Jón á Bægisá - 01.12.2006, Síða 67

Fleira fer á milli mála en orðin ein
Erst eine spielerische oder mechanische
Nachahmung des abstrakten metrischen
Hexameterschemas [...] Klopstock sucht
dann dieses Schema immerhin mit einem
gemáfieren pathedschen Gehalt zu fiillen,
aber man spiirt die Lucken, bald die
úberquellenden Wúlste: die griechischen
Mafie, unterm súdlichen Himmel beim
Rollen des heroischen Meeres geboren,
wollten sich dem protestandsch deutschen
Enthusiasmus nicht schmiegen. Goethe,
dem heidnischen Wiedereroberer Roms,
gehorchten sie: aber sie gehorchten doch
nur. Doch die Strophen und Hexameter
Hölderlins sind keine metrischen Versuche,
keine erfolgreichen Nachahmungen: sie
sind der völlig ursprúngliche Ausbruch
der inneren Griechheit in deutscher
Sprache, sie sind der angeborene
Rhythmus dieser Seele, ihr unbefangener,
notwendiger Ausdruck, nicht ein Zeugnis
seines Könnens, sondern seines Mússens
(„Archipelagus“ 7-8).
er einnig táknræn fyrir það. Fyrst
er leikið með eða líkt vélrænt
eftir hrynjandi sexliðaháttarins
[...] Klopstock reynir þó að
fylla þetta form með viðeigandi
háleitu innihaldi, en maður
skynjar götin og yfirfullar
bylgjurnar: gríski bragurinn,
fæddur undir suðrænum himni
við brimdrunur hins hetjulega
hafs, vildi ekki samlagast hinum
þýska eldmóði mótmælenda.
Hann hlýddi Goethe, hinum
heiðna sem náði undir sig
Róm á ný, en hann hlýddi
honum einungis. En erindi og
sexliðir Hölderlins eru engar
bragfræðilegar tilraunir, engar vel
heppnaðar eftirlíkingar: þau eru
hin fullkomna upprunalega útrás
hinnar innri grísku kenndar á
þýskri tungu, þau eru meðfædd
hrynjandi þessarar sálar, óþvinguð
og nauðsynleg tjáning hennar,
ekki vottur um kunnáttu hennar
heldur verðandi (þýðing mín).
Komum þá loks að Jónasi. Ég geri ráð fyrir að allir þekki hann nógu vel
til að sjá í hvaða samhengi ég set sum verka hans. Nýlega hafa birst tvær
umfangsmiklar rannsóknir eftir Svein Yngva Egilsson, Arfur og umbylting,
og ævisaga Páls Valssonar, Jónas Hallgrímsson. I báðum er litið m.a. á fyrir-
myndir þær og form sem Jónas færði íslensku máli. Það er kannski litlu við
þær að bæta eins og er, en þó langar mig að hnykkja á tveimur atriðum sem
tengjast því sem að framan er greint. Einnig skarast þessi atriði innbyrðis
að nokkru leyti. Fyrra atriðið snýr að því hversu mikið Sveinn Yngvi og Páll
leggja upp úr því að flokka Jónas sem rómantískt skáld og í öðru lagi afneita,
eða a.m.k. loka öðru auganu fyrir þýðingasambandinu í textatengslum sem
þeir fara öðru leyti yfir, vel og vandlega.
Fyrra atriðið um rómantíkina finnst mér ekki standast fyllilega þegar
litið er á ritdóminn fræga þar sem hann „sálgar“ rímnaskáldinu Sigurði
Breiðfjörð. Það er margt í þessari hreinsun sem minnir á nýklassíska fagur-
d .ffiœyésá - í dag heyra sönggyðjurnar til þín
65