Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2010, Qupperneq 50

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 2. tbl. 86. árg. 201046
Óhefðbundin meðferðarform hafa verið
talsvert notuð af hjúkrunarfræðingum til
að efla og bæta heilsu sjúklinga. Titill
bókarinnar, sem hér er til umfjöllunar, er
Complementary and alternative therapies
in nursing og fjallar hún um slík meðferðar­
úrræði og hvernig hjúkrunarfræðingar
geta nýtt þau í starfi. Ekki er auðvelt
að þýða titilinn beint á íslensku. Orðið
„complementary“ má þýða sem uppbót
eða viðbót og því hafa hjúkrunarfræðingar
notað orðið viðbótarmeðferð um þau
óhefðbundnu meðferðarúrræði sem þeir
geta beitt til viðbótar við hefðbundna
heilbrigðisþjónustu. Dæmi um slíkt er
þegar nálarstungur eru notaðar til að draga
úr aukaverkunum krabbameinsmeðferðar.
Orðið „alternative“ má þýða sem kost eða
val á einhverju öðru og er þá átt við þegar
notaðar eru óhefðbundnar aðferðir aðrar
en þær sem rúmast innan hefðbundinnar
heilbrigðisþjónustu. Dæmi um slíkt er ef
sjúklingur vill með höndla hjartasjúkdóm
með smá skammtalækningum. Titill
bókarinnar vísar því bæði til viðbótarúrræða
og óhefðbundinna úrræða sem höfundar
telja þó æskilegt að hjúkrunarfræðingar
geti notfært sér þegar það á við.
Þótt þekking á ýmiss konar viðbótar meðferð
og gagnsemi hennar aukist smám saman
þá er hugmyndafræðin að baki margra
þessara meðferðarúrræða oft framandi.
Við flestar tegundir meðferðar er unnið með
manneskjuna á heildrænan hátt og slíkar
aðferðir falla því vel að hugmyndafræði
hjúkrunar um heildræna sýn á einstaklinginn.
Viðbótarmeðferðarúrræði eru ekki ný í
hjúkrun og má þar nefna nudd, slökun og
virka hlustun. Hjúkrunarfræðingar hafa líka
verið framarlega í að stuðla að rannsóknum
á viðbótarmeðferð bæði hér á landi og
erlendis. Annar höfundur bókarinnar, dr.
Mariah Snyder, prófessor emiritus við
hjúkrunarfræðideild háskólans í Minnesota,
hóf að taka saman upplýsingar um
viðbótarmeðferð sem hjúkrunarfræðingar
gætu beitt í bók sinni Independent
nursing interventions fyrir tuttugu og
fimm árum. Þar lagði hún mikla áherslu
á að efla þekkingu hjúkrunarfræðinga á
að beita sjálfstæðum meðferðarformum
byggðum á gagnreyndri þekkingu og í
þeirri bók má finna 20 kafla um sjálfstæð
meðferðarúrræði hjúkrunarfræðinga.
Hún fékk til liðs við sig samstarfskonu
sína í háskólanum í Minnesota, dr. Ruth
Lindquist, og saman hafa þær ritstýrt
nokkrum útgáfum þessarar bókar. Í tilefni
af 25 ára afmæli fyrstu bókarinnar var gefin
út sjötta útgáfa af þessari bók nú árið 2010.
Þess má geta að Mariah heimsótti Ísland
og hélt fyrirlestra fyrir hjúkrunarfræðinga á
vegum Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga
árið 2002 við góðar viðtökur. Styrkur
þessarar bókar felst í því að hún gefur
yfirlit yfir nýjustu upplýsingar og rannsóknir
Complementary and alternative
therapies in nursing, 6. útg. Ritstjórar:
Mariah Snyder og Ruth Lindquist.
Útgefandi: Springer Publishing
Company, 2010. ISBN: 978­0­8261­
2429­6. Bókin er 498 bls.
um meðferðarform sem auðvelt er að
fletta upp og kynna sér í aðgengilegum
texta. Í þessari útgáfu er sérstök áhersla
lögð á hvernig slík meðferð er notuð í
mis munandi menningarheimum. Inngang
að bókinni skrifar Barbara Dossey, ein
af aðalstofnendum samtaka hjúkrunar­
fræðinga í Bandaríkjunum um heildræna
hjúkrun, American Holisitic Nursing
Association (AHNA). Þar fjallar hún um
hvernig hjúkrunarfræðingar geta notað
viðbótarmeðferð til að styrkja heildræna
hjúkrun.
Fyrir utan ritstjórana tvo eru þrjátíu og átta
höfundar að köflum í bókinni. Þeir eiga
það flestir sameiginlegt að hafa tengsl við
Háskólann í Minnesóta sem núverandi
eða fyrrverandi nemendur og kennarar.
Háskólinn í Minnesóta hefur fengið til sín
áhugasama hjúkrunarfræðinga um margs
konar viðbótarmeðferð en í háskólanum er
unnið markmisst að því að efla þekkingu
á viðbótarmeðferð og óhefðbundinni
meðferð í gegnum allt hjúkrunarnámið.
Starfrækt er þar deild sem nefnist Center
for Spirituality and Healing þar sem kennd
eru margvísleg meðferðarúrræði. Þeim
sem hafa áhuga á að kynna sér námskeið
þar er bent á vefsíðu miðstöðvarinnar.
Þetta er yfirgripsmikil bók, hátt í fimm
hundruð blaðsíður, og skýrt uppsett.
Bókinni er skipt í sex hluta og er alls
fjallað um tuttugu og sjö meðferðarúrræði.
Hvert úrræði fær ýtarlega umfjöllun og
kaflarnir eru byggðir upp á kerfisbundinn
hátt. Byrjað er að skilgreina meðferðina
og útskýra vísindalegan bakgrunn hennar,
meðferðinni er lýst, sagt frá niðurstöðum
rannsókna, varúðarráðstöfunum ef ein­
hverjar eru, hvernig á að nota meðferðina
við hjúkrun, notkun í mismunandi
menningar heimum, framtíðarrannsóknir og
upp lýsingar um gagnlegrar vefsíður. Í fyrsta
hluta er farið í undirstöðuatriði þess að geta
Þóra Jenný Gunnarsdóttir, thoraj@hi.is
BÓKARKYNNING
Viðbótarmeðferð getur verið hjúkrunarfræðingum gagnleg við hjúkrun