Jón á Bægisá - 01.12.2006, Síða 30

Jón Bjami Atlason
nær hámarki í dauðanum. Þá fyrst njótast elskendurnir sem svipar til
þess sem gerist á milli Helga og Sigrúnar í Helgakviðu Hundingsbana II.
Þar vitjar Helgi hennar látinn úr helheimum og tekur á sig jarðneska
mynd í haugnum. Bjarni Thorarensen kemst á mikið flug í síðasta erindi
Sigrúnarljóða þar sem holdlegum ástum eftir dauðann er lýst. Hann brýtur
upp efni og form kvæðisins. Upphafið andlegt ástarsamband víkur fyrir
holdinu og stirður og endarímslaus bragarhátturinn, sem ásamt efninu
ljær ljóðinu tilheyrandi kuldalegt yfirbragð, lætur í minni pokann fyrir létt-
leikandi réttum þríliðum (daktylos) og rímuðum ljóðlínum sem tekst vel
að fanga hin himnesku ástaratlot. Sökum þessa átti erindið ekki upp á pall-
borðið hjá öllum samtíðarmönnum Bjarna og á efri árum gerði hann sjálfur
lítið úr þessum kveðskap sínum.
Fyrsta þýðing Poestions á Sigrúnarljóðum birtist í grein sem hann ritaði
um Bjarna Thorarensen í þýska tímaritið Nord und Súd árið 1891. Tilefni
greinarinnar var fimmtíu ára dánarafmæli skáldsins. Poestion tekur stórt til
orða í byrjun hennar: „Þann 24. ágúst 1891 voru fimmtíu ár liðin síðan eitt
mikilvægasta skáld þessarar aldar lést.“ Og er hann hér ekki aðeins að miða
við Island. Greinin skiptist í tvo hluta. Fyrst rekur Poestion lífs- og skáldferil
Bjarna. Hann segir hann hafa orðið fyrir áhrifum frá dönsku rómantíkinni
„sem var vel á minnst mun heilbrigðari og kröftugri en sú þýska og sat
ekki föst í miðöldum eins og hún, heldur tók algerlega sjálfstæða stefnu
aftur til hetjualdar og vakti og nærði þjóðerniskenndina.“ Segir Poestion
að kvæðið Islands minni hafi haft sömu áhrif á íslenska ljóðlist og Gullhorn
Oehlenschlágers á hina dönsku, sem er þó líklega svolítið orðum aukið. I
Islandische Dichter der Neuzeit bætir hann svo við að Bjarni hafi fært Islend-
ingum þýsku rómantíkina. Aðalkosti Bjarna sem skálds telur Poestion vera
„hugmyndaauðgi, hjartnæmi tilfinninga, kraft og dýpt.“ En að hans helsti
galli sé sá, að hann hafi vanrækt formið, sem komi niður á skáldskap hans
og hafi hjálpað Jónasi Hallgrímssyni til meiri vinsælda og yfirburða, sem að
hans áliti hafði ekki yfir eins mikilli hugmyndaauðgi og krafti að búa, þó
hann hafi verið meistari í formi og máli. Það er ýmislegt ágætlega athugað
í greininni í Nord und Sud. I seinni hluta hennar fjallar Poestion um kveð-
skap Bjarna og fylgja frægustu ljóð hans með í þýðingum. Má þar nefna
Islands minni (í þýðingu A. Baumgartners), Sigrúnarljóð, Kysstu migaftur,
Freyjukettina, Odd Hjaltalín og Veturinn. Líkt og hefð er fyrir í dag skiptir
Poestion kveðskap Bjarna upp í ættjarðar- og (náttúru)kvæði, ástarkveðskap
og erfikvæði. Um ástarkveðskap hans segir Poestion: „Eins ástríðufullur og
djúpur og hann virðist vera í heildina, þá er hann þó svo skírlífur og laus við
alla holdlega nautn að vart má hugsa sér hreinni og háleitari erótík. Astin
milli karls og konu er í hans augum aðeins andlegt samband sem af þeim
sökum er einnig til staðar eftir dauðann." í Islandische Dichter der Neuzeit
28
á - Tímarit þýðenda nr. 10 / 2006