Jón á Bægisá - 01.11.2008, Qupperneq 47

Blómjurt, skrauti svipt? Um kvœðaþýðingar Vestur-Islendinga
og kvæði eldri skálda, einkum enskra. Og ekki leið á löngu uns þau fóru
að spreyta sig á þýðingum. Af norðuramerískum samtíðarskáldskap kynnt-
ust þau m. a. verkum eftir bandarísku skáldin Henry W. Longfellow, Walt
Whitman og John G. Whittier, og þýddu kvæði eftir þá alla.
Önnur kynslóð Vestur-Islendinga, þ.e. þeir sem fæddust vestra eða
fluttust þangað á barnsaldri, varð tvítyngd og margir í þeim hópi voru jafn-
vígir á íslensku og ensku. Af því leiddi að margar athyglisverðar kvæðaþýð-
ingar urðu til. Þessi kynslóð þýddi ýmist á íslensku eða ensku og nokkrir
þýddu í báðar áttir. Skáldin af þessari kynslóðar frumortu einnig kvæði sín
ýmist á íslensku eða ensku. Ekki var langt liðið á landnámstímabilið þegar
þessi kynslóð tók að þýða íslensk kvæði á ensku og kynna þannig íslenskar
bókmenntir vestanhafs.
Hér á eftir verður einkum íjallað um þessar ensku þýðingar Vestur-
Islendinga, en fyrst verður þó vikið að þýðingum á íslensku. Þeir þýddu á
íslensku allmikið af kvæðum allan landnámstímann,2 aðallega úr ensku.
Þýðingar á íslensku
Allir þýðendur þýða hin erlendu kvæði í hefðbundið íslenskt form svo sem
jafnan hafði verið venja íslenskra skálda. Frá þeirri aðferð eru þó örfáar und-
antekningar. Langmest er þýtt af kvæðum enskumælandi skálda. Það skáld
sem flestir virðast hafa mestar mætur á er bandaríska skáldið Henry W.
Longfellow (1807-1882). Margir þýða kvæði eftir hann og kemur það ekki
á óvart. Þessi jafnaldri Jónasar Hallgrímssonar var rómantískt skáld; kvæði
hans voru tilfinningarík með siðferðilegan boðskap og náðu geysimiklum
vinsældum bæði í Evrópu og Norður-Ameríku á 19. öld. Longfellow dvald-
ist um árabil í Evrópu á unga aldri við nám og kennslu og var vel að sér
í tungumálum og bókmenntum álfunnar. Þess má geta að hann ritstýrði
hinu milda kvæðasafni The Poets and Poetry ofEurope sem út kom í London
1855. I því eru m.a. þýðingar á fjölmörgum íslenskum fornkvæðum. Af
bandarískum skáldum er mannréttindafrömuðurinn John D. Whittier
einnig vinsæll og þýða allmargir kvæði eftir hann. I hópi enskra skálda hef-
ur Alfred Tennyson verið í góðu áliti og talsvert var þýtt af kvæðum hans.
Ennfremur kvæði eftir Byron, Swinburn, Kipling, írska skáldið Thomas
Moore o.fl. Einnig þýddu vesturíslensku skáldin kvæði eftir þýsk skáld og
jafnvel frönsk, auk skandinavískra og enskra kvæða.
2 Landnámstímabil íslendinga í Vesturheimi er yfirleitt talið ná frá því um 1870 og fram að
heimsstyrjöldinni fyrri, en flutningar til Utah í Bandaríkjunum og til Brasilíu höfðu þó hafist
fyrr. Nokkrir flutningar vestur voru líka eftir heimsstyrjöldina. Til landnámskynslóðarinnar
teljast þeir vesturfarar sem ólust upp á íslandi.
á .TSœp/djá - Að geta sagt „shit“ fyrir framan dömu
45