Tímarit Máls og menningar - 05.06.2001, Qupperneq 22

Nei, ekki voru það orður og titlar; samt löngu úrelt
þing í máli og minnum. Eftir að Tjallinn réðst inn í
landið og hertók það, í maí 1940, urðu brátt til ýmis
kenniyrði um þá sýslan sem Hvalbúðarhúðlandinn
fékk sér til uppihalds og monninga: Gervismiðir,
Frímúrarar, Kamarjúnkarar, en það voru þeir sem
komust innundir hjá Hensa og hirtu lortinn undan
Tjöllunum. Mér óaði jafnt við þeirri iðngrein sem
þeim titli, sárlega minnugur þess ógeðslega skrölts
í baklóðum miðbæjarins á náttarþeli, þegar
súkkulaðihesturinn dró níðþungan súkku-
laðivagninn milli húsa og kamarjúnkarar
bæjarins sýndu sofendum og myrkfælnum
enga miskunn með skellum og glamri í
skjólum útikamranna. Og svo var það
Reddarinn; Það var nú samt hreinlegra og
skárra og ögn hærra skrifað. Og viti menn;
Undirritaður hífðist upp í stétt í þessu nýja
samfélagi og varð Reddari.
Vorið 1942, þegar hann hafði lokið prófum
upp úr 5. bekk, flaug fyrir að amrískt
verkfræðifyrirtæki ætti að byggja marga
olíutanka í Hvalfirði og langa bryggju út í sjó
undir lagnirnar. Mannfrekt fyrirtæki það!
Frjáls og prófaður maðurinn tók sér
óðara fari með Akranesrútunni og steig úr
henni á sandströnd undir Þyrli, þaðan sem gat að líta
nýreista og nýmálaða braggaborg langt upp undir
hlíðarnar. Þar stóð hann með gömlu skólatöskuna
sína og horfði á spengilega kúreka úr villta vestrinu
spankúlerandi í níðþröngum kakíbuxum og leður-
stígvélum reykjandi og jórtrandi fram og aftur fyrir
framan braggana. Þó nú að þessi tilvonandi reddari
væri ekki gæddur öðrum starfshæfileikum en
vafasamri Boga Ólafssonarensku sem gárungar
sögðu togaramál, áræddi hann samt að spyrja
einn kábaujinn eftir „the Office“, og var bent
á hvítmálaðan bragga fremst í röðinni.
Offisið reyndist nú ekkert offis, hvorki
með afgreiðsluborði né ritvél eða starfsfólki,
heldur sat þar í djúpum tágastól lítill karl í
reiðbuxum og með hvítan hatt og vískíflösku
á gólfinu. Hann mismunaði sér upp á
spóaleggina og tók fremur glaðlega í höndina
Stofugólfið á Ströndinni
Úr minningum fyrrum reddara
Björn Th. Björnsson
Búðir verkamannanna á Litlasandi í lok mars 1942. Myndin er úr bókinni Vígdrekar og vopnagnýr
– Hvalfjörður og hlutur Íslands í orrustunni um Atlantshafið eftir Friðþór Eydal. (Útg. Bláskeggur 1997).
tmm júní 22x27 Ó 5.6.2001 19:57 Page 22