Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2006, Blaðsíða 31

ýmsum vandamálum, sem starfsfólk
heilbrígðisþjónustunnar stendur oft
frammi fyrir, og taldi nauðsynlegt að
skoða hvað býr að baki og spurningarnar
sem leitað var svara við: Hvernig getum
við eflt vonir heilbrígðisstarfsfólks,
endurvakið fyrri hrifningu á starfinu og
byggt upp sjálfsvirðingu og jákvæðni
um framtíðina? Hvernig getum við
komið í veg fyrir kulnun í starfi, aukið
siðferðiskennd, aukið starfsánægju og
vellíðan á vínnustað? Hvernig getum við
vaxið og dafnað á vinnustað en ekki bara
lifað hann af?
Hópurinn ákvað að búa tíl námsefni
svo að auðveldara væri að meta gildi
heílbrigðisþjónustunnar og nota kennslu-
aðferðir er beina sjónum að persónu-
legum viðhorfum starfsfólks og afleið-
ingum þeirra á vinnu þeirra innan heil-
brigðisþjónustunnar. Eftir mikla vinnu og
rannsóknir í tæp 4 ár varð námsefnið
til: „Values in healthcare: a spiritual
approach" eða Gildi innan heilbrigðis-
þjónustunnar, heildrænnálgun.Námsefnið
hefur síðan þá verið endurbætt og í
september árið 2004 var það formlega
kynnt í Bretlandi.
Lykilatriði námsefnisins
Með vaxandi áherslu á tæknivæðingu
innan heilbrigðisþjónustunnar og á
kerfisbundín vinnubrögð samfara henni er
auðveldlega hægt að týnast og drukkna
í þeim kröfum, skyldum og pappírsvinnu
sem fylgja hinum faglegu vinnubrögðum
sem einnkenna heilbrigðiskerfi 21. aldar.
Þetta er ein af meginástæðunum fyrir
mikilvægi þess að dusta ryk af þeim
lífsgildum sem stýra eðli okkar og áhuga
á að vinna innan heilbrigðiskerfisins,
endurheimta jákvætt hugarfar, skerpa á
huglægum hvötum er stjórna samhygð
og umhyggju og endurmeta okkur sjálf til
að meta þá þjónustu sem við veitum og
viljum veita á raunhæfan hátt.
Það er ætlast til þess að þeir sem
heilbrigðisþjónustu veita séu yfirvegaðir í
framkomu og hafi möguleika og hæfileika
á að sýna samhygð og umhyggju í starfi,
en í sannleika sagt er lítið gert til að
betrumbæta og styrkja þessa eðlislægu
eiginleika til að mynda á námstíma
heilbrigðisstétta. Þvert á móti eru þessir
eiginleikar jafnvel bældir niður meðan á
námstíma stendur. Grunnmenntun og
þjálfun heilbrigðisstarfsfólks hefur undan-
farið aðallega beínst að því að það
öðlist þekkingu og færni til að leysa
hagnýt vandamál en minni áhersla
verið lögð á samskipti og persónulega
hæfileika eða getu til sjálfsumönnunar.
Að hafa hæfileika til að sýna samhygð
og umhyggju og að hafa verklega færni
grundvallar gæði heilbrigðisþjónustunnar
og mikilvægt er að vægi þessara þátta
vegi jafnþungt innan (sQmenntunar og
þjálfunar heilbrigðisstétta.
Námsefnið Gildi innan heilbrigðisþjónust-
unnar byggir á þremur lykilatriðum.
1. Lögð er áhersla á að heilbrigðisstarfs
maðurinn þurfí að gæta að eigin heilsu
og endurvekja einkunnarorðin „læknir,
lækna sjálfan þig.“ Það, að veita
þeim sem vinnur við umönnunarstörf
umhyggju, styðja hann og efla
persónulegan þroska, er líður f að
auka siðgæðisþroska og endurvekja
markmið og óeigingirni sem einkenndi
marga heilbrigðisstarfsmenn í upphafi
starfsferils þeirra.
2. Lögð er megináhersla á að læra beint
af reynslunni og námsefnið er því
sett þannig fram að auðvelda slíkt
nám, fremur en að vera eingöngu
fræðandi kennsla, svo sem fyrirlestrar
eða umræðufundir. í námsefninu er
gert ráð fyrir þögnum, endurmati og
því að deila reynslu sinni í hvetjandi
umhverfi.
3. Námsefnið er samið þannig að það
henti til símenntunar fyrir hvern og
einn í störfum sínum, það er sniðið að
persónulegum þörfum, einstaklingar
sem og hópar geta metið gagnsemi
þess og unnt er að setja sér markmið
til framtíðar.
Þeir aðiiar sem stóðu að mótun
þessa námsefnis benda einnig á að
viðkomandi stofnun hagnist mikið á því
þegar starfsmenn hennar hafa skýra
sýn á þau gildi er stýra væntingum
þeirra til starfsins og það endurspeglast
í gæðum þjónustunnar. Stofnanir er
hvetja til jafnræðis á samspili hugar og
hjarta stuðla verulega að heildrænni
þróun heilbrigðisþjónustunnar bæði hjá
starfsmanninum sjálfum sem og þeim
sem þjónustunnar njóta. Þeir leggja
megináherslu á að það þurfí að einblína
á og hlúa að heildrænni hugsun fagstétta
áður en hægt sé að veita og tala um
heildrænaheilbrigðisþjónustu. Þau benda
enn fremur á að jafnræði í samspili hugar
og hjarta verndi einstaklingana, er sækja
heilbrigðisþjónustuna, fyrir einstaklingum
sem eru með aðrar hvatir en þær að
hlúa að velferð þeirra, svo sem þörfinní
á að stjórna, hafa vöid, að einhverjum
líki vel við sig, að vera ómissandi og þar
fram eftir götunum. Þetta námsefni er
einmítt samið til þess að aðilar fái útrás
fyrir ýmsar hvatir í réttu umhverfi og með
stuðningi þannig að allar umræður verða
á jákvæðum og uppbyggjandi nótum
og stuðlað er að uppbyggilegri gagnrýni
til að bæta enn frekar þjónustuna sem
veitt er.
Hverjir geta notað námsefnið?
Forsvarsmenn námsefnisins telja
námsefnið henta vel öllum sem á
einhvern hátt tengjast þjónustu, menntun
og stýringu innan heilbrigðiskerfisins.
Þetta námsefni er byggt upp þannig að
þátttakandi öðiast skilning af reynslu og
það gefur honum tækifæri til að kanna og
skilgreina sinn eigin skilning á hvað það
þýðir að vera mannleg vera áður en farið
er út í það að skilja hvað liggur á bak við
það að hjálpa öðrum. Þjálfun á samspili
hugar og hjarta er grunnur námsefnisins
og neðangreindar námsaðferðir eru
aðferðir við þá þjálfun.
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 3. tbl. 82. árg. 2006
29