Þjóðmál - 01.09.2010, Síða 54

52 Þjóðmál HAUST 2010
Þegar Bandaríkjastjórn íhugaði
að kaupa Ísland af Dönum
Fyrr á þessu ári kom út bókin The Future History of the Arctic eftir Charles
Emmerson . Eins og nafn bókarinnar gefur
til kynna snýst hún um sýn höfundarins
um framtíðarskipan á Norðurskautinu . Í
bók inni er rakin saga þess hvernig ríki hafa
styrkt stöðu sína á heimskautasvæðinu .
Þar er því meðal annars lýst á ítarlegan
hátt þegar Bandaríkin keyptu Alaska af
Rússum fyrir 7,2 milljónir dollara (um
100 milljónir dollara í dag) árið 1867 í
forsetatíð Abrahams Lincolns .
Willam H . Seward tapaði í prófkjöri repú-
blikana um forsetaembættið gegn Lincoln
1860, en varð síðan utanríkisráð herra í rík-
is stjórn hans og beitti sér mark visst fyrir að
færa út landamæri Bandaríkj anna . Hann
reyndi meðal annars að kaupa Dönsku
jóm frúreyjar (Danish Virgin Islands) af
Dönum árið 1867, tveimur áru m eftir
dauða Lincolns . Buðu Bandaríkja menn
5 milljónir dollara fyrir eyjarnar þrjár, en
urðu að hækka boðið í 7,5 milljónir, hærra
verð en greitt var fyrir Alaska, fyrir aðeins
tvær þeirra . Öldungadeild Bandaríkja þings
vildi hins vegar ekki samþykkja kaupin og
ekkert varð af þeim . Bandaríkin eign uðust
eyjarnar svo 50 árum síðar þegar Panama-
skurðurinn kom til sögunnar og greiddu þá
25 milljónir dollara fyrir þær .
Í bók sinni skýrir Emmerson frá athug-un um á vegum Bandaríkjastjórnar um
hag Bandaríkjanna af því á þessum árum að
eignast Grænland og Ísland . Þar segir:
Á tímum mikilla umbrota í stjórnmálum
og utan ríkismálum á árunum 1867 til
1880, sem færðu Bandaríkin og Kanada
inn á norður skautið, sluppu tvær evrópsk-
ar nýlendur – Græn land og Ísland – und-
an amerísku út þensl unni .
[William H .] Seward [utanríkisráð-
herra Banda ríkjanna] bað árið 1868, að
hvatn ingu Roberts Johns Walkers, fyrr-
ver andi fjár málaráðherra Bandaríkjanna,
utan ríkis ráðu neytið um skýrslu um auð-
lindir í þessum löndum til að geta lagt
mat á hugsanlegt gildi þeirra fyrir Banda-
ríkin . Benjamin [Mills] Peirce, ungur
námuverkfræðingur af frægri ætt manna
með sterkar rætur í stjórnmálum og
vísindum [faðir hans, Benjamin Peirce, var
mikilsmetinn stærðfræðingur og stjörnu-
fræðingur við Harvard-háskóla], samdi
skýrsl una en harmaði í formála hennar,