Skírnir - 01.09.2014, Blaðsíða 159

383upprisa guðrúnar ketilsdóttur
um, svo sem sóknarmannatölum og húsvitjunarbókum sem og ann -
álum og dagbókum samtíðarmanna hennar. Hvergi er hún nefnd
eða skráð með þessu viðurnefni suða, heldur ávallt undir fullu nafni.
Viðurnefnið fær hún einungis í þessu eina handriti og síðar í Grímu.
Þegar sagnasafnið var svo endurútgefið árið 1964 hafði útgefand-
inn bætt um betur og flokkað sögu Guðrúnar með gamansögum af
heimsku fólki, í kafla sem ber yfirskriftina Flónska (Þorsteinn M.
Jónsson 1964b: 316).2 Í handritaskrám Landsbókasafnsins 1918–
1937 er sagan flokkuð af Páli Eggerti Ólasyni sem kímilegur sam-
setningur. Ennfremur þurrkar Páll orðið „ævisaga“ úr titlinum og
gefur Guðrúnu uppnefnið suða sem er þó aðeins að finna í einu
handritanna (Guðný Hallgrímsdóttir 2013: 29). Í efnis- og nafnaskrá
flokkar hann söguna með ýmsu tengdu hindurvitnum, svo sem álfa-
og draugasögum, og hvarf hún þannig sjónum annarra fræðimanna
en þeirra sem áhuga hafa á slíkum sögum. Úr þessu má lesa hver
viðhorfin voru til konunnar en að auki gerir Jónas Rafnar athyglis-
verðar athugasemdir við frásagnarstíl hennar í aðfaraorðum sínum
að sögunni í Grímu:
Þegar Gunna var gömul orðin, kom hún eitt sinn að Syðra-Laugalandi […]
Þá var hún beðin að segja æfisögu sína og var sagan rituð upp jafnóðum og
Gunna sagði frá. Birtist sagan hér óbreytt að öðru en því, að nokkur klúr -
yrði eru hefluð, án þess að merking raskist.
(Jónas Rafnar, 1929–1931b: 71–72)
Eins og Guðný bendir á er lesandinn þannig rækilega undir það
búinn að lesa gamansögu af klúryrtu gömlu flóni. Orð Jónasar og
flokkun Þorsteins og Páls Eggerts sýnir glöggt að þessir menn
skildu sögu Guðrúnar eigin skilningi sem að hluta byggðist á fyrir-
framgefnum skoðunum þeirra á textanum og konunni sem og
skírnir
2 Guðný Hallgrímsdóttir segir Jónas Rafnar hafa flokkað sögurnar í Grímu og
vitnar í það sem hún segir orð Jónasar (Guðný Hallgrímsdóttir 2013: 20). Það
kemur hinsvegar skýrt fram í formálum bæði Jónasar Rafnar í Grímu eldri (Jónas
Rafnar 1929–1931a: iii) og Þorsteins M. Jónssonar í Grímu hinni nýju (Þorsteinn
M. Jónsson 1964a: xv) að það var Þorsteinn sem bæði flokkaði sögurnar og gaf efn-
isflokkunum heiti. Auk þess er textinn sem Guðný vitnar þarna í ekki eftir Jónas,
heldur er Jónas að vitna orðrétt í texta Þorsteins, eins og sjá má þegar uppruna-
legu heimildinni er flett (Jónas Rafnar, 1929–1931a: iii).
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 383