Morgunblaðið - 15.09.2016, Qupperneq 50

50 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2016
Suðurhrauni 4, Garðabæ | Furuvellir 3, Akureyri | Sími 575 800 | samhentir.is
Heildarlausnir
í umbúðum og öðrum rekstrarvörum
fyrir sjó- og landvinnslu
◆ KASSAR
◆ ÖSKJUR
◆ ARKIR
◆ POKAR
◆ FILMUR
◆ VETLINGAR
◆ HANSKAR
◆ SKÓR
◆ STÍGVÉL
◆ HNÍFAR
◆ BRÝNI
◆ BAKKAR
◆ EINNOTA VÖRUR
◆ HREINGERNINGAVÖRUR
Allt á
einum
stað
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Það er athyglisvert
að sjá hvernig
stjórnarandstaðan og
hennar liðsmenn á
samfélagsmiðlum
kappkosta að forðast
efnisumræðu um
skýrslu meirihluta
fjárlaganefndar sem
unnin var undir for-
ystu Vigdísar Hauks-
dóttur og Guðlaugs
Þórs Þórðarsonar.
Það er greinilega vont fyrir þau
að svara fyrir þætti eins og að Ar-
ion og Íslandsbanki hafi verið af-
hentir kröfuhöfum með 44 milljarða
óráðstöfuðu eigin fé sem ríkið
sleppti allri hlutdeild í. Jafnframt
að allir áfallnir vextir á ríkisskulda-
bréfin sem ríkisstjórn GHH lagði
fram haustið 2008 hafi verið látnir
fylgja yfir til kröfuhafanna án þess
að gera þá upp á afhendingardegi.
Að Seðlabankinn skyldi vera látinn
leysa úr veðböndum milljarðatugi af
veðsettum húsnæðislánum ein-
staklinga frá Glitni og Kaupþingi
svo hrægammarnir fengju að nota
þau sem hlutafjárframlag og rukka
síðan inn af hörku hjá ein-
staklingum. Síðast en ekki síst að
Ríkisendurskoðun skuli hafa verið
kölluð á vettvang til að endurlífga
„gengislánin“ með sérstöku upp-
gjöri í nóvember 2009 miðað við
31.12. 2008. Það virðist hafa þótt
nauðsynlegt í þágu
kröfuhafanna, ef til vill
að kröfu þeirra, þar
sem FME hafði í sín-
um stofnefnahags-
reikningum í október
2008 flutt allar þær
kröfur yfir í nýju
bankana og stofnað í
íslenskum krónum
miðað við gengi 30.9.
2008 og afskrifað að
auki oftast um 50% að
meðaltali.
Þá getur að lesa í
skýrslunni að ríkissjóður sá um alla
rekstrarfjármögnun nýju bankanna
eftir að búið var að afhenda kröfu-
höfunum þá og bar alla áhættu af
rekstri þeirra en kröfuhafarnir
hirtu arðinn.
Þetta hentar ekki að ræða og því
er hamast við að sverta og níða um-
búðirnar og hengja sig í form til að
flýja efnisumræðuna. Þetta minnir
á gömlu Þjóðviljaaðferðirnar. Þeir
kunna þær svo sem vel, Stein-
grímur og Össur.
Síðast en ekki síst komast þau
Vigdís og Guðlaugur Þór að þeirri
niðurstöðu, og byggja á fundar-
gerðum svokallaðrar samræmingar-
nefndar frá apríl og maí 2009 sem
þau fengu afhentar frá forsæt-
isráðuneytinu og lagðar voru fram í
fjárlaganefnd í vor, að fjár-
málaráðuneytið hafi tekið fram fyr-
ir hendurnar á FME í maí 2009 og
ákveðið að semja við kröfuhafana
eftir að FME hafði tilkynnt fjár-
málaráðuneytinu í apríl 2009 að allt
væri tilbúið af þeirra hálfu til að
ganga formlega og endanlega frá
stofnun nýju bankanna í samræmi
við neyðarlögin og matsferli FME,
sem grundvallaðist á þeim.
Það eina í þessari skýrslu sem er
í samræmi við mín skrif um þessi
mál er að þau komast að sömu
niðurstöðu og ég um valdþurrð SJS
í málinu öllu. Reyndar er það einnig
í samræmi við grein sem Sigurður
G. Guðjónsson hrl. ritaði í Pressuna
á síðasta ári.
Allt annað í þessari skýrslu eru
nýjar upplýsingar um alvarlegt mis-
ferli með opinbert fé. Hér opinber-
ast enn eina ferðina það „tvöfalda
siðferði“ sem vinstri menn hér á
landi og víðar starfa eftir þegar
vindurinn blæs í fang þeirra. Þeir
velja sér þá gjarnan þægilegri
mælistikur en andstæðingunum.
Hún á enn vel við dæmisagan um
bjálkann og flísina !
Eftir Víglund
Þorsteinsson »Hér opinberast enn
eina ferðina það
„tvöfalda siðferði“ sem
vinstri menn hér á landi
og víðar starfa eftir þeg-
ar vindurinn blæs í fang
þeirra.
Víglundur Þorsteinsson
Höfundur er lögfræðingur og fyrrver-
andi stjórnarformaður BM Vallár.
Sagan um bjálkann
og flísina á enn við
Heilbrigðisþjón-
ustan til fólksins
Mér verður hugsað
til eins af þessum hér-
aðslæknum er ég vil
kalla hetjur, langafa
míns Páls Valdimars
Kolka læknis frá Torfa-
læk sem starfaði fyrst í
Vestmannaeyjum og
síðan á Blönduósi.
Hver sá sem ekur í
gegnum Blönduós hlýt-
ur að veita athygli
stóru veglegu húsi á hægri hönd
þegar ekið er norður. Þetta er
spítali Húnvetninga, eða „Héraðs-
hælið“ á Blönduósi sem Páll hafði
forgöngu um að byggja. Þetta hús
er dæmi og til minnis um þann
stórhug sem einkenndi uppbygg-
ingu heilbrigðisþjónustu hérlendis
á tuttugustu öld. En um leið og
þjóðarhagur tók að vaxa var það
forgangsmál að byggja upp heil-
brigðiskerfið.
Árið 1946 lögðu þingmenn Skag-
firðinga og Húnvetninga fram
frumvarp Páls um stofnun „hér-
aðshælis“ sem átti að þjóna sem
fæðingarheimili, öldrunarstofnun,
heilsugæsla og spítali. Frumvarpið
varð ekki að lögum í fyrstu at-
rennu en 10 árum síðar, árið 1956,
var „Héraðshælið“, heilbrigðis-
miðstöð Húnvetninga, byggt þar
sem það nú stendur. Það var á
þeim tíma veglegasti héraðsspítali
landsins og leiðarljós fyrir upp-
byggingu heilsugæslu og spítala-
þjónustu í einstökum landshlutum.
Nú þarf stórhug
og nýja sýn
Þegar ég ók nú síðast um
Blönduós og horfði á hið sextuga
Héraðssjúkrahús Húnvetninga
varð mér hugsað til núverandi um-
ræðu um heilbrigðismál.
Þjóðin hefur haldið áfram að
efnast og sex ára hagvaxtarskeið
hefur nú skilað verulegum tekju-
afgangi í ríkissjóð en samt er eins
og ráðamenn dragi lappirnar þeg-
ar kemur að því að styðja við inn-
Eitt fyrsta verk
Alþingis eftir að það
hafði fengið bæði
löggjafar- og fjár-
veitingarvald með
stjórnarskránni 1874
var að stofna lækna-
skóla og síðan að
senda lækna út um
allt land. Eru til
margar sögur um
hetjudáðir, afrek
héraðslækna við að ná til sjúklinga
og kvenna í barnsnauð.
Mér er næst að halda að góð
heilbrigðisþjónusta er náði til allra
landsmanna hafi verið talin ein af
forsendum þess að Íslendingar
gætu kallað sig sjálfstæða þjóð.
Jafnframt skyldu hvorki vegleysur
né ófærð standa í vegi fyrir að-
gangi fólks að læknisþjónustu.
viði í heilbrigðisþjónustu og þá
sérstaklega á landsbyggðinni.
Áður var það talið forgangsmál
að koma með þjónustuna til fólks-
ins þar sem Páll Kolka og aðrir
læknar á landsbyggðinni komu í
vitjanir heim til fólks, og síðar með
því að byggja sjúkrahús og heilsu-
gæslustöðvar á heimavettvangi.
Nú hefur dæmið snúist við. Stefnt
virðist leynt og ljóst að því að full-
mektug heilbrigðisþjónusta verði í
raun aðeins í boði á einum stað á
landinu – í höfuðborginni Reykja-
vík.
Landsbyggðin kallar
Mér er fullljóst að það er ekki
hægt að hafa hámenntaða sér-
fræðilækna á hverjum stað né
heldur að hægt sé að framkvæma
flóknar læknisaðgerðir á mörgum
stöðum. Víða eru þó sjúkrahús
með fullbúnum skurðstofum og að-
stöðu sem sérfræðiteymi gæti
nýtt.
Það skiptir hins vegar máli að
fólk hafi aðgang að ákveðinni
grunnþjónustu, öryggi, þar sem
það býr – ella getur það ekki búið
þar.
Þetta á við um þjónustu sem
fólk þarf á að halda með reglu-
bundnum hætti til þess að geta
notið fullra lífsgæða – s.s. hjá þeim
sem glíma við einhverja fötlun eða
ýmsa króníska kvilla sem vilja oft
safnast upp eftir því sem ævin
lengist. En einnig læknaþjónustu í
viðlögum – hjálp sem fólk þarf á
að halda með stuttum fyrirvara,
s.s. vegna slysa eða skyndikvilla.
Hver kannast ekki við að hafa set-
ið yfir veiku barni og velt því fyrir
sér hvort nauðsyn sé til þess að
kalla til lækni eða ekki? Hvað með
mæðraskoðun og ungbarnaeftirlit?.
Þótt Tryggingastofnun greiði
niður hluta ferðakostnaðar sjúk-
linga til Reykjavíkur er kostnaður,
vinnutap og óöryggið gríðarlegt:
Að sækja sérfræðiþjónustu,
göngudeildarmeðferð, tannlækna,
gleraugnaþjónustu, mæðraeftirlit
o.s.frv., nánast allt til Reykjavíkur
á kostnað íbúanna sýnir mikinn að-
stöðumun fólks eftir búsetu.
Þessi stefna gengur þvert á þau
markmið sem Íslendingar settu
sér í upphafi sjálfstæðisbarátt-
unnar um að koma heilbrigðisþjón-
ustunni sem mest út til fólksins á
jafnréttisgrunni.
Að taka upp kyndilinn
Það er engum blöðum um það að
fletta að aðgangur að heilbrigð-
isþjónustu er einn lykilþátturinn í
því að tryggja búsetu um landið
allt og jafnframt að landsbyggðin
hefur látið yfir sig ganga að inn-
viðir þjónustunnar hafa verið látn-
ir ganga úr sér eða þeim einfald-
lega verið lokað í nafni hag-
ræðingar. Ég er viss um að Páll
Kolka héraðslæknir Húnvetninga
og fleiri hefðu látið í sér heyra en
ekki setið þegjandi hjá. Þessu
verður hins vegar að snúa við og
það ætti að vera forgangsmál hjá
þingmönnum Norðvesturkjör-
dæmis sem og annarra lands-
byggðarkjördæma að gera.
Páll Kolka sagði svo sjálfur frá í
útvarpserindi „að ekkert framfara-
mál Austursýslunnar átti svo mikl-
um og almennum vinsældum að
fagna“ sem bygging „Héraðs-
hælisins“. Hið sama á enn við í
dag og uppbygging – eða kannski
öllu heldur endurreisn – heil-
brigðisþjónustunnar er það fram-
faramál sem brennur einna heitast
á þjóðinni í dag. Málið snýst að-
eins um að kjörnir fulltrúar taki
upp kyndillinn og beri hann áfram
af festu til árangurs.
Eftir Bjarna
Jónsson » Það skiptir máli að
fólk hafi aðgang að
ákveðinni grunnþjón-
ustu, öryggi, þar sem
það býr – ella getur það
ekki búið þar.
Bjarni Jónsson
Höfundur er sveitarstjórnarmaður og
formaður VG í Skagafirði. Býður sig
fram í 1. sæti á lista VG í Norðvestur-
kjördæmi.
Heilbrigðisþjónustan kallar
Síðastliðinn laug-
ardag var miðstjórn-
arfundur Framsókn-
arflokksins haldinn á
Akureyri og var mæt-
ingin með besta móti.
Menn skiptust á skoð-
unum á hreinskiptinn
hátt og ræddu sín mál í
góðum hópi framsókn-
armanna. Formaður
flokksins, Sigmundur
Davíð Gunnlaugsson, hélt yfirgrips-
mikla ræðu um þann góða árangur
sem flokkurinn hefur náð í stórum
málum og má þar helst nefna Ice-
save þar sem sparast hafa 1,5 millj-
arðar bandríkjadala bara í vexti af
þeim skuldum sem þáverandi stjórn-
völd voru tilbúin að leggja á herðar
íslenskum almenningi. Einnig fór
formaðurinn yfir skuldaleiðrétt-
inguna og uppgjör slitabúanna við
kröfuhafa þeirra en enginn hafði trú
á því að við gætum fengið kröfuhaf-
ana til þess að gefa eftir hluta af sín-
um eignum.
Fundarmenn voru allir sammála
um þennan góða árangur flokksins
og að nú þyrfti að horfa til framtíðar
og nýta vel þau tækifæri sem skap-
ast hafa í íslensku efnahagsumhverfi
til þess, sem dæmi, að renna styrk-
ari stoðum undir
grunnþjónustuna.
En hvernig náðist
árangurinn? Ekki náð-
ist hann með því að
friðþægja kröfuhafana
eða með því að vera
einhverskonar sátta-
semjari. Nei, hann
náðist með staðfestu
og trú á því að þetta
væri hægt og að gefa
ekkert eftir. Það vita
allir framsóknarmenn.
Hefði þessi sami ár-
angur náðst með annan mann í
brúnni? Það er ég ekki viss um. Allir
vilja eigna sér árangurinn en núna
þarf að standa í fæturna og vera
ekki að hlaupa upp til handa og fóta
þó að á móti blási frá andstæðingum
okkar.
Eins og góðum framsóknar-
mönnum sæmir munu formaður
flokksins, Sigmundur Davíð Gunn-
laugsson, og varaformaður flokks-
ins, Sigurður Ingi Jóhannsson, ef-
laust leysa sín ágreiningsmál manna
á milli en ekki í kastljósi fjöl-
miðlanna enda báðir mætir fram-
sóknarmenn.
Eftir Grétu Björgu
Egilsdóttur
» Allir vilja eigna sér
árangurinn en núna
þarf að standa í fæturna
og vera ekki að hlaupa
upp til handa og fóta þó
að á móti blási.
Gréta Björg Egilsdóttir
Höfundur er varaborgarfulltrúi
Framsóknar og flugvallarvina.
Að standa í fæturna