Þjóðmál - 01.03.2010, Qupperneq 74

72 Þjóðmál VOR 2010
þætti Hafskipsmálsins, eftir Lár us nokkurn
Jóns son . Þar greinir hann hreyk inn frá
eft ir farandi forsendum dóms Saka dóms
Reykja víkur: „Þá þegar [í október 1984]
gripu þeir [bankastjórarnir] til ráðsta fana
og stöðv uðu alla afgreiðslu nýrra lána að því
und an skildu að tvö lán voru veitt snemma
árs 1985 vegna hlutafjáraukningar .“2
Kvart anir Lárusar um það að ég hafi ekki
lýst því nógu nákvæmlega hvernig Útvegs-
bankinn aðstoðaði Hafskip eftir október
1984 finnast mér ansi léttvægar, og erfitt
að sjá hvernig slíkt hefði fallið inn í texta
sem átti að vera aðgengilegur, svo að vel
færi á .
Stuttu síðar telur Lárus að ég hafi gerst
sekur um staðreyndavillu, og í framhjá-
hlaupi að ég sé að fela mikilvæg atriði .
Orðrétt segir Lárus:
Þessum algjöru þáttaskilum í rekstri Hafskips
eru gerð ólík skil í bók Stefáns Gunnars .
Þeim er lýst eins og skekkja hafi orðið í
áætlunum félagsins . Orðrétt er lýsingin
svohljóðandi: „Um miðjan júlí 1985 kom í ljós
að rekstraráætlanir Hafskips fyrir árið stóðust
ekki.“ Frásögnin í bókinni um viðbrögð við
þessum vátíðindum er beinlínis röng . Þar
segir orðrétt: „Eftir að í ljós kom í júlí að
rekstur Hafskips gekk verr en áætlað var fór
Útvegsbankinn fram á að sameiningarviðræður
við Eimskip yrðu teknar upp að nýju.“3
Lárus gerir síðan mikið úr því að þarna sé
um meinlega villu að ræða, en raunin sé sú
að Hafskipsmenn hafi sjálfir haft frumkvæði
að því að viðræður hófust aftur við
Eimskip . Vísar hann til Útvegsbankaþáttar
síns máli sínu til stuðnings . Þar segir hins
vegar ekki annað um þetta atriði en að það
hafi verið „sameiginleg ákvörðun banka-
2 Lárus Jónsson, „Útvegsbankaþáttur Hafskipsmálsins“,
bls . 43 .
3 Lárus Jónsson, „Sagnfræðilegur sannleikur um afdrif
Hafskips hf .“, bls . 65 . Skáletrun er Lárusar .
stjórnar og þeirra stjórnenda Hafskips“ .4
Frásögn mína um það að Útvegs banka-
menn hafi haft frumkvæðið að þessu
hafði ég hins vegar eftir bók Helga Magn-
ússonar, endurskoðanda Hafskips, Hafskip,
gjörningar og gæsluvarðhald, sem kom út
árið 1986 . Finnst mér Lárus seilast ansi
langt með nauðaómerkilegu atriði til þess
eins að sverta vinnubrögð mín . Varla getur
það talist grundvallaratriði til skilnings á
Hafskipsmálinu hvort banki eða fyrirtæki
hafi fyrstur lagt til að þessar viðræður
hæfust .
Hitt þykir mér þó verra hvaða aðferðir Lárus notar til þess að kasta rýrð
á þennan hluta bókar minnar . Fyrri
tilvitnun hans er upphafssetning fjórða
kafla bókarinnar . Seinni tilvitnunin er hins
vegar ekki úr frásögn meginmáls, heldur úr
örstuttri endursögn minni á efnisatriðum
málsins í niðurstöðukafla bókarinnar, um
160 blaðsíðum aftar . Þegar grein Lárusar er
lesin án þess að athuga neðanmálsgreinar,
má helst skilja á samhenginu að þarna sé
um sömu frásögn að ræða, jafnvel tvær
setningar sem standi hlið við hlið . Hvers
vegna hagar Lárus þessu svo? Jú, vegna
þess að síðar í greininni reynir Lárus að
sýna fram á það að mikilvægum atriðum
um bága fjárhagsstöðu Hafskips hafi verið
haldið undan, þar á meðal að hvergi sé vísað
til taprekstar Hafskips á fyrstu mánuðum
ársins 1985 . Upphaf fjórða kafla bókarinnar
er hins vegar á þessa leið:
Um miðjan júlí 1985 kom í ljós að rekstrar-
áætlanir Hafskips fyrir árið stóðust ekki . Allar
áætlanir um tekjur höfðu staðist og vel það, en
kostnaðurinn sem fylgdi Atlants hafssiglingum
félagsins hafði farið úr bönd unum með þeim
afleiðingum að um hundrað milljóna króna
4 Lárus Jónsson, „Útvegsbankaþáttur Hafskipsmálsins“,
bls . 45 .