Skírnir - 01.09.2014, Blaðsíða 175

399upprisa guðrúnar ketilsdóttur
sagðir höfðu verið til sveitar og fengu þeir minnst að borða af heim-
ilisfólkinu þegar lítið var til. Sem dæmi um viðhorf gagnvart niður-
setningum má hafa frásögn Jónasar Jónassonar sem segir frá því að
ef hvalur fannst rekinn og menn vildu vita hvort kjötið væri óspillt
var biti gefinn hundi eða niðursetningi. Ef þeim varð ekki slæmt af
var talið óhætt að hirða hvalinn (Jónas Jónasson 1934/2010: 43). Það
merkilega er að á þessum tíma í lífi Guðrúnar kemur margra ára
eyða í sögu hennar. Guðný finnur engin gögn eða skráningu um
Guðrúnu eða Jón son hennar næstu ár í Eyjafirði eða Skagafirði.
Guðrún finnst árið 1804 að Barði í Barðssókn en eftir það er hvergi
að finna heimildir um þau mæðgin í þessum sóknum fyrr en árið
1808. Þá finnst Jón 12 ára skráður á sveit á Hrafnagili. Guðný Hall-
grímsdóttir telur að Jón hafi verið á flækingi þessi ár með móður
sinni. Í Svarfdælu segir ennfremur: „Jón ólst upp með móður sinni
á hrakningi“ (Stefán Aðalsteinsson 1978: 297). Ástæðu þess að
Guðrún valdi að fara úr heimasveitinni í Eyjafirði með soninn telur
Guðný hugsanlega vera þá að hún vildi með því koma í veg fyrir að
hann yrði tekinn af henni og komið í fóstur. Með því að flytja úr
sýslunni var Guðrún mögulega að fresta málinu um einhvern tíma
þar til drengurinn yrði eldri (Guðný Hallgrímsdóttir 2013: 125,
127). Þegar Jón er orðinn 14 ára finnur Guðný hann ekki á skrá yfir
þá sem þiggja af sveit og hefur hann þá líklega verið orðinn mat-
vinnungur og því vistráðinn. Jón fermdist árið 1811, 15 ára, í Hrafna-
gilshreppi. Guðrún virðist hafa verið viðstödd, samanber orð
hennar í ævisögunni um það hvernig búið var að Jóni á fermingar-
daginn, „öngvan bita fékk hann fyrir utan mat sinn“. Jón var svo í
vinnumennsku í Eyjafirði en hafði fest ráð sitt er hann drukknaði í
ferð til Siglufjarðar 28 ára gamall og skildi eftir sig barnshafandi
eigin konu og tvö smábörn,11 segir í Svarfdælu (Stefán Aðalsteins-
son 1978: 297). Þar segir einnig að Jón hafi verið efnilegur bóndi og
ráðvandur, og í betra lagi að sér.
skírnir
11 Í bók Guðnýjar er rangt farið með fæðingarár Þuríðar sonardóttur Guðrúnar.
Hún er sögð fædd 1829 sem er fimm árum eftir dauða Jóns (Guðný Hallgríms-
dóttir 2013: 128). Því er augljóslega um innsláttarvillu að ræða, en Þuríður er
samkvæmt Svarfdælu fædd 1820. Hin börnin voru Jón (f. 1822) og Eyjólfur (f.
1825) (Stefán Aðalsteinsson 1978: 298). Öll komust þau af barnsaldri.
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 399