Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.1999, Blaðsíða 33

'HjÁ kínim OjfirAi^iAA
llAAÍl/i UOH Á& \)AXA
Andleg aðhlynning aðstandenda á gjörgæsludeild
fíósa Kristjánsdóttir, djákni og hjúkrunarfræðingur,
flutti erindi á málþinginu sem hún nefndi andleg
aðhlynning aðstandenda á gjörgæsludeild. Hún var
spurð hverjir væru mikilvægustu þættir í fari starfs-
fólks varðandi aðhlynningu aðstandenda sjúklinga á
gjörgæsludeild.
„Fyrstu kynni aðstandenda af starfsfólki deildarinnar og
það viðmót sem það mætir er að mínu mati sá grunnur
sem skapast og segir til um hvernig framhaldið verður.
Manneskja sem þjáist af vanmætti, kvíða og óvissu er svo
varnarlaus að hún þarfnast þess að á móti henni sé tekið
af hlýju, að við séum sönn í okkar framkomu og getum
sett okkur í spor annarra og sýnt samhygð. Við megum
ekki gleyma því að aðgát skal höfð í nærveru sálar. Að
mínu mati eru þrír þættir mikilvægastir varðandi viðmót
okkar til aðstandenda, þ.e. FRÆÐSLVX, NÆRVERA OG
VIRÐING.
Hvað fræðsluna snertir, þá er fólk rólegra ef það fær
nægilegar upplýsingar og við byggjum einnig upp traust
og vekjum vonir.
Nærvera er ekki eitthvað flókið eða óútskýranlegt, það
er oft hið einfalda sem verður erfitt. Það að gera ekkert,
getur verið svo óskaplega erfitt. En hvers óskar sú mann-
eskja sér helst sem haldin er miklum kvíða og óöryggi
vegna þeirra aðstæðna sem hún er í? Nærveru einhvers
sem er nátengdur henni, nærveru okkar sem erum með
henni í aðstæðum hennar. Líkamleg nærvera þess sem
treystir sér til að VERA er að mínu mati það besta sem
hægt er að bjóða. Hvað við segjum eða látum ósagt
skiptir ekki næstum því eins miklu máli.
Það er mannlegt í erfiðum aðstæðum að finna til með
samferðafólki sínu, en starfið krefst þess af okkur að við
getum þó sýnt stillingu og miðlað ró.
Ef við höfum misst vonina er vonlaust fyrir okkur að
hjálpa öðrum að eignast hana. Sterkasta vonin sprettur oft
upp úr dýpstu örvinglaninni. Það versta sem kemur fyrir
fólk í erfiðum aðstæðum er að finnast það yfirgefið. Hjá
hinum yfirgefna nær enginn von að vaxa.
Krafan um virðingu fyrir manneskjunni á sér djúpar
rætur í vestrænni menningu enda óaðskiljanlegur hluti
kristinnar kenningar.
Mannleg samskipti eiga að einkennast af gagnkvæmri
virðingu.
Öll erum við sérstök í mannlegu samfélagi og gerum
kröfu um að þarfir okkar séu viðurkenndar. Það að sýna
virðingu, felur í sér að virða friðhelgi einstaklingsins svo og
að viðurkenna sjálfsákvörðunarétt hans og sjálfstæði. Sem
dæmi má nefna að reiði fylgir oft erfiðum aðstæðum hjá
fólki, sú tilfinning er oft ekki viðurkennd og fær ekki eðli-
lega útrás. Foreldrar, maki eða börn skjólstæðinga okkar
sem standa ráðalausir frammi fyrir þeirri óvissu sem slys
og erfið veikindi geta skapað finna oft til mikillar reiði, sem
getur beinst að okkur sem höfum samskipti við aðstand-
endur þennan tíma. En okkar er að virða þessar tilfinningar
og reyna að hjálpa fólki að finna þeim eðlilegan faveg.“
Rósa starfar sem djákni á Landspítalanum og er spurð
hvað felist í því starfi. „Stærstur hluti starfs míns er að veita
skjólstæðingum og starfsfólki það sem kallað hefur verið
sálgæsla.
Markmið sálgæslunnar er að hjálpa fólki að takast á við
lífsvanda sinn og nýta þá möguleika sem þeir hafa. Við
þurfum að vera opin fyrir styrkleika fólks og hvernig það
geti nýtt sér hann í erfiðum aðstæðum. Við lítum á
manneskjuna í heild, fjölskyldu hennar og vini.
í sálgæslu - sálusorgun, má segja að við sláumst í för
með meðbræðrum okkar og systrum um lengri eða
177
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 75. árg. 1999