Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.09.2009, Blaðsíða 41

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 85. árg. 2009 37
Útdráttur
Sífellt fleira fólk leitar á slysa- og bráðamóttökur ár hvert og
má búast við frekari fjölgun vegna skorts á heimilislæknum.
Erlendis hafa slysa- og bráðamóttökur brugðist við auknu álagi
með því að auka sérhæfingu hjúkrunarfræðinga á þáttum sem
áður voru skilgreindir sem læknisverk.
Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða hvernig nýta megi
menntun, reynslu og þjálfun hjúkrunarfræðinga til hagsbóta
fyrir sjúklinga á slysa- og bráðamóttökum. Framsæ
samanburðarrannsókn var gerð á fjögurra mánaða tímabili á
slysa- og bráðamóttöku FSA. Borið var saman sjálfstætt mat
hjúkrunarfræðinga og unglækna á þörf fyrir myndgreiningu hjá
sjúklingum sem komu á bráðamóttökuna með áverka á ökkla
og fæti. Við matið studdust hjúkrunarfræðingar við Ottawa-
gátlistann til að meta þörf á myndgreiningu en unglæknar
við hefðbundið mat. Niðurstöður voru bornar saman við
niðurstöður röntgensérfræðings og settar fram sem næmi (e.
sensitivity) og sérhæfni (e. specificity) skoðunarinnar með 95%
öryggisbili. Notast var við Kí-kvaðratpróf til að skoða mun á
samræmi í mati milli hópanna og til að lýsa styrk tengsla.
48 af 109 sjúklingum, sem leituðu á deildina vegna áverka á ökkla
og fæti, uppfylltu skilyrði rannsóknarinnar. Tíu unglæknar og 13
hjúkrunarfræðingar tóku þátt. Næmi skoðunar hjúkrunarfræðinga
með hjálp Ottawa-gátlistans var 1.0 og sérhæfni 0,40 borin
saman við næmi 0,90 og sérhæfni 0,35 hjá unglæknum. Þessi
munur milli hópa var ekki marktækur. Við skoðun á fæti var
næmi 1.0 hjá báðum hópum og sérhæfni 0,21.
Niðurstöður rannsóknarinnar gefa tilefni til hagræðingar innan
slysa- og bráðamóttöku FSA. Í framtíðinni ætti breytt vinnulag
að gera þjónustu við sjúklinga með áverka á ökkla og fæti
markvissari, stytta biðtíma og leiða til aukinnar ánægju
sjúklinga slysa- og bráðamóttökunnar.
Lykilhugtök: ökklameiðsl, bráðahjúkrun, líkamsmat.
INNGANGUR
Sífellt fleira fólk leitar á slysa- og bráðamóttökur ár hvert. Á
slysa- og bráðamóttöku Landspítala (LSH) og á Sjúkrahúsinu
á Akureyri (FSA) fjölgaði komum um rúm 18% milli áranna
2000 og 2006 en árlega heimsækja yfir 83.000 einstaklingar
þessar deildir og eru biðstofur þeirra iðulega yfirfullar
(Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri, 2001; 2006; Landspítali,
2007). Bæði er fjölgun á heildarkomum sjúklinga og meðal
sjúklinga sem heilsugæslan gæti sinnt en unnt væri að
leysa vanda stórs hluta sjúklinga á bráðamóttökum innan
heilsugæslunnar (Anna Lilja Gunnarsdóttir, 2005; Geloven o.fl.,
2003). Almennur læknaskortur er ekki á Íslandi nema horft sé
til heilsugæslunnar þar sem nýliðun er hverfandi lítil, meðalaldur
starfsfólks hár og viðbúið að enn frekari skortur verði á næstu
Hrafnhildur Lilja Jónsdóttir, slysa- og bráðamóttöku Sjúkrahússins á Akureyri
Herdís Sveinsdóttir, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands, skurðsviði Landspítala
ÞJÁLFUN HJÚKRUNARFRÆÐINGA TIL SÉRHÆFÐRA VERKA:
Mat hjúkrunarfræðinga á slysa- og bráðamóttöku á minniháttar ökkla- og
fótaáverkum með aðstoð Ottawa-gátlistans
ENGLISH SUMMARY
Jonsdottir, H. L., and Sveinsdottir, H.
The Icelandic Journal of Nursing (2009). 85 (4), 37-43
TRAINING NURSES TO NEW RESPONSIBILITIES:
NURSES’ ASSESSMENT OF PATIENTS SUSTAINING
MINOR ANKLE AND FOOT INJURY USING THE
OTTAWA ANKLE RULE
An increasing number of people visit emergency departments
(ED) every year and the number is expected to grow due to
the lack of general practitioners. This trend has been met in
many countries by training nurses for new responsibilities and
thereby extending their expertise in areas previously covered
by physicians.
The purpose of this research was to study how the education,
experience and training of nurses can be effectively utilized for
the benefits of patients seeking help in the ED. A prospective
comparative study was conducted during a four month
period at the Akureyri Hospital’s emergency department. The
independent evaluation of nurses and physicians of the need
for a radiography for patients suspected of having a fractured
ankle or foot was compared.
Nurses based their evaluation on the Ottawa ankle rules to
assess the need for a radiography while physicians used
conventional clinical examination.
The evaluations of both nurses and physicians were compared
to the findings of a radiologist and put forward as sensitivity
and specificity of the study with 95% confidence interval, Chi-
square (χ²) were used to describe differences between the
two groups.
48 of the 109 patients admitted to the ED with an injury to
an ankle or foot met the criteria for the study. Ten medical
residents and 13 nurses participated in the study. The
sensitivity of the nurses’ examination based on the Ottawa
ankle rules was 1.0 and specificity 0.40 compared to the
medical residents’ sensitivity 0.90 and specificity 0.35. When
examining the foot, the sensitivity for both groups was 1.0 and
specificity 0.21. This difference was not significant between
the two groups. The findings indicate that services can be
changed at the ED at Akureyri Hospital. In the future, this new
work process might improve the service provided to patients
who have sustained injuries to their ankle or foot, make it more
specific and cut the waiting time as well as achieving greater
patients’ satisfaction.
Key words: ankle injury, emergency nursing, physical
assessment.
Correspondance: hlilja@nett.is