Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.09.2009, Qupperneq 7

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 85. árg. 2009 3
Frumkvöðlar í hjúkrun sóttu sér
framhaldsnám erlendis allt frá þriðja
áratug síðustu aldar og fluttu mikla
þekkingu með sér heim. Sjálf stæðar
hjúkrunarrannsóknir tóku síðan mikinn
kipp eftir að nám í hjúkrunarfræði
hófst í Háskóla Íslands 1973. Mis -
umfangsmiklar rannsóknir hafa verið hluti
af grunnnámi hjúkrunarfræðinga æ síðan
og hefur það hvatt hjúkrunarfræðinga
til að hagnýta rannsóknir í störfum
sínum. Með tilkomu meistaranáms og
doktorsnáms í hjúkrunarfræði hér á landi
hafa rannsóknir fest sig enn frekar í sessi,
hjúkrunarfræðingum og skjólstæðingum
þeirra til hagsbóta. Enn ein rós bættist
síðan í hnappagat hjúkrunarfræðideildar
HÍ 21. ágúst þegar fyrsta doktorsvörnin
frá deildinni fór fram.
Háskólinn á Akureyri (HA) og Háskóli
Íslands (HÍ) hafa verið stoðirnar í
rannsóknum hjúkrunarfræðinga undan-
farin ár og áratugi. Kennarar í hjúkrunar-
fræði deildunum og meistaranemar í
báðum skólum hafa skapað þekkingu
í hjúkrun sem byggist á íslenskum
aðstæðum þannig að hjúkrunarfræðingar
í klínísku starfi geta hagnýtt þekkinguna
í störfum sínum, allt í þágu skjól-
stæðinganna. Skólarnir hafa báðir komið
á fót sérstöku rannsóknaumhverfi og
samstarfi við kennslusjúkrahúsin. Heil-
brigðis vísindastofnun Háskólans á Akur-
eyri var stofnuð 2003 í tengslum við
samstarfssamning HA og Sjúkrahússins
á Akureyri. Eitt meginhlutverk stofnunar-
innar er að skapa starfs mönnum
há skólans og sjúkrahússins sameigin-
legan vett vang til rannsókna og að efla
tengsl rannsókna, kennslu og klínískra
starfa. Rannsóknastofnun í hjúkrunarfræði
við HÍ, sem vinnur samkvæmt reglum
frá 22. september 2004, hefur áþekkt
hlutverk. Aðalviðfangsefni stofnunarinnar
er að styðja við og efla rannsóknir kennara
hjúkrunarfræðideildar og hjúkrunar-
fræðinga og ljósmæðra á Landspítala.
Landspítalinn hefur lagt sitt lóð á
vogarskálina með því að kosta stöðu við
rannsóknastofnunina um árabil. Í stefnu
hjúkrunarfræðideildar HÍ 2006-2011
segir að lögð sé „áhersla á rannsóknir í
hjúkrunar- og ljósmóðurfræði með því að
efla hágæða klínískar rannsóknir og með
því að efla sértækar meðferðarrannsóknir
og rannsóknir á sviði heilsugæslu og
forvarna“ (bls. 6). Árangur þessarar
stefnu er mælanlegur í margföldun á
fjölda rannsóknastiga í deildinni síðustu
ár.
Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga
(FÍH) hefur leitast við að leggja sitt af
mörkum til að styðja við rannsókna- og
fræðastörf hjúkrunarfræðinga. Þar vega
þyngst styrkir úr B-hluta vísindasjóðs
félagsins. Vinnuveitendur greiða nú sem
nemur 1,5% af föstum dagvinnulaunum
hjúkrunarfræðinga í Vísindasjóð félags ins.
Aðild að sjóðnum eiga allir þeir hjúkrunar-
fræðingar sem eru félagsmenn í FÍH og
voru starfandi samkvæmt kjarasamningi
félagsins fyrir 31. desember árið fyrir
úthlutun. Vísindasjóði er annars vegar
ætlað að styrkja endur- og símenntun
sjóðsfélaga (A-hluti) og hins vegar
að stuðla að aukinni fræðimennsku í
hjúkrun með því að styrkja rannsóknir
og fræðaskrif sjóðsfélaga (B-hluti).
Árlega veitir vísindasjóður FÍH styrki til
um 25 rannsókna hjúkrunarfræðinga og
nemur heildarupphæð styrkjanna um
10 milljónum króna. Rétt er að vekja
athygli á því að FÍH er nú eina félagið
innan Bandalags háskólamanna sem
enn hefur vísindasjóð. Styrkþegar hafa
undanfarin ár verið hvattir til að birta
rannsóknaniðurstöður sínar í Tímariti
hjúkrunarfræðinga í þeim anda að
rannsókn sé ekki lokið fyrr en niðurstöður
hennar hafi verið birtar. Það er órækur
vitnisburður um gróskuna í rannsóknum
hjúkrunarfræðinga að ritstjóri og ritnefnd
tímaritsins glíma nú við það ánægjulega
verkefni að innsendar rannsóknagreinar
eru fleiri en svo að hefðbundin birting
tveggja rannsóknagreina í hverju
tölublaði nægi til að mæta eftirspurninni.
Því er nú gripið til þess ráðs að gefa
út sex tölublöð tímaritsins í ár og er
þetta tölublað sérstaklega tileinkað
rannsóknum hjúkrunarfræðinga. Eins og
sjá má eru rannsóknirnar fjölbreytilegar
rétt eins og störf hjúkrunarfræðinga.
Þeirri breytingu, sem gerð hefur verið á
skipulagi FÍH með breytingum á lögum
þess, er meðal annars ætlað að efla
faghluta félagsins. Fagdeildir félagsins
hafa styrkst með fjölgun sérfræðinga í
sérgreinum hjúkrunar. Fagdeildirnar hafa
bein tengsl við klíníkina og ekki síður
við hjúkrunarfræðideildarnar í gegnum
það sérnám sem þar er boðið upp
á. Fagdeildir FÍH geta því orðið ein af
stoðunum í rannsókna- og fræðastörfum
hjúkrunarfræðinga.
Elsa B. Friðfinnsdóttir.
Efling rannsókna í hjúkrun
Sköpun nýrrar þekkingar er grundvöllur framþróunar
hverrar fræðigreinar. Þó hjúkrunarfræði sé sannarlega
ung fræðigrein hér á landi hafa rannsóknir og
þekkingarþróun eflst gríðarlega á síðustu 30 árum.
Formannspistill
Vönduð hjúkrunarrúm og húsgögn í úrvali.
Þjónusta er byggir á þekkingu,
reynslu og gæðum.

Stórhöfða 25 • 110 Reykjavík • sími 569 3100 • www.eirberg.is