Jón á Bægisá - 01.12.2006, Qupperneq 9

Minningarorð um Franz Gíslason
að lesa sama ljóðið, og það held ég að sé einn besti mælikvarðinn á gæði
ljóðaþýðinga. Það er ekki nóg að þýða orðin, það þarf að þýða allt hitt líka,
allt sem gerir ljóð að ljóði: rytmann, andrúmsloftið, tilfinningarnar.
Uppúr 1990 fóru þýðendur innan Rithöfundasambandsins að tala um
það æ oftar að þýðingum væri ekki gefinn nægur gaumur, þýðendur byggju
við bág kjör og lítil virðing væri borin fyrir starfi þeirra. Franz datt í hug að
boða til fúndar þar sem málin yrðu rædd. Fundinn sóttu örfáar hræður en
þar kom þó fram sú hugmynd að efna til þýðendakvölda þar sem menn læsu
upp úr þýðingum sínum, birtum sem óbirtum, og bæru saman bækur sínar.
Það kom svo í hlut okkar þriggja, Franz, Jóhönnu Þráinsdóttur og mín,
að skipuleggja þýðendakvöldin, sem haldin voru á árunum 1992—1994. Til
að byrja með hittumst við uppi á lofti í elsta húsi Reykjavíkur, sem þá var
kennt við Fógetann, en seinna fluttum við okkur í Þjóðleikhúskjallarann.
Ég hef ekki tölu á þessum kvöldum, en þau urðu býsna mörg.
Ekki mun ég halda því fram að ijölmenni hafi flykkst til okkar, en smám
saman myndaðist þarna svolítill hópur bókmenntavina sem hafði ánægju
af að hittast og hlusta á upplestur, fá sér eina kollu kannski og ræða málin.
Var þá stundum minnst á að gefa þyrfti út tímarit sem yrði vettvangur fyrir
þýddar bókmenntir á íslensku. Við sáum fyrir okkur vandað rit sem kæmi
út einu sinni til tvisvar á ári og birti óprentaðar þýðingar ásamt greinum
um hin ýmsu málefni sem snerta þýðendur sérstaklega. Þessi draumur varð
að veruleika þegar Franz hafði tekist að sannfæra okkar ágæta forleggjara,
Gísla Má Gíslason, um kosti þess að gefa út slíkt tímarit. Franz átti líka
hugmyndina að nafni tímaritsins, Jón á Bœgisá. Fyrsta heftið kom út í
nóvember 1994. í ritnefnd þess sátum við þrjú: Franz, Jóhanna Þráinsdóttir
og sú sem þetta ritar.
Þegar ég lít yfir fjörutíu ára kynni mín af Franz Gíslasyni sé ég hann
fyrir mér glaðan á góðri stund, hvort sem það var í risinu á Tjarnargötu 20,
þar sem Æskulýðsfylkingin hafði aðsetur, í Moskvu, Berlín, Köln, Leipzig
eða Norðurmýrinni, og hvort sem við vorum að vinna saman, ræða málin
eða skemmta okkur í góðra vina hópi. Hann var yfirleitt hæglátur í fasi en
gat verið bráðfyndinn, stundum meinfyndinn, kunni ógrynni af vísum og
sögum og var líka góður viðmælandi um alvarlegri hliðar tilverunnar.
Á föstudaginn langa s.l. kom Franz í heimsókn til mín og færði mér
nýjasta heftið af tímaritinu die horen sem hefur að geyma um 50 síður af
íslenskum skáldskap, að mestu leyti í þýskri þýðingu þeirra Wolfgangs.
Hann færði mér líka ljóð eftir rússneska skáldið Alexander Blok og hafði
þýtt það úr ensku, en bað mig að fara yfir þýðinguna og bera hana saman
við rússneska frumtextann. Við sátum drjúga stund yfir kaffibollum og
spjölluðum um þýðingar og sitthvað fleira. Þegar hann stóð upp til að fara
leit hann á mig og sagði: „Ég held ég eigi ekki langt eftir ólifað.“ Fát kom
á - í DAG HEYRA SÖNGGYÐJURNAR TIL m'n
7