Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2005, Blaðsíða 14

unglingalistanum, og 14 af 28 spurningum í foreldralistanum.
Ósamræmi hjúkrunarfræðinganna fólst í mismun á orðalagi
(eins og til dæmis: „Skýra veikindi út fyrir öðrum“ og „Utskýra
sjúkdóm fyrir öðrum“), en aðallega þó í mismun á málfræðilegri
uppbyggingu spurninganna (t.d. „Vera kvíðin/n þegar ..." og
„Verða kvíðin/n þegar ...“). Fullkomið samkomulag náðist
um fyrsta uppkast þýðingarinnar (2d) eftir umræður og
vangaveltur.
fyrstu
Bakþýðing
Bakþýðendur og hjúkrunarfræðingarnir sem unnu
drögin (2d) að mælitækinu fundu engan merkingarbæran mun
á bakþýðingu mælitækjanna (3c) og upprunalegri útgáfu þeirra
(1). En þar sem kapp var lagt á að þýða mælitækin í samræmi
við íslenskar málvenjur (2d), og bakþýðendurnir þýddu fyrstu
drögin (2d) samviskusamlega beint af íslensku yfir á ensku,
þá náðist einungis fullkomið samræmi á milli
10 spurninga af 28 í bakþýðingunni (3a og 3b)
og fyrstu drögum (2d) mælitækisins sem er
ætlað unglingum, og á milli sjö spurninga af 28 í
mælitækinu sem ætlað er foreldrum (sjá töflu 2).
Sem dæmi sem er á mismun í samræmi má nefna
að í bandarískri ensku er ríkari hefð fyrir notkun
eignarfornafna á undan nafnorðum en í íslensku
(sjá dæmi * í töflu 2). I mælitækinu fyrir unglinga
voru þrjú atriði sem voru ónákvæmlega þýdd og
tvö í mælitækinu fyrir loreldra, annaðhvort í
frumþýðingu (2d) eða bakþýðingu (3a og 3b).
Eftir samanburð, leiðréttingar og vangaveltur var
ikomist að samkomulagi að öðrum drögum (3d)
þýðingar mælitækjanna.
Tafla 2.
Dæmi um misræmi á milli upprunalegra mælitækja og bakþýðingar
Mælitæki fyrir unglinga
Upprunalegt mælitæki (1) Bakþýðing (3a)
Mælitæki fyrir foreldra
Upprunalegt mælitæki (1) Bakþýðing (3a)
My chest hurts or feels tight I have had chest pain or a tight Pain or tightness in his or her chest Pain or tightness in the chest
chest
I feel wheezy
have asthma attacks
My medicines make me feel sick
I have trouble using my inhaler*
I get scared when I have to go to
the doctor
I have been wheezing
Feeling wheezy
I have suffered asthma attacks Waking up at night with trouble
breathing
The prescribed medicine makes me Medicines making him or her feel
feel bad sick
I have trouble using the inhaler* Trouble sleeping because of the
medicine
I get scared when I have to see a Controlling his or her asthma
doctor
Wheezing
Waking up at night with breathing
difficulties
Feels sick because of the medicine
he/she is taking
Difficulties sleeping because ofthe
medicine
Controlling the asthma
Forprófun
Sex unglingar og eitt barn sem er að komast á unglingsaldur,
sem öll þjást af astma, og svo foreldrar þeirra, voru fengin til
að forprófa önnur drög (3d) mælitækjanna (sjá töflu 3). Það
tók unglingana að meðaltali 6:30 mínútur að svara listunum
(frá 4:30 til 10 mínútur); og foreldrana þrjár mínútur (frá
1:40 mínútum til fjögurra mínútna). Fjölda athugasemda um
óskýrleika, misskilning þátttakenda, spurningar og ábendingar
má sjá í töflu 3.
Athugasemdir komu frá unglingunum á borð við það að það
vantaði svarmöguleikann „Á ekki við“ og að merking hugtaka
væri ekki skýr (t.d. „Hvæsandi öndun“ og ,,Innúði“). Ábendingar
foreldra voru af sama toga og ábendingar unglinganna. Þrír
Tímarit hjúkrunarfræöinga 3. tbl. 81. árg. 2005
bentu á óskýrleika í skýringartexta mælitækjanna
og einu foreldri fannst við hæfi að bæta við
svarmöguleikanum „Veit ekki". Athugasemdir
voru gerðar við tvær spurningar: „Hversu mikið
vandamál hefur verið fyrir unglinginn þinn
undanfarinn mánuð að hafa stjórn á astmanum"
og „Hversu mikið vandamál hefur verið fyrir
unglinginn þinn undanfarinn mánuð að leika
úti“. Merking þeirrar fyrri þótti ekki skýr, en
í þeirri seinni þyrfti að nota aðra orðræðu til
að ná fram réttri merkingu, því það er hæpið
að eldri unglingar tali um að leika sér úti við.
Þessar ábendingar voru vel þegnar, en ekki var
mögulegt að taka tillit til þeirra allra í lokaeintaki