Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2010, Qupperneq 17

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 2. tbl. 86. árg. 2010 13
vera öryggisfulltrúar og hugsa fyrst og
fremst um öryggi sjúklingsins.“
Efla öryggisvitund fyrirtækja
Gísli starfar sem forvarnarfulltrúi fyrirtækja
og hugsar því mest um þjónustu við þá
frekar en þjónustu við einstaklinga. „Á
sérstökum starfsdegi bjuggum við til gátlista
fyrir fyrirtækjaheimsókn þar sem farið er
yfir helstu atriði vinnuverndarlaganna,
eins og áhættumat og atvikaskráningu,
innbrotsvarnir, brunavarnir og umgengni í
fyrirtækinu. Þetta með umgengni hljómar
kannski skrýtilega en erlendar rannsóknir á
tíðni óhappa og vinnuslysa hjá fyrirtækjum
sýna að beint samband er milli léglegrar
umgengni og slysa­ og óhappatíðni,“ segir
Gísli. Hann tekur dæmi um tvö fyrirtæki í
sömu starfsgrein, eitt þar sem er rusl og dót
út um allt og annað þar sem er allt á sínum
stað og hreint og snyrtilegt. Það kemur fram
í gögnum VÍS að í seinna fyrirtækinu er miklu
minna um óhöpp og tjón.
Þetta má bera saman við sjúkrahús þar
sem er illa þrifið, starfsfólkið er í óhreinum
sloppum og alls staðar litlar birgðastöðvar
á göngunum. Á slíkum stað getur maður
gert ráð fyrir að sýkingar séu algengar,
brunaflóttaleiðir séu tepptar ef til elds kæmi
og meiri líkur á að eitthvað geti komið fyrir
sjúklinginn, að sögn Gísla. „Hvað var það
fyrsta sem Florence Nightingale gerði í
Krímstríðinu? Hún tók til á sjúkrahúsinu,
fór að þvo og skrúbba og þá fækkaði
sýkingum hjá hinum særðu. Hreinlæti er
mjög mikilvægt.“ Gísli segir að hreinlæti
og góð umgengni hafi verið eitt af því sem
hann lærði í hjúkrunarnáminu og að það
komi nú að gagni.
En það er meira í starfinu sem minnir á
hjúkrun. Gísli segir að spurningalistinn,
sem forvarnarfulltrúar VÍS leggja fyrir
stjórnendur fyrirtækja, sé eins og
spurningarnar um heilsufarssögu sjúklings
sem notaðar eru á sjúkrastofnunum.
Þekking hans á upplýsingasöfnun í
hjúkrun nýtist því vel. „Vinnuverndarlögin,
innbrotsvarnir, brunavarnir og umgengni
eru dæmi um þætti sem á heilsugæslustöð
myndu kallast hjúkrunargreiningar eða
heilsufarslyklar. Út frá þessum þáttum
spyrjum við svo spurninga um heilsufar
fyrirtækisins og getum gefið ráðleggingar
um forvarnir. En það er ekki nóg að
spyrja sjúklinginn hvernig honum líði,
það þarf líka að gera líkamsmat, sem
sagt skoða sjúklinginn og taka púls og
blóðþrýsting. Okkar líkamsmat felst í að
ganga um vinnustaðinn, skoða hann og
benda á atriði þar sem tækifæri eru til
úrbóta“. Í heilsusamlegu vinnuumhverfi
vinna heilsuhraustari starfsmenn.
Starfsmenn VÍS heimsóttu 300
fyrirtæki í fyrra og gera ráð fyrir að
heimsækja 500 fyrirtæki í ár. „Við gátum
ekki gert þetta þegar var bara einn
forvarnarfulltrúi fyrirtækja en nú erum
við yfir 200 forvarnarfulltrúar. Þetta hefur
gengið vel, flestir atvinnurekendur eru
mjög þakklátir fyrir að fá þetta mat og
að við bendum á ýmsa öryggisþætti
sem koma rekstri fyrirtækisins til góða.
Það eru ekki allir atvinnurekendur sem
þekkja vinnuverndarlögin nógu vel þó að
þeim sé mjög annt um starfsfólkið. Það
var til dæmis í fyrra einn vinnuveitandi
sem leggur mikið upp úr því að hugsa
vel um starfsfólkið en fékk ekki háa
forvarnareinkunn í heimsókn okkar. Hann
var miður sín en fór strax í að laga þetta.
Sjö vikum seinna kom Vinnueftirlitið í
óvænta heimsókn eins og það hefur fyrir
sið. Fulltrúar Vinnueftirlitsins voru alveg
uppnumdir yfir hvað allt var vel gert hjá
fyrirtækinu varðandi öryggi og vinnuvernd
og veitti því viðurkenningu.“
Mikilvægt að líta í eigin barm
Að sögn Gísla er það allra hagur að
stuðla að forvörnum og hugsa meira
um öryggismál og vinnu­ og heilsuvernd
starfsmanna. „Ef óhöppum og slysum
fækkar leiðir það á endanum til að svigrúm
myndast til að lækka iðgjöld. Það er líka
betra fyrir samfélagið í heild að menn
eyði minni fé vegna slysa og veikinda
starfsmanna. Svo stuðlar það að aukinni
ánægju og vinnugleði hjá starfsmönnum.
Okkur hjá VÍS er mikið í mun að gera meira
fyrir viðskiptavininn. Markmið okkar er að
forvarnir verði hluti af starfsemi og þjónustu
félagsins og séu hluti af sýn viðskiptavinar­
ins á þjónustu VÍS.“ En til þess að þetta
verði að raunveruleika þarf starfsfólk VÍS
einnig að líta í eigin barm, segir Gísli. „Ef
starfsmaður ráðleggur tryggingartaka að
nota hjálm, þegar hann hjólar, eða að hafa
reykskynjara, eldvarnarteppi og slökkvitæki
heima hjá sér þá þurfa starfsmenn VÍS að
gera slíkt hið sama. Þetta er alveg eins
með allt heilbrigðisstarfsfólk, við þurfum að
vera samkvæm sjálfum okkur í því sem við
boðum varðandi heilbrigði og hvernig við
sinnum okkar eigin heilbrigði.“ Fræðslan
yrði ekki mjög árangursrík ef sá sem talar
við sjúkling um heilsuspillandi áhrif offitu
væri sjálfur 60 kílóum of þungur. Gísla
detta í hug nokkur orðatiltæki sem mætti
nota í umræðunni innanhús og jafnvel í
auglýsingum, eins og „Ég er starfsmaður
VÍS og ég keyri á löglegum hraða“ eða
„Ég er starfsmaður VÍS og ég er alltaf með
endurskinsmerki.“
Til þess að vera samkvæmir sjálfum
sér hafa starfsmenn VÍS ráðist í ýmsar
innanhússbreytingar. Stofnað hefur
verið vinnuverndarnefnd sem kemur
saman reglulega og fer yfir ábendingar
starfsmanna er lúta að vinnustaðaöryggi
þeirra. Þá hefur verið gert áhættumat
starfa eins og allir vinnustaðir eiga að gera
samkvæmt vinnuverndarlögunum. Eins
eiga öll fyrirtæki að skrá óæskileg atvik
og hefur VÍS sett upp rafrænt kerfi á innra
netinu þar sem allir starfsmenn geta skráð
óhöpp, tjón og slys á vinnustaðnum. Frá
og með næsta ári verða allir verktakar, sem
vinna fyrir VÍS, að starfa eftir ákveðnum
öryggiskröfum félagsins. Í ár verða haldin
14 námskeið þar sem verktakar læra að
uppfylla öryggiskröfur VÍS. Einungis þeir
sem fylgja þeim eru taldir geta komið fram
fyrir hönd VÍS.
Er enn þá í hjúkrun
Staðalmyndin af hjúkrunarfræðingi er
manneskja í hvítum fötum að hjálpa sjúklingi
fram úr rúmi eða taka til lyf. En hvað finnst
Gísla, er hann enn þá hjúkrunarfræðingur?
„Mér finnst ég aldrei hafa farið úr hjúkrun.
Ég verð alltaf hjúkrunarfræðingur í hjarta
mínu því ég hugsa stöðugt um að hlúa
að fólki og sýna því umhyggju. Hjúkrun
gengur mikið út á samskipti, og samskipti
við fólk eru enn í dag einn stærsti hlutinn
af starfi mínu. Ég lít því þannig á að
ég sé enn að stunda hjúkrun þó að ég
heiti forvarnarfulltrúi fyrirtækja. Forvarnir
eru einn af grundvallarþáttum hjúkrunar
og lýðheilsu. Í mínum huga starfa ég í
lýðheilsuhjúkrun. Nú er ég í skyrtu og með
bindi en það eru bara mín vinnuföt. Því má
segja að ég sé einungis kominn í annan
slopp,“ segir Gísli að lokum.