Skírnir - 01.09.2014, Blaðsíða 202

fé á milli handanna til að kosta ferðalög. Jafnframt er hætt við að
aðrir hópar sitji eftir á átakasvæðum eða í flóttamannabúðum og
komist hvergi.
Rauði krossinn hefur beint þeim tilmælum til ríkja Evrópusam-
bandsins að gera undanþágur á reglum um vegabréfsáritanir fyrir
fólk sem býr á átakasvæðum þar sem engin leið er að nálgast vega-
bréfsáritun. Jafnframt leggur Rauði krossinn til að Evrópusam-
bandið skoði möguleika á að veita vegabréfsáritun fólki sem
Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna hefur þegar skilgreint
sem flóttafólk en hlýtur ekki nægjanlega vernd á dvalarstað sínum.
Einstaklingar í þeirri stöðu gætu þannig ferðast með lögmætum og
hættulausum hætti til öruggra landa („Legal Avenues to Access In-
ternational Protection in the EU“ 2013). Með því að veita þessum
tillögum brautargengi og þrýsta af fullum þunga á um breytingar á
evrópska hæliskerfinu gætu íslensk stjórnvöld lagt meira af mörkum
í þágu þeirra sem þurfa að leggja á flótta frá ofsóknum og óöld.18
Enn fremur þurfa íslensk stjórnvöld að standa við stefnu sína um að
taka á móti hópum kvótaflóttafólks á ári hverju. Sé hins vegar vilji
til að opna Ísland fyrir fólki sem er í „leit að betra lífi“, þá er nær lagi
að líta til löggjafar um dvalarleyfi og atvinnuleyfi útlendinga sem
gerir fólki þá kleift að ferðast til Íslands án þess að stofna sér í hættu
eða gerast brotlegt við lög.
Lögin marka stefnuna
Vilji einstaklingur utan EES setjast að á Íslandi má í grófum dráttum
lýsa ferlinu með þessum hætti: Fyrst þarf viðkomandi að verða sér
úti um dvalarleyfi sem veitir réttindi til búsetuleyfis en það veitir
rétt til ótímabundinnar dvalar og hangir alla jafna saman við ótíma-
426 halla gunnarsdóttir skírnir
18 Í bókinni Ríkisfang: Ekkert fjallar Sigríður Víðis Jónsdóttir (2011) um átta fjöl-
skyldur sem dvöldu við skelfilegar aðstæður í Al-Waleed flóttmannabúðunum í
Írak eftir flótta frá stríðsástandi í Bagdad. Fjölskyldurnar fengu síðar vernd á Ís-
landi og í bókinni eru raktar aðstæður þeirra, flóttinn og síðan móttökurnar á
Akranesi. Bókin dregur fram mikilvægi þess að íslensk stjórnvöld leggi sitt af
mörkum til lausnar á alþjóðlegum vanda fjölda fólks sem neyðist til að flýja stríð
og ofsóknir.
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 426