Skírnir - 01.09.2014, Blaðsíða 96

verður mun kvenlægari en áður þegar ferðast er fram og aftur í tíma.
Þessi frásagnarháttur kemur síðan enn skýrar í ljós í Ósjálfrátt þar
sem framvindan er langt frá því að vera línuleg, heldur gerist hún á
mörgum tímum og hafnar að einhverju leyti hinu karllæga tákn-
kerfi. Það er kannski ekki tilviljun að sagan hefst á orðunum: „Viltu
ekki fara frá þessum manni?“ Í ritdómi um bókina spyr Soffía
Auður Birgisdóttir (2013: 137) hvort hugsanlegt sé að þessi setning
vísi til afa Auðar, Halldórs Laxness. Um leið og Soffía tekur fram
að sú túlkun kunni að vera nokkuð djörf er hún með þessari at-
hugasemd að vísa til þess að með ritverkum sínum sé Auður að
skrifa sig frá arfleifð afa síns. Og rétt er það sem Soffía Auður bendir
á að í Ósjálfrátt er áherslan öll á kvenlegginn og sköpunina sem
komi þaðan (en ekki frá afanum fræga). Þeirri hugsun má þoka
lengra og draga þá ályktun að með orðunum sé vísað til þess að fyrir
sköpunarverk hverrar konu sé nauðsynlegt að hverfa frá hinu karl-
læga táknkerfi, finna sína eigin rödd og fara þá jafnvel yfir á hið
yfir náttúrulega ósjálfráða svið sem löngum hefur verið svið kvenna.
V
Auður: Mér bara leiðist allt þetta háfleyga bókastúss á Íslandi. Það ætti að
grynnka á öllum þessum verðlaunum og yfirþyrmandi hátíðarræðum. Þetta
er svo ódýrt eitthvað … þú veist … eins og tveir menn. Annar segir að kvik-
myndir séu forheimskandi og les kannski eina háfleyga bók á ári. Hinn
elskar bíómyndir og les öll blöð og allan fróðleik sem hann kemst í. Samt
er sá fyrri stimplaður gáfaðri en hinn.
Blaðakona: Ha?!?
Auður (æsist öll upp): Æ, bara. Af hverja mega bækur ekki vera fyndnar?
(Kyndir sígarettuna.) Ég var öll í þessu drama sem unglingur. Að lesa
Dostojevskí og hlusta á Beethoven. Nú vil ég bara hlusta á SEX PISTOLS
og lesa fyndnar bækur. (Fær dálitla bakþanka út af Sex Pistols en er of stolt
til að draga orð sín til baka.) (Auður Jónsdóttir 2002)
Kannski lýsir Auður Jónsdóttir hér að einhverju leyti sinni eigin
sköpunarsögu. Um fyndnina hefur ekki verið rætt sérstaklega hér en
hún er einmitt sterkt einkenni á skrifum Auðar og þar snýr hún öllu
á hvolf, ögrar viðteknum gildum og breytir meira að segja einlægum
320 katrín jakobsdóttir skírnir
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 320