Frón - 01.04.1943, Page 6

Frón - 01.04.1943, Page 6
68 Jakob Benediktsson (Tímarit Bókmenntafél. 24. árg. bls. 178). Bjarni mátti vel fara nærri um ástandið, því að hann hafði í meira en áratug verið fulltrúi í rentukammerinu, auk afskipta sinna af stjórnarráðunum eftir að hann varð íslenzkur amtmaður; og ekki þarf að rengja þessa lýsingu hans af því að hann væri í flokki þeirra frjáls- lyndari íslendinga sem fyrstir risu gegn stjórnarvöldunum. Með þessu fyrirkomulagi æðstu stjórnar og slíku hugarfari þeirra manna sem með hana fóru var ekki mikilla né nýstárlegra umbóta að vænta úr þeirri átt. Og sé nú litið til Islands sjálfs og stjórnarskipulags þar, verður það skjótt Ijóst, að þar tók ekki miklu betra við. öll innanlandsstjórn var í höndum embættis- manna. Æðstir þeirra voru stiftamtmaður, sem var um leið amt- maöur í suðuramtinu, og amtmennirnir tveir, annar i vestur- amtinu, hinn í norður- og austuramtinu. Amtmennirnir tveir voru ekki undir stiftamtmanninn settir, heldur áttu beinan aðgang að kansellíi og höfðu yfirstjórn allra veraldlegra mála í umdæmum sínum. Undir þeim stóðu sýslumenn og hreppstjórar, en þeir áttu engan kost á að ná til stjórnarvaldanna öðruvísi en um hendur amtmanna. Andlegu málin voru að því leyti betur farin að stjórn þeirra var ein, því að biskup, og að nokkru leyti stift- amtmaður, fóru þar meS æðstu völd innan lands. öll löggjöf fór fram í stjórnarráSunum, og lögin voru síÖan án frekari umsvifa birt á íslandi meS þeim hætti að þau voru lesin upp í landsyfirrétti, sem á þennan hátt hélt áfram hlutverki hins gamla Alþingis, eins og það var eftir að einveldi komst á. Fyrst framan af 19. öld fór löggjöfin aS mestu fram að íslending- um meS öllu fornspurSum, en eftir 1820 fór þaS meir og meir aS tíSkast að stjórnarráSin ráSguSust viS æðstu embættismenn landsins um helztu nýmæli. En á þessari aSferS voru ýms vand- kvæði. Samgöngur viS ísland voru allt annað en greiðar, bréfa- samband hvora leiS oft aðeins einu sinni á ári, á vorin frá Höfn og á haustin frá íslandi. Nokkru síðar, árið 1841, lýsti Jón SigurSsson ástandinu ennþá þannig: »Málefni þau sem kljá mætti aS öllu á 1—2 árum standa fyrir fjarlægðar sakir yfir 5—10 ár, því að samgöngur vorar og Danmerkur eru minni en Englands og Indlands« (Ný félagsrit 1,92). Samgöngur innan- lands voru engu betri, svo að embættismenn hver á sínu lands- horni áttu engan kost á aS bera saman ráð sín um tillögur stjórnarinnar, og urSu því svör þeirra oft æði sundurleit. Gat þá tilviljun ein eSa misjöfn hylli embættismanna á hærri stöS-

x

Frón

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Frón
https://timarit.is/publication/1208

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.