaferð / inní stálslegna borg“ nú-
tímans.7 „Argandi sargandi gargandi / knýja tannhjólin" þá til dáða.8 Þeir
yrkja um „umferðargný og rokk / færibönd og sjónvarp / fótboltaleiki /
bíngó moggann".9
Til þess að lýsa þessum veruleika án þess að grípa til gamalla og gatslit-
inna orðaleppa hafa skáldin þróað nýjan skáldskaparstíl sem er um margt
frábrugðinn stíl atómskáldanna og að sumu leyti í beinni uppreisn gegn
honum. Þannig hafa þau í æ ríkara mæli tekið í þjónustu sína óheflað götu-
málið, slanguryrði og slettur, eða klisjur auglýsinga og afþreyingarmiðla.
Sum skáldin hafa jafnframt horfið lengra en nokkru sinni áður burtu frá
skipulegum og rökrænum texta, grundvallað ljóðin á þversögnum, orða-
leikjum eða ósamþýðanlegum myndbrotum.
Um þessar sundurlausu samtímabókmenntir okkar yrkir Sigfús í ljóðinu
„Veröldin” (bis. 9-10) og tengir þær um leið aldarlokastemningu og trufl-
un tíðarandans.
Skáldöfgarnar koma aðvífandi hverjar úr sínu skotinu.
Dimman í sveipum yfir jörðinni.
Líkt sem eitthvurt glingurprang komið í tímann.
Röklausar tengingar fjarskyldra greina.
Launvenzluð aldaskeið.
Nákomnar andstæður flotnar úr fjarska.