Morgunblaðið - 12.11.2015, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Lengi hefurverið rættum
framtíðar-
staðsetningu Land-
spítalans og sýnist
sitt hverjum. Sú
umræða hefur á margan hátt
verið gagnleg en eins og með
aðrar slíkar umræður geta
framkvæmdir ekki beðið til ei-
lífðar eftir því að allir verði sátt-
ir.
Kostir og gallar ýmissa hug-
mynda hafa verið metnir og
ákvörðun liggur fyrir. Land-
spítalann skal byggja upp og
endurnýja á þeim stað sem hann
stendur enda talinn besti kost-
urinn þegar á allt er litið.
Einhverjir munu ekki sætta
sig við þessa niðurstöðu en nú
liggur hún ekki aðeins fyrir
heldur hafa framkvæmdir
fyrsta áfanga endurreisnar spít-
alans hafist með skóflustungu
Kristjáns Þórs Júlíussonar heil-
brigðisráðherra að sjúkrahóteli.
Brýnast er þess vegna hér eftir
að vel takist til um þá fram-
kvæmd sem er hafin og að hún
gangi fljótt og vel og verði til
farsældar fyrir þá sem til Land-
spítalans þurfa að leita.
Í sjúkrahótelinu, sem á sam-
kvæmt tilboði að kosta 1,8 millj-
arða króna, verða 75 herbergi á
fjórum hæðum og mun bygg-
ingin tengjast barnaspítala og
kvennadeild.
Páll Matthíasson, forstjóri
Landspítalans,
lagði í samtali við
mbl.is í gær áherslu
á mikilvægi þess að
framkvæmdir væru
hafnar og að þær
hvettu starfsmenn
áfram, auk þess sem sjúkra-
hótelið væri mjög mikilvæg
þjónusta. Annars vegar væri
hún mikilvæg til að spítalinn
gæti útskrifað sjúklinga sem
fyrst og þannig sinnt sínu sér-
hæfða hlutverki sem best, en
sjúklingar væru þó enn undir
handarjaðri spítalans. Hins veg-
ar væri þetta mikilvæg þjónusta
fyrir landsmenn alla, sem ættu
auðveldara með að leita sér
lækninga á Landspítalanum
þegar sjúkrahótelið væri risið,
en Landspítalinn væri jú þjóð-
arsjúkrahús.
Páll benti einnig á að við
mættum engan tíma missa. „Við
þurfum að reisa þessar nýbygg-
ingar á Landspítalalóð sem allra
fyrst og þetta er mikilvægur
áfangi á þeirri leið,“ sagði hann.
Mikilvægi Landspítalans
fyrir Íslendinga og staðsetning
hans, ekki síst nálægð við
Reykjavíkurflugvöll til að hann
þjóni landsmönnum öllum sem
best, verður seint ofmetið.
Þeirri staðreynd að fram-
kvæmdir eru hafnar við endur-
reisn hans hljóta landsmenn all-
ir að fagna, hvaða skoðun svo
sem þeir hafa hingað til haft um
staðarval.
Í gær var tekin
mikilvæg skóflu-
stunga á Land-
spítalalóðinni}
Endurreisnin hafin
RíkisstjórnPortúgals tap-
aði meirihluta sín-
um í þingkosn-
ingum nýlega. En
Silva, forseti
Portúgals, greip þá
inn í og sagði ótækt
að gefa nýjum þingmeirihluta
færi á að mynda ríkisstjórn.
Forsetinn fól því fráfarandi
ríkisstjórn að mynda nýja rík-
isstjórn. Sú ákvörðun og ekki
síst rökstuðningurinn fyrir
henni voru einstök. Vissulega
eru þau fordæmi þekkt að ESB
bolaði burtu forsætisráðherra í
Róm og setti kunnan búrókrata
úr sínum röðum í embætti hans.
ESB knúði forsætisráðherra
Grikklands til að afturkalla
þjóðaratkvæðagreiðslu sem
ríkisstjórn landsins hafði
ákveðið. Í framhaldinu hrökkl-
aðist forsætisráðherrann úr
embætti og í stað hans kom
embættismaður úr Seðlabanka
evrunnar.
En þrátt fyrir þessi fordæmi
kom aðgerð forseta Portúgals á
óvart, enda var hann óvenju-
lega hreinskilinn.
Silva forseti sagði, svo frægt
varð, að hættulegt
væri að hleypa
Vinstrifylkingunni
og Kommúnista-
flokknum að
stjórnartaum-
unum: „Lýðræðið
yrði að víkja fyrir
reglum evrusvæðisins og aðild-
inni að því sem vörðuðu mikil-
vægari hagsmuni.“
Endurnýjaða ríkisstjórnin
tórði í aðeins ellefu daga, en þá
féll hún í þinginu.
Forsetinn á ekki marga góða
kosti í stöðunni. Hann getur
sett á laggir bráðabirgðastjórn
til að undirbúa nýjar kosningar
í apríl nk. Sú stjórn kæmi vart
nokkru máli í gegnum þjóð-
þingið í Lissabon. Hinn kostur-
inn er að virða niðurstöðu
meirihluta þjóðarinnar og
meirihluta þingsins og hleypa
að ríkisstjórn á hans vegum. En
vandinn er sá, að þá væri lýð-
ræðið ekki „að víkja fyrir
reglum evrusvæðisins og aðild-
inni að því, sem varðar mik-
ilvægari hagsmuni“. En hvaða
hagsmuni? Lýðræði og þing-
ræði og önnur aukaatriði sem
slíku kunna að fylgja.
Það er kaldhæðnis-
legt að ESB starfar
eftir „stjórnarskrá“
sem kölluð er
Lissabon-sáttmálinn}
Lýðræði, þingræði og
annar tittlingaskítur
Þ
að skal játað að ég er ekki í hópi
hörðustu aðdáenda Justins Bieb-
ers og hef því ekki lagt mig fram
um að fylgjast með þessum unga
manni sem svo margir dá. En það
var engin undankomuleið þegar myndbandið
við lagið I’ll Show You fór eins og eldur í sinu
um samfélagsmiðlana. Núna er ég því í hópi
þeirra tæplega 26 milljóna sem hafa horft á
myndbandið þar sem íslensk náttúra leikur
aðalhlutverkið á móti Bieber. Þar hleypur
stjarnan um grænar íslenskar grundir, veltir
sér í viðkvæmum mosanum, brunar á bretti
eftir íslenskum sveitavegi, stekkur fimlega yf-
ir gaddavírsgirðingu og svamlar í Jökulsár-
lóninu. Allt saman með miklum ævintýra-
ljóma.
Nú eru margir farnir að velta fyrir sér
hvort myndbandið muni hafa þau áhrif að enn fleiri
ferðamenn leggi leið sína til landsins og þykir nú mörg-
um nóg um fjöldann. Á fyrstu 10 mánuðum ársins hefur
1,1 milljón ferðamanna heimsótt Ísland, 254 þúsund
fleiri en á sama tíma í fyrra samkvæmt upplýsingum
Ferðamálastofu. Þetta er 30% aukning og ef svo heldur
fram sem horfir verða slegin öll met í fjölda ferðamanna
með 1.260 þúsund ferðamönnum á þessu ári. Hagfræð-
ingar Íslandsbanka segja að Ísland hafi sjaldan fengið
jafn mikla auglýsingu og í myndbandi stórstjörnunnar
og því sé ekki útilokað að enn fleira verði um manninn á
Keflavíkurflugvelli á næsta ári en þessar tölur benda til.
Aðdáendur Biebers eru ekki þeir einu sem gætu
heillast af náttúru Íslands og lagt leið sína til
landsins. Það má búast við að þúsundir hafi
orðið fyrir miklum áhrifum af því að horfa á
myndband Bjarkar í nútímalistasafninu
MoMA í New York fyrr á árinu en þar sást ís-
lensk náttúra í allri sinni dýrð. Þegar ég lagði
leið mína í safnið til að sjá sýninguna var mik-
ill fjöldi í sömu erindagjörðum og löngu orðið
ljóst að Björk á milljónir aðdáenda út um all-
an heim. Hún, ásamt Andra Snæ Magnasyni,
vakti athygli erlendra blaðamanna á náttúru
Íslands og þeim áhyggjum sem þau hafa af
áformum um virkjanaframkvæmdir. Þau vilja
að miðhálendi Íslands verði breytt í þjóðgarð
og þar með komið í veg fyrir háspennulínur
og virkjanir á því svæði. Spjótunum var beint
að stjórnvöldum enda er það í þeirra valdi að
leggja línurnar fyrir stórframkvæmdir.
Tímarnir eru breyttir. Nú eru aðrir möguleikar í
tekjuöflun þjóðarinnar enda hefur það sýnt sig að ferða-
þjónustan skilar yfir 300 milljörðum króna í gjaldeyri í
samanburði við 241 milljarð króna frá sjávarútvegi og
233 milljarða frá stóriðju. Hagfræðingar Landsbankans
spá því að gjaldeyristekjur ferðaþjónustunnar verði 430
milljarðar króna innan tveggja ára.
Er ekki vel þess virði að fá snjalla hagfræðinga til að
leggjast yfir útreikninga á því að bera saman kosti þess
að afla tekna annars vegar af ósnortinni náttúru og hins
vegar af orkusölu? Forsendurnar eru auðvitað lykilatriði
en það skyldi þó ekki vera að útreikningarnir sýndu að
ósnortin náttúra gæti haft vinninginn. margret@mbl.is
Margrét Kr.
Sigurðardóttir
Pistill
Ósnortin náttúra með vinninginn?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Segja má að söguleg sátt hafitekist í fyrradag á Alþingi,þegar umhverfis- og sam-göngunefnd þingsins komst
að sameiginlegri niðurstöðu um ný
náttúruverndarlög, sem eiga að taka
gildi nú á sunnudag, 15. nóvember.
Nýtt frumvarp til náttúru-
verndarlaga hefur lengi verið að
velkjast í meðförum þingsins, því
núgildandi lög eru frá 1999, en ný
lög um náttúruvernd voru samþykkt
á Alþingi í lok mars 2013. Þau áttu
að taka gildi 1. apríl 2014, en gildis-
töku var frestað í tvígang, fyrst til 1.
júlí sl. og svo aftur til 15. nóvember
nk., til þess að gera það sem sumir
nefndarmenn kölluðu nauðsynlegar
breytingar.
Í athugasemdum með nýjum
náttúruverndarlögum um áhrif
þeirra segir m.a. að með gildistöku
þeirra sé skerpt á skyldum almenn-
ings til að ganga vel um náttúru
landsins, almannarétturinn sé
styrktur og skýrar sé kveðið á um
heimildir landeigenda til að tak-
marka umferð um land sitt.
Enginn fullkomlega ánægður
Orðrétt segir: „Í frumvarpinu
er gert ráð fyrir skýrari verkaskipt-
ingu þeirra stofnana er hafa með
náttúruvernd að gera. Þær breyt-
ingar sem lagðar eru til í þessu
frumvarpi hafa í för með sér skýrari
verkaskiptingu milli Umhverfis-
stofnunar sem stjórnsýslustofnunar
og Náttúrufræðistofnunar.“
Birgir Ármannsson á sæti í um-
hverfis- og skipulagsnefnd. Hann
segir að í ljósi forsögunnar séu það
viss tíðindi að unhverfisnefnd hafi
komist að sameiginlegri niðurstöðu í
þessu máli. „Málið er búið að vera í
mjög hörðum deilum í þinginu mörg
undanfarin ár. Innan nefndarinnar
höfum við komist að niðurstöðu, sem
allir sætta sig við, sem þýðir auðvit-
að það að enginn er fullkomlega
ánægður. Þetta er hins vegar niður-
staða sem fulltrúar allra flokka í
nefndinni geta lifað með,“ sagði
Birgir.
Hann kveðst trúa því að fyrst
nefndin hafi komist að sameiginlegri
niðurstöðu í öllum aðalatriðum,
verði gangur málsins tiltölulega
greiður í gegnum þingið. „Helstu
breytingarnar varða nokkur atriði
sem voru hvað umdeildust, þegar
frumvarp þáverandi ríkisstjórnar
varð að lögum vorið 2013,“ sagði
Birgir í samtali við Morgunblaðið í
gær. Verið sé að breyta ákvæðum
sem varði varúðarregluna, þannig
að hún verði skýrari, en um leið sé
gildissvið hennar takmarkað við til-
tekin lagaákvæði, þannig að hún nái
yfir þrengra svið.
„Í meginatriðum erum við að
fresta ákveðnum vanda sem snýr að
almannaréttinum,“ segir Birgir, „og
við gerum tillögu um það að um-
hverfisráðherra noti næstu tvö ár til
þess að undirbúa tillögur um al-
mannaréttinn, sem varðar annars
vegar frjálsa för fólks um landið og
hins vegar réttindi landeigenda. Þar
þarf að finna ákveðið jafnvægi og
við leggjum til að ráðherrann und-
irbúi þær tillögur, sem verði þá
lagðar fram á þingi haustið
2017.“
Aðeins séu gerðar
smávægilegar breyt-
ingar á þessum hluta
náttúruverndarlaga,
en að öðru leyti
gildi í meg-
inatriðum
sömu reglur
og gilt hafi
frá 1999.
Það er verið að fresta
ákveðnum vanda
Morgunblaðið/Eggert
Gullfoss Samkvæmt varúðarreglunni verður efinn vegna mögulegra skað-
legra áhrifa á náttúruna vegna framkvæmda ávallt náttúrunni í hag.
Varúðarregluna mætti skil-
greina á þann veg að í meg-
inatriðum felur hún í sér að
þegar fyrir hendi er óvissa um
afleiðingar tiltekinna fram-
kvæmda verður sú óvissa ekki
notuð sem rök fyrir því að
grípa ekki til mildandi aðgerða,
eða aðgerða sem takmarka nei-
kvæðar afleiðingar í nátt-
úrunni.
„Í fáum orðum sagt felur
reglan það í sér að efinn sé
ávallt nátúrunni í hag,“ segir
Birgir Ármannsson.
Þetta feli það í sér að ef ver-
ið sé að ákveða tiltekna fram-
kvæmd og ekki sé með full-
nægjandi hætti sýnt fram á
allar neikvæðar afleiðingar af
framkvæmdinni á náttúr-
una verði það ekki notað
sem afsökun fyrir því að
fara ekki í fyrirbyggjandi
aðgerðir.
Ávallt nátt-
úrunni í hag
VARÚÐARREGLAN
Birgir
Ármannsson