Þjóðmál - 01.09.2010, Qupperneq 25

Þjóðmál HAUST 2010 23
að óvissa hefði stóraukist í kjölfar þeirrar
ákvörð unar forseta Íslands að synja Icesave-
lög unum staðfestingar og því lækkað þann
áhættu leiðrétta vaxta mun við útlönd sem
væri nauðsynlegur til að styrkja krónuna .
Því væri þörf á að leysa þá deilu áður en
hægt væri að halda áfram að draga úr að-
haldi peningastefnunnar .“
Þeir ráða þessu öllu
Stjórnmálamenn stjórna ekki eingöngu framboði sparifjár eða vaxtastigi til
lengri og skemmri tíma heldur stjórna þeir
einnig Íbúðalánasjóði og Landsbankanum .
Lána sjóð ur sveitarfélaganna heyrir undir þá
ásamt Byggðastofnun og Nýsköpunarsjóði .
Líklegast gleymi ég einhverju . Þá hefur
ríkis sjóður mikil áhrif á eftirspurn eftir fjár-
magni í gegnum gríðarstóran fjárlagahalla
og, ef Jóhanna og Steingrímur fá að
ráða, greiðslur til Breta og Hollendinga
upp á 6–700 milljarða næstu áratugina .
Stjórnmálamenn stjórna því stórum hluta
framboðs, eftirspurnar og verðlagningar
á fjármálamörkuðum . Hvar er ósýnilega
höndin í því? Íslenskir lántakendur og spari-
fjáreigendur eiga skilið að vextir og fram-
boð sparifjár ráðist samkvæmt heilbrigð um
leikreglum markaðarins .
Núverandi ríkisstjórn er grjóthnull-
ungur í tannhjólum atvinnulífsins
Það fjármagn sem lífeyrissjóðirnir og aðr ir fjármagnseigendur soga til
sín í hverjum mánuði dregur orkuna úr
atvinnu lífi nu með sambærilegum hætti og
skatta hækkanir ríkisstjórnarinnar . Og á
sama tíma og krafist er að launþegar greiði
stórfé í lífeyrissjóðina um hver mánaðamót
drepur ríkisstjórnin hvert tækifæri til að
koma þessu fjármagni í vinnu, t .d . með
skatta hækk unum, stórhættulegri stefnu
gagnvart sjávar útvegi og andúð gagnvart
frekari orkuöflun . Allir þessir peningar
sem ættu að smyrja hjólin enda hjá ríkinu,
eða steindauðir í Seðlabankanum, engum
til gagns . Í skjóli reglugerða og embættis-
manna fá t .d . erlendir fjármagnseigendur
stórfé í vexti frá ríkinu sem greiddir eru af
börnum okkar í framtíðinni . Síðan kvarta
þessir einstaklingar í Samspilling unni yfir
vaxtastigi á Íslandi og vilja leiðrétta það
með því að troða okkur í Evrópusam band
Þýska lands og annarra stórþjóða . „Ma-ma-
maður bara skilur þetta ekki!“
Víti til varnaðar
Ég er þeirrar skoðunar að draga þurfi úr skuldsetningu heimila og fyrirtækja .
Árið 1990 sprakk eignabóla í Japan og í
framhaldinu varð bankakrísa . Bankarnir
höfðu ekki svigrúm til afskrifta og héldu
gangandi of skuldsettum fyrirtækjum til að
koma í veg fyrir afskriftir . Eftirspurn dróst
saman og fjárfestingatækifærum fækkaði .
Verðhjöðnun, hátt atvinnuleysi og 0% vext-
ir eru þekkt fyrirbæri úr þessari löngu efna -
hags krísu Japana . Tíundi áratugurinn er
jafnan nefndur „the lost decade“, týndi ára-
tugurinn . Vanda málið var að bank arnir tóku
ekki á vandan um og allt efnahagslífið var
of skuldsett . Lít il ný fjár festing átti sér stað
í efnahagslífi nu því neysla jókst ekki . Þess
vegna er mikil vægt að draga úr skuldsetningu
efnahagslífs ins, t .d . með vaxtalækkun .
Á Íslandi hafa nýir bankar keypt kröfur
með ríflegum afslætti og því hefur banka-
kerfið svigrúm . Nýlega sagði seðlabanka-
stjórinn, Már Guðmundsson, að ef notaðir
væru samningsvextir á gengistryggðu lán-
unum „muni [íslenska bankakerfið] ekki
vera í stakk búið til að byggja áfram upp,
hagvöxtur hverfi og hætt við að Íslendingar
sætu uppi með japanskt bankakerfi líkt og
það var eftir bankakreppuna þar í landi“ .