Skírnir - 01.04.2014, Blaðsíða 63

SKÍRNIR
HLJÓÐMENNING ALÞINGIS
61
Hljóðupptökur frá fundum Alþingis eru aðgengilegar á vef þings-
ins og þar er hægt að hlusta á ræður þingmanna og umræður nokkur
ár aftur í tímann. Þetta er auðvitað misáhugavert efni, stundum eru
haldnar langar einræður um tæknileg atriði sem erfitt er fyrir aðra
en innvígða að átta sig á en á öðrum tímum eru umræður líflegar og
skoðanaskipti um umdeild atriði.
Á stundum hljóma umræðurnar eins og útvarpsleikrit, sérstak-
lega þegar dramatíkin tekur völdin og áheyrandinn heyrir spenn-
una í rödd ræðumannsins, ákefðina í bjölluslætti fundarstjóra og
jafnvel framíköll og athugasemdir úr sal. Þegar almenningur les
þingræður eða heyrir fréttir af störfum þingsins áttar hann sig hugs-
anlega ekki alltaf á því að framíköll og athugasemdir úr sal eru hluti
þeirrar umræðu sem fram fer í salnum. Ræðumaður svarar þá ýmist
beinlínis slíkum framíköllum eða bregst við á óbeinan hátt með efn-
islegum athugasemdum. Þannig eru umræður í þingsal í ákveðnum
skilningi meira „at“ en fram kemur í upptökum og hugsanlega „líf-
legri“ en fólk gerir sér grein fyrir.
Sem heimild um hljóðheim þingfunda Alþingis eru upptökur
einar sér því nokkuð takmarkaðar. Bæði er það að ekki heyrist
nægilega vel hvað sagt er í salnum vegna þess að hljóðnema er ein-
göngu beint að ræðumanni. Þannig geta viðbrögð ræðumanns við at-
hugasemdum hljómað sérkennilega af því að hlustandinn, og þaðan
af síður lesandinn, veit ekki hverju brugðist er við eða hverju verið
er að svara. Þá virðist við ýmis tilefni ýtt á einhverskonar „þagnar-
hnapp" sem stöðvar upptöku á einhverju sem ekki á erindi við al-
menning. Skýringin kann að vera sú að upptökunum er fyrst og
fremst ætlað að auðvelda ræðuskrif og vera heimild um formlega
„ræðu“ þingmanna svo birta megi í Alþingistíðindum.
Að öllu jöfnu eru þó samskipti og ræður þingmanna á nokkuð
yfirvegaðri nótum en þau sem hér eru tekin sem dæmi. Þögn ríkir
að mestu í salnum á milli framsagna þótt lítilsháttar þys skapist
vegna umgangs og hreyfingar í kringum salinn þar sem fólk er
stöðugt að standa upp og setjast, koma og fara. Þá heyrist reglulega
að utan hljómurinn í klukkum dómkirkjunnar sem setja hátíðlegan
svip á hljóðmyndina. Kirkjuklukkurnar minna líka á nálægð kirkj-
unnar, í hugmyndalegum skilningi, og hvar þinghúsið stendur í