Skírnir - 01.04.1993, Blaðsíða 192

186
GUNNAR HARÐARSON
SKÍRNIR
unnt er og ástæða er til að taka mið af og fylgja. Gildi trúarhefða
stendur því óhaggað í samtímanum, fyrir bæði einstaklinginn og
þjóðfélagið.
Ef það sem rakið hefur verið hér að ofan er dregið saman og
hnýtt við þær spurningar sem nefndar voru hér í upphafi, þá
kemur eftirfarandi í ljós:
1. Trúarbrögð eru ekki úrelt.
2. Meginhlutverk kirkjunnar er að miðla boðskap sínum og
þar með andlegum og siðferðilegum gildum í samfélaginu, inn á
við jafnt sem út á við.
3. Hlutverkin þrjú, „menningarhlutverk“, „rökræðuhlutverk“
og „dulúðarhlutverk", eru innifalin í miðlunarhlutverki kirkj-
unnar.
Af þessu leiðir að sú þversögn, sem vikið var að í upphafi
þessa máls, að kirkjan haldi því aðeins velli að hún sé lögð niður,
er úr sögunni. Þar með er hins vegar ekki sagt að kirkjan eigi ekki
við neinn vanda að etja, öðru nær. En vandi hennar stafar ekki af
því að trúarbrögð séu úrelt eða að kirkjan hafi ekkert hlutverk í
samtímanum. Vandi hennar stafar þá einmitt afþví að trúarbrögð
eru ekki úrelt og að kirkjan á margvíslegt erindi við samtímann.
Hann stafar til dæmis af því að trúarhefðir gegna veigamiklu
hlutverki við mótun lífsskoðana í samtímanum og hafa því ótví-
rætt gildi fyrir einstaklinginn. Hann stafar einnig af því að trúar-
brögðin hafa sitt að segja í þjóðfélaginu, því að þau leggja meðal
annars siðferðilegan grundvöll fyrir því að horfa gagnrýnum aug-
um á þjóðfélagið. I þessu samhengi er hlutverk þeirra ekki að
réttlæta ríki, borg eða þjóðfélag, heldur að halda á loft lífsgildum
eins og réttlæti, friði og kærleika sem eru í og með félagsleg gildi
og varða þjóðfélagið og skipan þess.
Ég hef reynt að halda hér uppi málsvörn fyrir trúarhefðirnar
með því að rökræða ýmis atriði sem lúta að eðli þeirra, hlutverki
og gildi í samtímanum. Hef ég þó aðeins stiklað á stóru, hlaupið
yfir sumt og látið annað liggja í láginni. „I am no prophet - and
here’s no great matter“ segir í kvæði nokkru eftir T.S. Eliot, og