Morgunblaðið - 03.12.2015, Side 44

Morgunblaðið - 03.12.2015, Side 44
44 FRÉTTIRErlent MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 2015 Stöndum öll saman sem ein þjóð Sýnum kærleik og samkennd í verki. Við megum ekki gleyma fátæka fólkinu á Íslandi. Jólasöfnun er hafin hjá Fjölskylduhjálp Íslands. 546-26-6609, kt. 660903-2590 Hjálpið okkur að hjálpa öðrum. Margt smátt gerir eitt stórt. Guð blessi ykkur öll FRÉTTASKÝRING Ágúst Ásgeirsson agas@mbl.is Nú þegar setningarathöfn loftslags- ráðstefnunnar í París (COP21) er af- staðin og leiðtogar á annað hundrað ríkja horfnir aftur heim eru fulltrúar ráðstefnuþjóðanna teknir til óspilltra málanna við að semja um atriði sem ágreiningur ríkir um í drögum að ályktum ráðstefnunnar. Stækkandi eyðimerkur í Afríku og sökkvandi eyjar í Suður-Kyrrahafi af völdum aukinnar hlýnunar andrúmsloftsins knýr þá áfram. Einn helsti ásteyting- arsteinninn er hversu mikla fjármuni ríkari lönd heims skuli leggja þeim fátækari til svo þau geti aðlagast breytingunum og dregið úr eigin los- un gróðurhúsalofts. Viðfangsefnið í París er að komast að samkomulagi um aðgerðir til að sporna við enn frekari hlýnun and- rúmsloftsins með öllum þeim hörm- ungum sem því annars fylgdi ef engir samningar tækjust. Er þar um að ræða ráðstafanir til að takmarka los- un gróðurhúsalofts sem koma til framkvæmda frá og með 2020 er Kyoto-samningurinn rennur sitt skeið. Hann er lagalega bindandi að- eins fyrir lönd Evrópusambandsins (ESB), Ástralíu og nokkur ríki til við- bótar. Í hliðarskjali við hann lýsti fjöldi ríkra sem snauðra ríkja vilja – en án skuldbindinga – til að draga úr losun. Er ráðstefnan í París sögð síð- asta tækifærið sem ríki heims hafa til að ná fram raunhæfu samkomulagi til að taka við af Kyoto-samkomulaginu. Á sögulegum stað Fundarstaðurinn er stærðar skýli á Le Bourget-flugvelli við borg- arjaðar Parísar, þar sem Charles Lindbergh lenti flugvél sinni, Spirit of St. Louis, hinn 21. maí 1927, eftir að hafa orðið fyrstur manna til að fljúga viðstöðulaust yfir Atlantshafið einn síns liðs. Hin síðari ár hefur Le Bourget fyrst og fremst verið heima- völlur og áfangastaður forstjóra- og fyrirmennaflugvéla og einkaþotna, en enginn samgöngumáti er jafn kol- efnalosandi og mengandi á hvern far- þega en einkaþotuflug. Á þessum sögulega velli þreyja samningamenn þorrann fram á föstudaginn 13. des- ember nk. Í tvær vikur er flugvöllurinn krökkur af stjórnmálamönnum, dipl- ómötum, blaðamönnum, fulltrúum stofnana og ýmissa borgaralegra samtaka. Tölfræði tengd ráðstefn- unni er um margt lýsandi. Samnings- uppkastið er aðeins eitt og markið þess sem það á eftir að kveða á um er að takmarka hlýnun við 2°C að há- marki eftir 2020 og út öldina. Það er sú hámarks hækkun sem talin er óhætt eigi að vera hægt að forðast hörmulegar loftslagsbreytingar í framtíðinni. Þetta markmið hefur lengi verið samkomulag um en með engu móti tekist á fyrri COP- ráðstefnum að fá aðildarríkin til að samþykkja raunverulegar aðgerðir til að ná því marki. Skuldbindingarnar duga ekki Og í aðdraganda Parísarráðstefn- unnar hafa heit og skuldbindingar um aðgerðir af hálfu rúmlega 170 ríkja með um 97% heimslosunar kol- efna ekki náð lengra en svo að sér- fræðingar telja að á grundvelli þeirra muni hlýnunin verða 50% meiri en stefnt er að, eða á bilinu 2,7 til 3,3°C. Verulega er það þó skárra en ef ekk- ert yrði gert, því þá yrði hlýnunin á bilinu 4-6°C. Vegna þessa mikla mun- ar á markmiðum og loforðum styðja mörg ríki tillögur um að komið verði á skuldbindandi kerfi sem endur- skoði markmiðin, og lagi þau að raun- veruleikanum, á fimm ára fresti. Mikið er í húfi að vel takist í París. Matvælahjálp Sameinuðu þjóðanna (WFP) hefur til dæmis varað við því, að hungur muni breiðast út með auk- inni hlýnun. Við 2°C hækkun myndu milljónir svangra munna bætast við í Mið-Ameríku, Afríku og Asíu. Og verði hlýnunin meiri 4-5°C yrði heim- skortið þakið stórum blettum þar sem um varanlegt hörmungarástand og hungur yrði að ræða. Þessa dökku mynd dregur stofnunin upp sem brauðfætt hefur milljónir manna á hungursvæðum en fékk þó ekki í fyrra nema 5,5 milljarða dollara framlög af 8,5 umbeðnum, sem til þurfti til að hjálpa hungruðum í rúm- lega 80 ríkjum. 20 ára samningaviðræður Samningaviðræðurnar um aðgerð- ir í loftslagsmálum hafa staðið yfir í 20 ár. Talsvert hefur miðað það sem af er árinu þótt með engu móti sé hægt að segja með nákvæmni hver niðurstaðan verður; hvort árang- urinn teljist mikill eða enginn. Í júní í sumar var samningsuppkastið 89 blaðsíður að stærð en var komið nið- ur í 20 síður í lok október sl. Hefur það vaxið á ný og var rúmlega 50 blaðsíðna skjal lagt fyrir ráðstefnuna. Til setningarathafnarinnar á mánudag komu 147 þjóðarleiðtogar og sama dag var efnt til útifunda í 150 löndum þar sem hvatt var til raun- hæfra ráðstafana í þágu andrúms- loftsins. Í svonefndu G77 sambandi þróunarríkja eru 134 lönd sem eiga fulltrúa í París og síðustu daga hafa alls 166 ríki af 196 aðildarríkjum loftslagssamningsins lagt fram skuld- bindingar um aðgerðir til að draga úr losun. Ekki komust allir til Parísar sem vildu. Tæplega 6.000 blaðamenn sóttu um aðgang að henni til að flytja fréttir af ráðstefnunni en einungis var hægt að taka á móti 3.000 í einu á fundarstað. Alls hafa 20.000 fulltrúar verið skráðir til þátttöku í fundunum og gæta 2.800 lögreglumenn öryggis þeirra allan sólarhringinn á fund- arstað. Til viðbótar standa 8.000 lög- reglumenn vakt á landamærum Frakklands, allt í þágu öryggis fund- argesta. Reiknað hefur verið út að ráðstefnan sjálf á Le Bourget losi sem svarar 21.000 tonni af koltvíildi og hétu gestgjafarnir frönsku mót- vægisaðgerðum á fundarstað til að jafna út mengunina. Pólitískur vilji loks fyrir hendi? Meginverkefni fundarmanna úr þessu er í megindráttum annars veg- ar að takast á um það hvort nið- urstöður COP21 verði skuldbindandi eða leiðbeinandi. Og hins vegar hversu mikla fjármuni ríkari þjóðir skuldbindi sig til að láta þróun- arríkjum í té til að hjálpa þeim við að takast á við breytingarnar. Einn helsti erindreki Frakklands í lofts- lagsmálum, Laurence Tubiana, gerir ráð fyrir að fjármögnunin verði erf- iðasta viðfangsefni samningafund- anna. Auk þess greini Evrópusam- bandsríkin (ESB) og Bandaríkin enn verulega á um hvort og hversu laga- lega bindandi samkomulag ætti að vera. Spurt er hvort horfur á sam- komulagi séu góðar. Aðalsamn- ingamaður Kína og fundarstjóri síð- ustu ráðstefnu, í Lima í Perú, eru meðal þeirra sem halda því fram að nú sé loksins pólitískur vilji fyrir hendi til samkomulags. Stefnubreyt- ing hefur orðið hjá Kínverjum sem áttu stærstan þátt í að koma í veg fyrir árangur af samningum í Kaup- mannahöfn 2009. Losa þeir meira gróðurhúsaloft en nokkurt annað ríki. Bandaríkin eru í öðru sæti og Indland í því þriðja. Munu niðurstöður COP21 ráð- stefnunnar í París breyta lífi okkar í einhverju? Því er óhætt að svara ját- andi, en þó ekki strax. Langtíma ákvarðanir sem ríkisstjórnir og fyr- irtæki taka á grundvelli sam- komulags munu meðal annars hafa áhrif á það hvers konar orku orkuver bjóða upp á, hvers konar matvæli menn leggi sér til munns, hversu lík- leg flóð verði í sjávarbyggðum og hvernig veðuröfgar leiki heims- byggðina í framtíðinni. Veröldin að afkolavæðast Það þykir þröngsýni að ætla að al- þjóðlegt samkomulag eitt og sér leysi vandamálin sem við blasa vegna loftslagsbreytinga. Til allrar ham- ingju eigi aðgerðir sér stað á öllum sviðum, frá einstaklingum til fyr- irtækja, frá borgum til heilla rík- iskerfa og vaxandi slagkraftur er í breytingaskriðinu. Ástæða sé til að ætla að jarðarbúar séu að nálgast vatnaskil. Árið 2014 hafi hagvöxtur á heimsvísu numið 3% en kolefnalosun á því ári jókst um aðeins hálft pró- sent. Með öðrum orðum, merki eru um að sambandið milli vaxtar og los- unar sé að rofna. Ein ástæða þess sé að orkuframleiðsla með kolum hafi verið á undanhaldi. Bandaríkjamenn brenna minna af kolum og Kínverjar hafa sett sér sem markmið að draga úr kolanotkun frá og með 2020. Mörg lönd segjast og ætla að hætta henni alfarið og því bendir margt til þess að kolin heyri senn sögunni til sem orkugjafi. Þrýstingur á fjárfesta á að draga sig út úr fyrirtækjum sem nota jarðefnaeldsneyti hefur aukinheldur vaxið. Hefur hjálpað til að óttast er að verðmæti þeirra geti hrapað fái þau ekki að nýta forðabúr sín öll. Þær raddir heyrast að það væri að missa marks að gagnrýna niðurstöður Par- ísarráðstefnunnar á þeirri forsendu að þær gengju ekki nógu langt eða væru gallaðar. Það sem mestu máli skipti sé að frá París komi sterk skilaboð þess efnis að veröldin sé að afkolefnavæðast og af þeirri braut verði ekki horfið. Þráttað um lofthita og kolefnalosun  Talið mestu máli skipta að sterk skilaboð komi frá París um að veröldin sé að afkolefnavæðast  Ríkari pólitískur vilji til samkomulags en áður  Spurning hvað ríkari löndin eru tilbúin að gera AFP Loftslagsmál Francois Hollande, forseti Frakklands, og Jean-Louis Borloo frá Orku fyrir Afríku stinga saman nefjum á loftslagsráðstefnunni í París í vik- unni. Við pallborðið sitja einnig frönsku ráðherrarnir Segolene Royal og Annick Girardin, ásamt forseta Kamerún, Paul Biya. Það kaldhæðnislega við tilraunir manna til að sporna við hlýnun andrúmsloftsins er að þær hafa mikla meng- un í för með sér. Reiknað hefur verið út að ráðstefnan sjálf losi á Le Bourget-flugvelli sem svarar 21.000 tonni af koltvíildi. Mun það samsvara árlegri losun Eistlands á koltvíildi. Hétu gestgjafarnir frönsku mótvægis- aðgerðum á fundarstað til að jafna út mengunina. Þessu til viðbótar hlýst gríðarleg mengun af ferðalög- um hundraða þjóðarleiðtoga, embættismanna og fylgd- armanna til og frá loftslagsráðstefnunni í París. Sam- kvæmt útreikningum sem gerðir voru fyrir tímaritið Wired munu um 50.000 manns ferðast úr öllum heimshornum til að sækja fundi ráð- stefnunnar í París. Ferðalögin eru sögð skilja eftir sig 300.000 tonn af kolefni í andrúmsloftinu. Sem þykja sem blaut tuska í andlit markmiða ráðstefnunnar. Barack Obama Bandaríkjaforseti er ábyrgur fyrir einum stærsta skammtinum af þessari mengun. Að sögn stofnunarinnar Daily Caller News Foundation mun forsetaþotan ein og sér hafa losað um 189 tonn af kolefni á leiðinni til Parísar og til baka. Forsetinn viðurkenndi þátt Bandaríkjanna í hlýnunarvandanum í ræðu sinni á opnunardegi ráðstefnunnar og hét bragarbót. „Hingað er ég kom- inn, í eigin persónu, sem leiðtogi stærsta hagkerfis heimsins og næst- mesta losanda mengunar, til að lýsa því yfir að ekki einungis viðurkenna Bandaríkin að hafa átt þátt í að búa vandamálið til, heldur tökum við líka á okkur þá ábyrgð að gera eitthvað í málinu,“ sagði Obama. RÁÐSTEFNAN SJÁLF HEFUR MIKLA MENGUN Í FÖR MEÐ SÉR Barack Obama 300.000 tonn af kolefni á ferðalaginu

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.