Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1991, Side 89

Svipmyndir af samkennaranum
mönnum og var vekjandi á að hlýða er þeir héldu almennan fund. Þeim
málum gerir hann skil í annarri merkri grein í Kr. stúdentablaði, „Kristin
trú og þarfir þjóðfélagsins.” Þar spyr hann spumingarinnar: Hvaða erindi
á boðskapur kristindómsins til manna í nútíma þjóðfélagi? Hann talar á
spaugilegan hátt (eins og honum var lagið) um aðlögunaraðferðina, þegar
kirkjan gerir „sjálfa sig líka heiminum, slakar til í öllu sem veröldinni
finnst óþægilegt við kristindóminn, m.ö.o. hún getur sogið veraldar-
hyggjuna inn í sjálfa sig! Um leið getur hún dubbað upp á veraldar-
hyggjuna við hátíðleg tækifæri og fengið í staðinn viðurkenningu
þjóðfélagsins fyrir tilverurétti sínum og ef til vill aðstoð til að halda uppi
starfsemi sinni.” Og sjúkdómseinkennin láta ekki á sér standa: „Prédikun
og fræðsla hefir lítil áhrif, kirkjusókn er léleg, sakramenti em vanrækt,
menn em almennt fáfróðir í kristnum fræðum og áhugi er lítill fyrir
kjama kristindómsins og siðgæði. Þannig vilja líka einræðisherramir að
kirkjan verði.” — Vamaðarorð sem eiga við á líðandi stund ekki síður en
ella, og hér á landi sem og í nágrannalöndunum.
En hvað er til bragðs? Meinið sem ráðast þarf að er „afturför á sviði
kristilegrar þekkingar, sem með réttu má nefna afkristnun . . . úrelt og
klaufaleg vinnubrögð kirkjunnar manna, skortur á skýrleika, næmleika og
sveigjanleika . . . menn skilja ekki lengur hvað felst í mörgum
gmndvallarhugtökum trúar og siðgæðis, blátt áfram af því að þau hafa
ekki verið tekin til meðferðar af kennimönnum, heldur hefir annað verið
látið koma í þeirra stað.” Þess vegna er þörf á „nýjum kirkjulégum
vinnubrögðum á þeim tímum iðnvæðingar og þar á eftir. Þetta hafa menn
skilið fyrir meir en heilli öld í mörgum löndum hins kristna heims . . .
Kennarar kirkjunnar í þeim efnum hafa ekki síður komið úr hópi
leikmanna en presta. Brautryðjendur hinna nýju starfsaðferða hafa oft
verið hæddir og fyrirlitnir, en hafa síðar verið taldir til hinna nýtustu
manna þjóðfélagsins. Upp úr þessum skilningi á þörfum þjóðfélaganna í
nýju umhverfi hafa vaxið hreyfingar er náð hafa útbreiðslu um allan hinn
kristna heim. ”
Greining vandans og frýjunarorð af þessu tagi em það úr arfi sam-
kennara míns sem eiga hvað mest erindi við okkar tíma, þegar 21. öldin
gengur brátt í garð. Þau (og ótal margt annað sem ekki er rúm að rekja
hér) gera Jóhann Hannesson einn minnisstæðasta mann sem ég hef kynnst.
Ég er þakklátur fyrir þá minningu og hvatninguna sem í henni felst.
Summary
Þórir Kr. Þórðarson was a colleague of Jóhann Hannesson's in the
Department of Theology at the University of Iceland for the entire period
that Hannesson taught there (1959-1976). Providing sketches of his
colleague, Þórir Kr. Þórðarson shows that Jóhann Hannesson had an
encyclopoedic mind and that his range of interests touched on virtually all
areas of human experience from the point of view of man's relation to
God. Many people were surprised, for example, when Jóhann Hannesson
wrote newspaper articles on subjects as far afield as how to rescue an
87