Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.1999, Blaðsíða 30

hana frá venjulegum störfum svo lengi sem þau ógna heilsu
og öryggi hennar og barnsins. Mest þarf að huga að
mengun frá efnum eins og blýi, lífrænum leysiefnum og
varnarefnum og mítósuheftandi efnum þar eð sum þeirra
skiljast út í mjólkinni og barnið er talið vera sérstaklega
viðkvæmt fyrir þeim. Mikilvægast er „að forðast" áhættu.
Þegar atvinnurekendur fylgjast með áhættunni eins og lög
mæla fyrir um er ólíklegt að konur sem hafa áfram börn á
brjósti séu í hættu sem gerir það nauðsynlegt að bjóða
þeim annað starf eða leysa þær frá venjubundnum störfum.
Fagleg ráðgjöf sérfræðinga í atvinnusjúkdómum getur
verið nauðsynleg í sérstökum tilvikum. Reglugerðin fæst
hjá Vinnueftirliti ríkisins, eða á heimasíðu þess, en slóðin
er: www.ver.is
Að sögn Reynis Tómasar Geirssonar, prófessors á
Kvennadeild Landspítalans, hefur verið tekið fullt tillit til
kvenna sem eru þungaðar, hafa nýlega alið barn eða
eru með barn á brjósti, a.m.k. þeirra sem starfað hafa
á fæðingardeildinni, þótt engin formleg reglugerð hafi
verið til fyrr en nú. „Það voru aðallega tveir staðir sem
voru hættulegri en aðrir, hætta gat verið á fósturláti hjá
hjúkrunarfræðingum sem voru á fyrstu vikum með-
göngu og unnu við að blanda krabbameinslyf inni á
deildum. Þessu var breytt í fyrra, nú koma lyfin tilbúin.
Svæfingarlyf, eða glaðloftið svokallaða, gat einnig
verið hættulegt Ijósmæðrum og hjúkrunarfræðingum,
en það hefur verið notað sem verkjastillandi við fæð-
ingar. Við notum nú minna af því en áður. Starfsfólk
hér gerir sér einnig betur grein en margir aðrir fyrir
mikilvægi þess að skipuleggja þunganir."
Hann segir það aldrei hafa haft áhrif á ráðningar
kvenna hvort þær væru þungaðar eða ekki. Yfirleitt
væri reynt að hlífa þunguðum konum í vinnu og mikill
vilji hafi verið til að breyta vinnutíma og störfum til að
létta vinnuálag. Anna Stefánsdóttir, hjúkrunarforstjóri á
Landspítalanum, tekur undir orð Reynis og segir hafa
myndast vinnuhefð í sambandi við þungaða hjúkr-
unarfræðinga, einkum þó varðandi vaktabyrði. Þannig
væru hjúkrunarfræðingar, sem komnir eru á 4. til 6.
mánuð meðgöngunnar, ekki látnir taka gæsluvaktir, en
breytingarnar sem gerðar eru á vaktafyrirkomulaginu
eru þó alltaf í samráði við konurnar sjálfar. Hún nefndi
einnig sérstaka blöndunarstöð, sem komið hefði verið
upp í tengslum við lyfjaverslunina varðandi blöndun á
krabbameinslyfjum, en sú aðstaða er gerð í samræmi
við reglugerðir Evrópusambandsins. Þá hefði verið
tekið tillit til hugsanlegra áhrifa röntgengeisla og þung-
aðar starfskonur hefðu ekki tekið þátt í störfum þar
sem hætta er á geislun.
Hins vegar hefði ekki verið gert áhættumat varð-
andi vinnu á deildum, svo sem geðdeildum, skurð- og
svæfingardeild og það yrði eflasut gert í framtíðinni í
kjölfar reglugerðarinnar. vkj
Bók um heilsuvernd starfsmanna
Heilbrigði - fólk - vinna um vinnuumhverfi og hjúkrun er
heiti á bæklingi sem vinnuverndarnefnd Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga lét þýða, stytta og staðfæra og félagið
hefur nýlega gefið út.
Bæklingurinn var fyrst gefinn út á dönsku árið 1992, en
höfundar eru þrír danskir hjúkrunarfræðingar sem hafa
lengi starfað við heilsuvernd starfsmanna. í fyrsta hluta
bæklingsins er fjallað um kröfur sem gerðar eru til
hjúkrunarfræðinga sem starfa við heilsuvernd starfsmanna
og vikið er að forvörnum og heilsueflingu. í næsta hluta er
lýst verkefnum hjúkrunarfræðinga sem starfa við heilsu-
vernd starfsmanna eða hjá vinnueftirlitsstofnunum eða á
atvinnusjúkdómadeildum. í síðasta hlutanum er horft til
framtíðar.
Lögin um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnu-
stöðum, nr. 46, 28. maí 1980, sem ganga venjulega undir
heitinu vinnuverndarlögin, kveða á um að hverju fyrirtæki
beri að gera skriflegan samning um heilsuvernd starfs-
174
manna við heilsugæslustöð eða sjúkrahús sem næst
liggur og/eða auðveldast er að ná til. Þótt langt sé um liðið
síðan lögin voru sett hafa þau ekki komist til framkvæmda
nema að litlu leyti. Lengi hefur því verið rætt um nauðsyn
þess að gera átak í þessum málum og nú þegar starfa
einkafyrirtæki á þessu sviði hérlendis. Um þessar mundir
er unnið að því að hrinda lögunum í framkvæmd á næsta
ári. Þá ættu að skapast ný og mikil verkefni fyrir hjúkrunar-
fræðinga sem hafa áhuga á forvarnarstarfi.
Vinnuverndarnefnd Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga
sá það sem eitt af verkefnum sínum að undirbúa hjúkr-
unarfræðinga fyrir störf á þessu sviði. Fyrsta skrefið var
fyrrnefndur bæklingur sem er hugsaður sem eins konar
kynningarrit. í undirbúningi er íslenskt rit um sama efni
sem ætlunin er að gefa út síðar á þessu ári.
Heilbrigði - fólk - vinna um vinnuumhverfi og hjúkrun
er 38 bls. Ijósrit í brotinu A4. Bæklingurinn fæst hjá Félagi
íslenskra hjúkrunarfræðinga og kostar 700 kr.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 75. árg. 1999