Morgunblaðið - 06.04.2017, Page 54

54 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2017
Síðustu mánuði hef
ég fengið á borð til mín
tölvupóstsendingar,
fyrirspurnir og fengið
til mín börn og foreldra
í ráðgjöf sem öll eru að
leita aðstoðar vegna
sama vandamálsins.
Þetta tiltekna vanda-
mál er mjög viðkvæmt,
falið í samfélaginu og
erfitt að takast á við þar
sem það snertir börn og ungt fólk.
Þessir foreldrar leituðu allir til mín
áhyggjufullir og ráðþrota fyrir hönd
barna sinna í von um að ég gæti
mögulega aðstoðað. Á stuttu tímabili
fékk ég til mín fjórar ungar efnilegar
íþróttastelpur og fann ég mig í kjöl-
farið knúna til þess að opna mig um
þetta málefni. Allar stúlkurnar komu
til mín í ráðgjöf eftir að foreldrar
þeirra höfðu haft samband við mig
vegna ráðaleysis. Þessar stúlkur áttu
það allar sameiginlegt að vera
íþróttamenn, á aldrinum 12-16 ára
gamlar, komnar í afrekshópa í sinni
íþróttagrein, æfa í að lágmarki tvær
klukkustundir fjórum sinnum í viku,
hafa ekki farið á blæðingar í langan
tíma, hættulega léttar og borða í
mesta lagi 1.200 hitaeiningar á dag.
Eftir að hafa rætt við stúlkurnar
komst ég að því að það voru mörg at-
riði sem þær áttu annað sameiginlegt
hvað varðar undirliggjandi hvatningu
þeirra til þess að viðhalda slíkum
venjum. Allar voru þær með aðgang
að Snapchat, Facebook, Instagram
og öðrum samfélags-
miðlum. Þá miðla nota
þær sem vettvang til
þess að fylgjast með
fólki sem stundar lík-
amsrækt og aðra hreyf-
ingu af kappi, fylgjast
með og nota ráð sem
gefin eru varðandi það
hvernig á að grennast,
koma í veg fyrir þyngd-
araukningu með „réttu
mataræði“ og þannig
vera heilbrigðari.
Skyndilega opnaðist
fyrir mér allt annar heimur, allt ann-
ar hugsunarháttur og allt annar
raunveruleiki. Í spretthlaupskeppni
fullorðna fólksins í áttina að „heil-
brigðara lífi“ sem grennri einstak-
lingar þar sem markaðssetning
skyndilausna og öfgafullra aðferða
ráða ríkjum … gleymdust börnin.
Börnin sem heyra þetta allt líka og
taka hlutina mun bókstaflegar en við
sem eldri erum vegna skorts á hæfni
til þess að greina á milli heilbrigðra
aðferða og óheilbrigðra. Margir full-
orðnir eiga erfitt með að greina á
milli of öfgafullra aðferða, hvað þá
börnin.
Þessar flottu íþróttastúlkur sögðu
mér frá nokkrum ráðum sem þær
höfðu heyrt af Snapchat frá heilsu-
snöppurum sem þær sögðust styðjast
við dags daglega og höfðu enga
ástæðu til þess að efast um. Sem
dæmi má nefna, ekki borða fyrir æf-
ingar því að annars brennir líkaminn
ekki fitu á æfingunni, ekki gera hliðar
kviðæfingar eða jafnvægisæfingar
því að þá verður mittið breiðara, ekki
borða pasta því það er svo óhollt, ekki
borða sætindi eða annað nema einu
sinni í viku á nammidögum, ekki
borða brauð og svona mætti lengi
telja upp þær ráðleggingar sem þær
fylgdu eftir að hafa heyrt talað um
þetta á Snapchat. Eru þetta ráð sem
þær töldu upp sjálfar og fylgdu eftir
með svo mikilli samviskusemi.
Vissulega er þetta misskilningur
þeirra þar sem markmið íþrótta eru
ekki útlitsleg heldur afköst. En
hvernig er hægt að ætlast til þess að
börnin átti sig á því að það er stór
munur á íþróttaiðkun og heilsurækt.
Án fræðslu, hvernig eiga börnin að
vita að það er himinn og haf þar á
milli í ljósi þess að flest ungmenni
horfa upp á skyldmenni og vini í hinu
sífelda kapphlaupi í átt að grennri og
stæltari líkama.
Mig langar að minnast hér á þá
staðreynd að vissulega er það á
ábyrgð foreldra að fylgjast með því
sem börnin eru að gera á samfélags-
miðlum og auðvitað er ábyrgðin ekki
eingöngu á herðum samfélagsmiðla
og snappara. En við getum þrátt fyrir
það ekki skotist undan þeirri stað-
reynd að það eru ekki aðeins for-
eldrar sem sjá um uppeldi barnanna.
Uppeldi og áhrif koma frá samfélag-
inu í heild sinni, skólinn, vinirnir,
kennarar, íþróttaþjálfarar og allir
þeir sem í lífi barnanna eru. Verða því
allir að líta í eigin barm og átta sig á
því að þetta er vaxandi alvarlegt
vandamál sem snertir alla á einhvern
hátt. Glæsilegt íþróttafólk sem ætti
að borða mat með það markmið að
hámarka árangur er heltekið af því
að falla inn í staðalímyndir líkams-
ræktanna um fallegan líkama. Sléttur
kviður, stór rass og grannvaxinn lík-
ami eins og fyrirmyndir þeirra á sam-
félagsmiðlum. Börn úr íþróttum sem
bera sig saman við líkamsræktarfyr-
irmyndirnar sínar sem eru að reyna
að leiðbeina fullorðnu fólki sem hafa
það markmið að grennast eða bæta
heilsu sína. Ráðleggingar sem má nú
þegar draga í efa um það hvort séu
yfir höfuð heilbrigðar aðferðir.
Íþróttastelpur og strákar sem hafa
nú þær ranghugmyndir að til þess að
ná árangri í sinni íþrótt þurfa þau að
borða hinar gullnu 1.500 kcal á dag,
vera grönn, með línur milli vöðva og
lága fituprósentu.
Með þessum skrifum langar mig að
vekja foreldra til umhugsunar og
vera virkir þátttakendur í íþrótta-
iðkun barna sinna. Vera opin fyrir
umræðum um líkamsímynd, matar-
æði og annarri umræðu sem fer fram
á æfingum og á samfélagsmiðlum.
Margar þær ranghugmyndir sem
minnst var á hér að ofan er hægt að
koma í veg fyrir með opnum sam-
skiptum.
Unga íþróttafólkið okkar og áhrif
samfélags og fjölmiðla
Eftir Önnu
Þorsteinsdóttur » Í kapphlaupi okkar
fullorðna fólksins í
átt að grennri líkama og
bættri heilsu virðist sem
við höfum gleymt unga
íþróttafólkinu okkar.
Anna Þorsteinsdóttir
Höfundur er íþróttafræðingur.
annathorsteinsdottir@simnet.is
Móttaka
aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lif-
andi umræðu í landinu og birtir
aðsendar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Kerfið er auðvelt í notk-
un og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morg-
unblaðsins og höfunda.
Morgunblaðið birtir ekki greinar
sem einnig eru sendar á aðra
miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt
er á lógóið birtist felligluggi þar
sem liðurinn „Senda inn grein“ er
valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendi-
kerfið er notað þarf notandinn að
nýskrá sig inn í kerfið. Ítarlegar
leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í
skráningarferlinu. Eftir að við-
komandi hefur skráð sig sem
notanda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til
að opna svæðið. Hægt er að
senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir
starfsfólk Morgunblaðsins alla
virka daga í síma 569-1100 frá
klukkan. 8-18.
mbl.is
alltaf - allstaðar
Ferming 2017
Þar sem úrvalið er af umgjörðum
Fagmennska
fyrst
og fremst