Ljósmæðrablaðið - 01.07.2011, Blaðsíða 31

31júlí 2011 • Ljósmæðrablaðið
Útdráttur
Verkir í geirvörtum við brjóstagjöf eru algeng
ástæða fyrir því að mæður hætta með börn
á brjósti fyrr en ráðlagt er. Samkvæmt fyrir-
liggjandi rannsóknum finna 33-96% mæðra
fyrir verkjum í geirvörtum á brjóstagjafatím-
anum. Fáar rannsóknir hafa skoðað reynslu
mæðra af þessu vandamáli. Rannsóknin er
eigindleg viðtalsrannsókn og stuðst var við
fyrirbærafræðilega nálgun. Tekin voru viðtöl
við tíu mæður á aldrinum 18 til 42 ára til að
skoða reynslu þeirra af verkjum í geirvörtum
við brjóstagjöf, af meðferðarúrræðum og
hvort verkir í geirvörtum við brjóstagjöf
hefðu áhrif á framvindu brjóstagjafar. Einnig
var spurt um reynslu af stuðningi ljósmæðra
og annarra heilbrigðisstarfsmanna.
Helstu niðurstöður rannsóknar voru eftir-
farandi: Mæðurnar áttu í erfiðleikum með
að leggja börnin rétt á brjóst, fengu áverka
á geirvörtur og verulega verki sem leiddu til
andlegrar vanlíðanar, kvíða gagnvart því að
leggja börnin á brjóst auk þreytu og van-
máttarkenndar. Í sumum tilvikum leiddu
verkirnir til þess að mæðurnar hættu með
börnin á brjósti. Hvað úrræði varðaði reynd-
ist þeim vel að bleyta geirvörtur fyrir gjöf,
nota plastfilmu á geirvörtur milli gjafa, mexi-
kanahatta á geirvörtur við brjóstagjöf og
að mjólka sig tímabundið. Konurnar töldu
fræðslu um brjóstagjöf á meðgöngu vera of
litla, en sögðust vera ánægðar með fræðslu
og stuðning sem þær fengu á sængur-
kvennadeildinni. Á meðgöngu er mikilvægt
að ræða fyrirhugaða brjóstagjöf við verð-
andi mæður með það að markmiði að efla
sjálfsöryggi þeirra til brjóstagjafar. Í sængur-
legu er mikilvægt að kenna og fylgjast með
hvernig börn taka brjóst, en rannsóknir hafa
sýnt að það er öflugasta leiðin til að fyrir-
byggja verki í geirvörtum við brjóstagjöf.
Lykilorð: Brjóstagjöf, brjóstagjaf-
areynsla, verkir í geirvörtum, sárar geirvört-
ur, þreyta og kvíði.
Abstract
Nipple pain while breastfeeding is a common
reason for women to give up breastfeeding
their children but the evidence shows that
33-96% of mothers feel nipple pain dur-
ing breastfeeding. Only few researchers
have looked into women’s experience of
this problem. The research method used is
qualitative with a phenomenological app-
roach. Interviews were conducted with ten
mothers looking into their breastfeeding ex-
perience focusing on nipple pain and percei-
ved support from midwives and other health
care professionals while breastfeeding. The
participants were 18 to 42 years old and
most of them married or living with their
partner. In general, results indicated that
women had difficulties with breastfeeding
technique and the main cause of nipple
pain was poor positioning and latch of the
baby on the breast. Mothers experienced
sore nipples and significant pain, leading to
emotional distress. They were nervous abo-
ut breastfeeding their children, felt fatigue
and inferiority complex. In some cases, the
pain caused the women to give up breast-
feeding. The mothers considered the fol-
lowing as helpful interventions in reducing
the nipple pain: wetting the nipples before
breastfeeding, using polyethylene film on
the nipples between breastfeeding periods,
using a nipple shield and temporarily ex-
pressing milk instead of having babies suck
on the breast. The participants considered
the education on breastfeeding provided
during pregnancy inadequate, but said
they were pleased with the education and
support they received postpartum. Educa-
tion on breastfeeding during pregnancy
and postpartum must be reinforced. There
is need to enhance self-efficacy of breast-
feeding women. The most intensive way to
prevent nipple pain while breastfeeding is to
teach and look at technique of latching-on.
Ritrýnd grein
Það dró mig niður, alveg enda-
laust, þessi endalausi sársauki
Reynsla og líðan kvenna sem fá verki í geirvörtur við brjóstagjöf
Ólöf Ásta Ólafsdóttir
ljósmóðir PhD lektor við Hjúkrunarfræðideild
Háskóla Íslands
Sveinbjörg Brynjólfsdóttir
ljósmóðir MSc á meðgöngu- og sængur-
kvennadeild Landspítala
Hildur Sigurðardóttir
ljósmóðir M.Sc lektor við Hjúkrunarfræðideild
Háskóla íslands
Rannsókn