Frón - 01.04.1943, Qupperneq 53

Frón - 01.04.1943, Qupperneq 53
Útgáfustarfsemi l'ræðafélagsins 115 fróðleiks eftir að þessi bók hefur verið samin, því að í henni eru talin upp öll rit Jóns og innihald þeirra. Merkasta ritið er íslenzk orðabók með latneskum þýðingum; hún er enn í handriti eins og langflest af ritum Jóns, en hcfur svo margt að geyma um tungu 18. aldar að hún verður vafalaust gefin út á einhvern hátt fyrr eða síðar. Jón Helgason hefur einnig samið bók um málið á Nýja testamenti Odds Gottskálkssonar. Þýðing Odds á Nýja testa- mentinu er fyrsta bók sem prentuð hefur verið á íslenzku svo kunnugt sé og kom út í Hróarskeldu 1540. Fyrir siðaskiptin fór öll messugerð fram á latinu, en með þeim kom sú breyting að fólk átti að lesa biblíuna og önnur trúarrit og svngja sálma á móðurmáli sínu. En þar sem siðaskiptin íslenzku urðu samkvæmt dönsku valdboði var sumt af fyrstu siðaskiptaritunum þýtt beint úr dönsku á ömurlegasta hátt á inál sem var fullt af dönsku- slettum og ambögum. Má einkum nefna fyrstu íslenzku sálma- bækurnar, sem hafa að geyma þann hörmulegasta skáldskap sem gerður hefur verið á íslandi að því er snertir mál og kveðandi. Ef Islendingar hefðu orðið að bjargast við Nýja testamentið á hálfdönsku eða aldönsku eins og Norðmenn urðu að gera allt fram á 19. öld, hefði það vafalaust orðið íslenzkri tungu til óbætanlegs tjóns, því að Nýja testamentið varð að máli til fyrir- mynd allra siðari trúarrita en þau voru athvarf þjóðarinnar öld fram af öld. En sem betur fór var öðrum höndum fjallað um Nýja testamentið og þýðing Odds svo góð að enn stendur margt úr henni óhaggað í þeirri útgáfu sem nú er notuð. Er málrannsókn Jóns Helgasonar á þessu veigamikla riti í íslenzkum bókmenntum mjög nytsamt verk hverjum þeim sem vill kynna sér íslenzka málsögu. Eftir siðaskiptin hafði kirkjan um tveggja alda skeið einokun á íslenzkri bókaútgáfu; var það eðlilegt í fyrstu meðan mikil þörf var á lúterskum trúarritum en leiddi smám saman til mesta ófremdarástands. Pessari einokun var hrundið af Hrappseyjar- prentsmiðju sem starfaði 1773—1794. Hún blés nýju lífi í íslenzka bókaútgáfu og gaf út ýms merk rit, einkum lagafyrirmæli sem almenning vanhagaði mjög um, en auk þess búnaðarrit, kveðskap, annála o. þ. h. Um starf þessarar prentsmiðju og þá menn sem að henni stóðu hefur Jón Helgason skrifað bók sem gefin hefur verið út í Safni. í Safni hefur einnig birzt doktorsritgerð Björns K. I’órólfs- 8*
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Frón

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Frón
https://timarit.is/publication/1208

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.