Saga - 2010, Blaðsíða 25

almenn og sýnir fram á að þetta kerfi, sem var við lýði áður en kristið
réttarkerfi náði yfirhöndinni á Vesturlöndum á 12. og 13. öld, var
reist á sömu undir stöðuhugmyndum alls staðar sem heimildir greina
— jafnt í Íslendingasögum og í Gamla testamentinu. Þá verður
einnig ljóst að kristnar réttarhugmyndir sem byggðust á skriftakerf-
inu voru ekki aðeins afsprengi gamla kerfisins, heldur hélt gamla
kerfið velli samhliða hinu nýja fyrirkomulagi. Þetta er þvert á viðtek-
inn sannleik réttarsögunnar, en leysir um leið úr ótal flækjum. Í Eye
for an Eye reiðir Miller fram heildarsýn úr smáatriðum sem er afrakst-
ur allra hans fyrri verka og skilar sér til lesandans langt umfram
þessa einu bók. Fyrir mér er hún af þeirri sjaldgæfu tegund sem tek-
ur sér bólfestu í vitundinni og hefur óvænt áhrif á skilning þess sem
áður virtust óskyldir hlutir, bæði í daglegu lífi og fræðilegum átök-
um við heimildirnar.
Ég tók viðtal við Miller fyrir Síðdegisútvarp Rásar 2, 5. septem-
ber 2008, í tilefni af útkomu bókar hans Audun and the Polar Bear:
Luck, Law, and Largesse in a Medieval Tale of Risky Business. Þar sagði
hann frá því að áhugi hans á Íslendingasögum hefði vaknað fyrir
alvöru þegar hann áttaði sig á því að til væru gæðabókmenntir sem
hann gat notið án þess að þurfa að horfa í gegnum fingur sér með
gyðingahatur, sem annars er gegnumgangandi í miðaldaritum.
Miller telur þó íslenskar heimildir til bestu bókmennta heimsins,
notar þær og beitir þeim jöfnum höndum með öðrum heimildum
um sögu Vesturlanda eins og ekkert sé sjálfsagðara. Hann vitnar
ekki í Njálu vegna þess að hann stundi „íslensk fræði“ eða norræn,
heldur af því að hann rannsakar heimildir um sögu mannsins.
Þannig varpa erlendar heimildir ljósi á sögu Íslands um leið og
íslenskum heimildum er opnuð leið inn í hina alþjóðlegu vísinda-
grein sagnfræði. Þetta er fáséð, en að mínu mati eitthvert mikil-
vægasta framlag til lesturs og túlkunar íslenskra heimilda um
áratugaskeið.
Lára Magnúsardóttir
góð saga 25
Saga haust 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 8.12.2010 11:05 Page 25