Morgunblaðið - 06.04.2017, Qupperneq 40

40 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2017
Álnabær
Allt fyrir gluggann… úrval, gæði og þjónusta.
Síðumúla 32, Reykjavík. S. 588 5900 n Tjarnargötu 17, Keflavík. S. 421 2061 n Glerárgötu 32, Akureyri. S. 462 5900 n alnabaer.is
Stýrðu birtunni heima hjá þér
MYRKVA GLUGGATJÖLD
Sendum frítt hvert á land sem er gegn staðgreiðslu
Íslensk framleiðsla eftir máli
Hringdu núna og bókaðu tíma í máltöku
OPIÐ: VIRKA DAGA FRÁ 10-18
alnabaer.is
voru þó Framarar sem komu með
hugmyndina að keppa um Íslands-
bikar, en „táningunum“ í Fram svall
mjög móður eftir sigur á Fótbolta-
félagi Reykjavíkur á 17. júní mótinu
1911.
Friðþjófur Thorsteinsson, einn
frumherjanna í Fram, sagði svo frá í
50 ára afmælisblaði Fram að í kjöl-
farið hefði komið fram tillaga á fundi
í Fram að nauðsynlegt væri að keppa
um bikar á Íslandi að erlendum sið.
„Hófum við þá sníkjur til að festa
kaup á bikar frá Þýskalandi sem
kostaði að mig minnir hvorki meira
né minna en 85 krónur. Gekk allvel
að safna þeirri upphæð nema hvað
síðasti hjallinn reyndist örðugastur.
Þegar allir höfðu lagt af mörkum
hvað þeir gátu vantaði 1,75 krónur.
Þá var gripið til að safna handbærri
smámynt, allt niður í einseyringa, svo
við gætum fest kaup á gripnum,“ er
haft eftir Friðþjófi. Önnur heimild er
um að kaupverð gripsins hafi verið
hátt á annað hundrað krónur, en í
Frambókinni kemur fram að tíma-
kaup verkmanna var um þessar
mundir 30 aurar.
Í reglugerð var kveðið á um að Ís-
landsbikarinn ynnist aldrei til eignar
og ekki mætti breyta reglunum nema
með samþykki Fram. Þá var þar
klausa þar sem sagði að útlendingar
mættu ekki keppa um Íslandsbik-
arinn nema þeir hefðu verið búsettir
hér á landi í sex mánuði samfleytt.
Spenningur við suðumark
Fram og Fótboltafélagið gerðu
jafntefli í fyrsta leiknum um bikarinn
dýra föstudaginn 28. júní 1912 og
skoraði Framarinn Pétur Hoffmann
Magnússon fyrsta mark Íslands-
mótsins, en Ludvig A. Einarsson
jafnaði fyrir FR í síðari hálfleik. Um
500 áhorfendur voru á Íþróttavell-
inum við Melana og um leikinn var
m.a. skrifað: „Þeir Fram-menn báru
íslenska liti í klæðaburði, bláar peys-
ur og hvítar brækur, en hinir voru
hvítir og svartir.“
Mikil spenna var á síðustu mín-
útum þessa fyrsta leiks á Íslands-
móti í knattspyrnu og atgangur á
báða bóga. Svo sagði meðal annars í
Ísafold: „Nú var spenningurinn við
suðumark. Hvor flokkurinn ætlar að
sigra? Knötturinn í mark einu sinni
– og sigurinn var unninn! En sú
ánægja veittist hvorugum flokknum.
Þeir sveittust við báðir, þutu með
knöttinn af allri orku, sóttu á mörkin
af heljarákafa. En kom fyrir ekki.
Áður en varði kvað við hljóðpípa
dómarans. Leiknum var lokið – án
þess úr skæri. Félögin sátu með sinn
vinninginn hvort. Meistarann vant-
aði.“
Leikur einn fyrir aðra
eins íþróttagarpa
Eyjamenn voru óskrifað blað og
spurt var hvað þeir myndu gera
gegn Reykjavíkurliðunum, en þeir
áttu að leika laugardag og sunnu-
dag. Víkur nú sögunni að ferðalagi
Eyjamanna og þátttöku þeirra á
fyrsta Íslandsmótinu. Að mestu er
byggt á grein eftir Árna J. Johnsen,
sem birtist í Sjómanninum, Sjó-
mannadagsblaði Vestmannaeyja ár-
ið 1953 og ber einfaldlega heitið
Knattspyrnuförin 1912.
Farið var á s.s. „Perví“ til Stokks-
eyrar og þaðan átti póstvagninn að
flytja hópinn áfram til Reykjavíkur.
Hópnum var veittur ágætur beini á
skipinu og var mjög glatt á hjalla.
Farið var í land á uppskipunarbát,
en verið var að skipa út ullarböllum.
Til Stokkseyrar var komið upp úr
hádegi, en enginn beið þeirra póst-
vagninn og var því ákveðið, að til-
lögu Jóhanns A. Bjarnasen, að
leggja heldur land undir fót og fara
fótgangandi þennan stutta spöl upp
að Tryggvaskála. „Væri það ekki
nema leikur einn fyrir aðra eins
íþróttagarpa enda varla sæmandi
fyrir slíka kalífa, að hanga aðgerð-
arlausir á Stokkseyri og hafast ekk-
ert að,“ skrifar Árni.
Töldu Eyjamenn að Jóhann væri
öllum hnútum kunnugur. Auk þess
var hann „stinghaltur eftir áverka er
hann, illu heilli, hlaut á síðustu æf-
ingunni heima,“ bjóst enginn við, að
um langgöngu væri að ræða, en
vegalengdin var talin vera um
þriggja klukkustunda lestargangur.
„Var nú ekki beðið boðanna og
lagt af stað með miklum bægsla-
gangi, það átti svo sem ekki að taka
langan tíma að labba þennan spöl, en
kapp er bezt með forsjá og fóru
menn smám saman að linast á göng-
unni. Aldrei bólaði á fyrirheitna
Ævintýri á keppnisför
 Eyjamenn tóku þátt í fyrsta Íslandsmótinu í fótbolta fyrir 105 árum  Tóku hestvagna traustataki,
syntu í Ölfusá og gengu upp Kambana  Bláir, bólgnir, brákaðir og hrumlaðir eftir fyrsta leikinn
SVIÐSLJÓS
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Fyrstu þættirnir í merkri sögu voru
skráðir sumarið 1912 er fyrsta Ís-
landsmótið í knattspyrnu fór fram.
Leikmenn Fótboltafélags Reykjavík-
ur, öðru nafni KR-ingar, urðu meist-
arar eftir harða keppni við Fram, en
þriðja félagið sem tók þátt í mótinu
var lið Knattspyrnufélags Vest-
mannaeyja. Núna 105 árum síðar,
rúmum þremur vikum fyrir Íslands-
mót, er gaman að bera saman að-
stæður og umgjörð knattspyrn-
unnar. Í þessari samantekt verður þó
einkum fjallað um þátttöku Eyja-
manna í mótinu og sannarlega var
hún ævintýri frá upphafi til enda.
För Eyjamanna á mótið mun hafa
verið fyrsta keppnisferðin sem um
getur í íslenskri knattspyrnusögu og
voru Eyjamenn tvo daga á leiðinni
frá Eyjum til Reykjavíkur. Ferðin
var torsótt, ferðamátinn sérstakur og
sannarlega eru vegalengdir afstæðar
þegar hugsað er um þægindi nú-
tímans, uppákomur og jafnvel gjörn-
ingar krydduðu ferðalagið og í því fór
ýmislegt öðru vísi en ætlað var. Um
leið var ferðin skemmtileg og ævi-
langt minnisstæð þeim er þátt tóku.
Knattspyrnuíþróttin hafði ekki
verið stunduð í ýkja mörg ár hér-
lendis er þarna var komið sögu. Fót-
boltafélag Reykjavíkur, síðar KR,
var stofnað 1899 og Fram árið 1908.
Táningunum í Fram
svall mjög móður
Elstu heimildir um knattspyrnu á
landsbyggðinni munu vera frá Vest-
mannaeyjum og Ísafirði, en í Eyjum
kenndi Björgúlfur Ólafsson læknir
bæði knattspyrnu og sund árið 1903.
Annars staðar er talað um að fyrsta
skipulagða fótboltaæfingin hafi farið
fram í Eyjum árið 1906.
Stofnfundur Íþróttasambands Ís-
lands var haldinn 28. janúar 1912 og
stóð ÍSÍ fyrir fyrsta Íslandsmótinu í
knattspyrnu síðar það sama ár. Það
Í Eyjum Að lokinni æfingu í Lyngfellisdal síðsumars 1906. Á myndinni eru bæði leikmenn og áhorfendur, en að æfingu lokinni var gengið suður í Stórhöfða.
Til lands m
eð Pervi
Heimmeð Ceres
REYKJAVÍK
STOKKSEYRI
SELFOSS
Gist á
Hótel Reykjavík
Gengið upp Kambana
Með póstvagni til
Reykjavíkur
Gist í Tryggvaskála
Gangandi og með
hestvögnum
Kolviðarhóll
Kotströnd
Ævintýraferð Eyjamanna
1912
Fyrsta Íslandsmótið