Skírnir - 01.04.2014, Blaðsíða 107

SKÍRNIR BANKAR í LJÓMA ÞJÓÐERNISHYGGJU 105
á sérstökum einkennum Islendinga. Skýrsla Viðskiptaráðs um
ímynd Islands sem fyrr var nefnd endurspeglar slíkar áherslur en
þar segir að „íslenskt viðskiptalíf [einkennist] öðru fremur af
miklum sveigjanleika og skjótri ákvarðanatöku“ og að Islendingar
séu fljótir að „tileinka sér nýjungar“ og skilji sig þannig til dæmis frá
Bretum (Þór Sigfússon og Halldór Benjamín Þorbergsson 2005: 26).
Á svipaðan hátt talar blaðamaður Markaðarins um Islendinga sem
frumkvöðla sem „séu tilbúnir að taka mikla áhættu“ („Islenskir
frumkvöðlar ..." 2007) og í viðtali við starfandi stjórnarformann
Auðar Capital kemur fram að sumir telji „okkur jafnvel ,létt-
geggjaða‘ þjóð, því við látum okkur detta í hug að framkvæma það
sem aðrir telja ómögulegt“ („Island best í heimi“ 2007a). Einnig má
sjá hvernig ríkisvaldið og hagsmunahópar studdu þessa ímynd.
Skýrt dæmi um þetta er Viðskiptaþing árið 2007 þar sem yfirskriftin
var „Island best í heimi? Alþjóðlegt orðspor og ímynd“ þar sem
forsætisráðherra og menntamálaráðherra voru lykilþátttakendur í
bland við ýmsa forkólfa viðskiptalífsins. Á þessu þingi var jafnframt
fengin ímyndasérfræðingur, Simon Arnholt, til að kynna íslenskum
stjórnvöldum tillögur hvað varðar langtímastefnumótun um mótun
ímyndar Islands (sjá „Island best í heimi?“ 2007b). Samkvæmt sam-
anburðarrannsókn Arnholt voru Islendingar í 19. sæti í styrkleika
hvað varðar ímynd lands. Geir H. Haarde sagði í tilefni þess, sam-
kvæmt Viðskiptablaðinu, að hann væri ósáttur við þetta enda
„vitum við betur og við þurfum að miðla því betur að við erum í
fremsta flokki" („Island best í heimi?“ 2007b). Orð Geirs snúa
áherslunni frá ímyndinni sem slíkri yfir í hvað Island er í „raun og
veru“. Samkvæmt orðum hans erum „við“ í fremsta flokki í ein-
hverju óljósu flokkunarkerfi þjóða og markmiðið er að koma
öðrum í skilning um réttmæta stöðu okkar. Þessa sameiginlegu
umræðu stjórnvalda og viðskiptalífsins á málþinginu má tengja við
umræðu Guðmundar Hálfdanarsonar og Olafs Rastrick sem minnst
var á fyrr, sem bendir á mikilvægan þátt stjórnvalda í því að taka
upp ákveðna þjóðernislega umræðu og gefa henni aukið vægi.
Þó ber ekki að skilja þetta svo að fullkomin sátt hafi verið um
þessa ímynd Islendinga sem svo frjálslega var dregin upp í fjölmiðl-
um. Sumir settu spurningamerki við þá sýn að eitthvað væri sér-