Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.1999, Blaðsíða 20

senn. Stundum þurfti aö breyta og fresta tímum, t.d.
vegna veikinda eða anna á deildum. Hópurinn virtist vera
sáttur við þessa óreglu, sem kom á óvart í Ijósi fyrri
athugana. Á síðari hluta rannsóknarinnar fóru þátttakend-
urnir að spyrjast fyrir um hvenær næsti fundur yrði og lýsti
það meira eftirvæntingu en óánægju. Fram hefur komið að
miklu skipti að þátttakendur séu þeir sömu allan tímann til
þess að þeir finni fyrir samkennd. Ekki reyndist unnt að
fylgja þessu eftir og kom það ekki að sök. Á síðasta fundi
fyrir jól var óvænt uppákoma þegar hjúkrunarfræðingarnir
gáfu hverjum þátttakenda pakka. Þessar gjafir reyndust
þátttakendum mjög dýrmætar og varðveitti einn þeirra
gjöfina sem erfðagrip fyrir afkomanda sinn. Á lokafund-
inum var skemmtidagskrá3 og þá gáfu þátttakendurnir
hjúkrunarfræðingunum gjöf.
Þrátt fyrir alvarleg andþyngsli þátttakenda þurfti enginn
þeirra nokkru sinni að nota berkjuútvíkkandi lyf vegna
andnauðar. Kom það verulega á óvart, en fyrir slíkt voru
hjúkrunarfræðingarnir undirbúnir.
Athyglisvert þótti hve samkennd hópsins var sterk. Ef
eitthvað bjátaði á, s.s. að sjúklingar sögðu óvænt frá erfiðri
reynslu, stóðu þátttakendurnir hver með öðrum og mátti
finna strauma velvilja og umhyggju í garð þess sem sagði
frá. í eitt skiptið, þegar umræðuefnið var börn og heimili
og vitað var að einn þátttakandi var einhleypur og barn-
laus, lögðu þátttakendur sig fram um að sá hinn sami
fengi tækifæri til að leggja orð í belg um annað sem skipt
hafði hann miklu.
Gildi hláturs kom vel fram á fundunum. Má segja að
málshátturinn „hláturinn lengir lífið" hafi verið í fullu gildi.
Sérstaklega fannst hjúkrunarfræðingunum það mikilvægt
að sjúklingarnir gætu gleymt sér og þeim hremmingum
sem þeir búa við eitt andartak. Þannig varð alvöruleysi
augnabliksins mikilvægt.
Umræða
Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna að upprifjun á
minningum hjá þátttakendum var ánægjulegur og
skemmtilegur atburður fyrir þá, þeim leið vel á fundunum
og einnig eftir þá. Auk þess voru samskipti opnari, sam-
kennd jókst og kynni urðu nánari á meðal þátttakenda.
Tilgátur um að þunglyndi minnkaði og sjálfsálit ykist voru
ekki studdar. Engu að síður er sú ályktun dregin að mark-
miði rannsakenda um að bæta andlega- og félagslega
líðan þátttakenda hafi að einhverju marki verið náð, þar
sem munnleg frásögn þeirra bar þess skýr merki.
Marktækar breytingar á þunglyndi komu ekki fram í
rannsókninni, þótt sterk tilhneiging hafi verið í þá átt
(p.<. 10 á pöruðu t-prófi). Hins vegar er vert að gefa gaum
að mæligildum þunglyndis sem fram komu. Mæligildum á
3 Söngkonan Elísa Sigríður Vilbergsdóttir skemmti þátttakendum
endurgjaldslaust.
164
mælikvarða Becks hefur verið raðað á fjögurra bila kvarða
eftir alvarleika einkenna. Meðaltalsgildi þunglyndis eftir
meðferð (16,0 og 16,8, staðalfrávik 9,86 og 11,09) fellur á
bilið vægt til talsvert mikið þunglyndi (Beck, Steer og
Garbin, 1988). Sex einstaklingar af sjö notuðu predni-
solon, en sýnt hefur verið fram á marktækt meira þung-
lyndi hjá fólki með langvinna lungnasjúkdóma sem notaði
litla skammta af prednisolon í langan tíma en hjá þeim sem
ekki notuðu prednisolon (Gift Wood og Cahill, 1989).
Ennfremur er álitið að 42% fólks með langvinna lungna-
sjúkdóma sé þunglynt (Gift og McCrone, 1993). Allt þetta
styður þá ályktun að þátttakendur eigi við veruleg andleg
vandamál að glíma.
Aukið sjálfsálit kom ekki fram í rannsókninni (p<1 og
p<.17). Fram hefur komið að sjálfsálit aukist þegar upp-
rifjun minninga er beitt (Haight og Burnside, 1993;
Kovach, 1990). Fleira bendir þó til þess að sjálfsálit sé
nokkuð stöðugt einkenni sem breytist lítið, sérstaklega hjá
fullorðnu fólki, þrátt fyrir ýmsar aðgerðir og meðferð
(Blascovich og Tomaka, 1991) Hins vegar er vert að skoða
þau meðaltalsgildi sem fram komu. í lok meðferðar voru
þau 13,4 og 13,87 og staðalfrávik mjög lítil eða um 1,35.
Þetta eru mjög lág gildi, en 10 er lægst og 40 er hæsta
fáanlegt gildi. Því er sú ályktun dregin að sjálfsálit þátt-
takenda sé mjög lítið.
Ljóst er að rannsóknir á árangri hjúkrunarmeðferðar
sem þessarar eru stutt á veg komnar. Markmiðið er að
bæta líðan fólks með vinnu eða öðrum hætti. Þeir sem
taka þátt í slíkum rannsóknum geta greint augljós merki
þess að um árangur sé að ræða þótt hann sé ekki
mælanlegur með þeim mælitækjum sem notuð eru.
Þannig er ekki Ijóst hvaða breytur skulu skilgreinast sem
óháðar eða að mælitæki til að mæla óháðu breyturnar eru
ekki til. Það er einnig verulegt vafamál hvort það er
skynsamleg leið fyrir hjúkrunarfræðina að reyna að tileinka
sér hið mikilsmetna tilraunasnið náttúruvísinda í rann-
sóknum sem þessari. Spurningin er hvort ekki þurfi að
gera gagngera endurskoðun á aðferðafræðilegri nálgun og
byggja mat á árangri meira á orðum og hegðun skjólstæð-
inganna og athugunum og innsæi hjúkrunarfræðinganna
sem annast þá daglega.
Framkvæmd rannsóknarinnar, einkum að veita hina
eiginlegu hjúkrunarmeðferð, veitti hjúkrunarfræðingunum
sem tóku þátt mikla ánægju í starfi. Má þar sérstaklega
nefna ánægjuna við að sjá og finna að sjúklingarnir hlökk-
uðu til að mæta á fundina, að tengsl við þá urðu meiri og
nánari og að meðferðin gagnaðist sjúklingunum. Samstarf
hjúkrunarfræðinganna var einnig ánægjulegt og þeir
kynntust vel.
Vinna við rannsóknina féll að hluta til inn í reglubundin
störf hjúkrunarfræðinganna. Engu að síður voru þeir ekki
alltaf báðir á vakt þann dag sem fundir voru ákveðnir og
einnig var mestur undirbúningur og skráning unnin utan
Tfmarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 75. árg. 1999