Skírnir - 01.09.2014, Qupperneq 66

einnig að hafna lögunum í þjóðaratkvæðagreiðslu. Stuðningur við
ríkisstjórnina fór minnkandi og í lok maí sýndi könnun Gallup að
einungis 40 prósent kjósenda styddi hana (sbr. Guðjón Friðriksson
2008: einkum 336–340).
Að baki ríkisstjórninni var hins vegar traustur meirihluti á þingi
sem þurfti að setja lög um þjóðaratkvæðagreiðslu til að greiða mætti
atkvæði um fjölmiðlalögin. Lykilatriði fyrir forsætisráðherrann var
að fá stuðning Framsóknarflokksins við að hafa synjun forsetans
að engu. Í nokkrar vikur reyndu ríkisstjórnarflokkarnir að ná sam-
komulagi um hvernig bregðast skyldi við. Fyrst var reynt að semja
lög um þjóðaratkvæðagreiðslu með ákvæðum um þátttöku og
stuðn ing kjósenda við synjun forsetans. Síðan voru fjölmiðlalögin
endurskoðuð. Allt kom fyrir ekki. Þingflokkur Framsóknarflokks -
ins vildi ekki stríð við forsetann. Að mati þingmanna og annars
áhrifafólks í flokknum átti að fylgja stjórnarskránni og halda
þjóðaratkvæðagreiðslu. Fylgispekt við forsætisráðherra í málinu
kæmi ekki til greina.40
Þann 20. júlí 2004 ákváðu ríkisstjórnarflokkarnir að draga
fjölmiðlalögin til baka. Forsætisráðherrann beið ósigur en forset-
inn stóð með pálmann í höndunum. Ekki aðeins var málskotsrétt-
urinn tryggður heldur hafði ríkisstjórnin í reynd afhent forsetanum
enn meira vald en stjórnarskráin gerði ráð fyrir. Svo virtist sem með
synjun gæti forsetinn neytt ríkisstjórnarmeirihluta til að draga til
baka lög sem Alþingi hefði samþykkt. Ríkisstjórnin hafði veitt for-
setanum neitunarvald í stað þess málskotsréttar sem stjórnarskráin
mælti fyrir um.
Forsetakosningar fóru fram 26. júní. Þrír voru í framboði.
Ólafur Ragnar Grímsson sigraði með miklum yfirburðum, hlaut
tæp 86 prósent atkvæða. Þótt kosningaþáttakan væri dræm, aðeins
um 63 prósent, mátti Ólafur Ragnar vel við una eftir tvö sigursæl
290 svanur kristjánsson skírnir
40 Halldór Ásgrímsson sagði opinberlega strax eftir synjun forsetans að öruggt væri
að þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram en „það liggur ekkert fyrir um hvernig hún
á að fara fram“ („Þing kallað saman …“ 2004: 9). Í bók Sigmundar Ernis Rún-
arssonar (2007: 360–371) er að finna mjög ítarlega frásögn Guðna Ágústssonar af
fjölmiðlamálinu. Guðni var á þessum tíma varaformaður Framsóknarflokksins og
ráðherra.
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 290