Ljósmæðrablaðið - 01.07.2011, Blaðsíða 51

51júlí 2011 • Ljósmæðrablaðið
ised antenatal growth charts. British Journal of
Obstetrics and gynaecology, 106, 309-317.
Gardosi, J. & Francis, A. (2009). A customized stand-
ard to assess fetal growth in a US
population. American Journal of Obstetrics and
Gynecology, 201, 1-7.
Gelbaya, T.A. & Nardo, L.G. (2005). Customized
fetal growth chart: A systematic review. Journal
of Obstetrics and Gynaecology, 25(5), 445-45.
Hutcheon, J.A., Zang X., Platt, R.W., Cnattingius, S.
& Kramer, M.S. (2011). Paediatric and Perinatal
Epidemiology; 25, 11–16.
Jelks, A., Cifuentes, R. & Ross, M.G. (2007). Clinician
bias in fundal height measurement. Obstretrics
and Gyneocology, 110(4), 892-899.
Linqvist, P.G. & Molin, J. (2005). Does antenatal
identification of small-for-gestational age
fetuses significantly improve their outcome?
Ultrasound Obstet Gynecol, 25, 258-264.
Lundgren, M. (2003). Born small for gestational age.
Impact of linear catch-up growth. Acta Universi-
tatis Uppsaliensis. Comprehensive Summaries of
Uppsala Dissertations from the Faculty of Medic-
ine 1285. 71pp. Uppsala. ISBN 91-554-5725-8.
Sótt 14. febrúar 2008 af http://publications.
uu.se/abstract.xsql?dbid=3563
Mandy, G.T. (2011). Small for gestational age infant.
UpToDate review, sótt 8. apríl, 2011 á www.
uptodate.com.
Ogundipe, E.M., Wolfe, C.D.A., Seed, P. & Gamsu,
H.R. (2000). Does antenatal detection of small-
for-gestational-age babies influence their two-
year outcomes? American Journal of Perinato-
logy, 17(2), 73-81.
Petzold, M., Sonesson, C., Bergman, E. & Kieler,
H. (2004). Surveillance in longitudinal models:
Detection of intrauterine growth restriction.
Biometrics, 60, 1025-1033.
Ragnheiður I. Bjarnadóttir, Guðrún Garðarsdóttir,
Gestur Pálsson & Alexander K. Smárason (Ritstj.)
(2006). Skýrsla frá fæðingaskráningunni fyrir
árið 2005. Reykjavík: Kvennadeild og Barna-
spítali Hringsins. Landspítali-Háskólasjúkrahús.
http://www4.landspitali.is/lsh_ytri.nsf/htmlpa-
ges/index.html
Reynir Tómas Geirsson, Guðrún Garðarsdóttir,
Gestur Pálsson, Ragnheiður I.
Bjarnadóttir & Hildur Harðardóttir (Ritstj.) (2002).
Skýrsla frá fæðingaskráningunni fyrir árið 2002.
Reykjavík: Kvennadeild og Vökudeild Barna-
spítala Hringsins. Landspítali-Háskólasjúkrahús.
http://www4.landspitali.is/lsh_ytri.nsf/pages/
tengill_0202/$FILE/faedingaskraning_2002.pdf
Þóra Steingrímsdóttir, Reynir Tómas Geirsson &
Björg Kristjánsdóttir (1987).
Breytingar á legbotnshæð í meðgöngu hjá íslensk-
um konum. Læknablaðið, 73, 369-374.
Þóra F. Fischer (Ritstjórn) & Jón Hilmar Alfreðsson
(Ábyrgðarmaður) (2002).
Útgefið gæðaskjal nr. VKV-08142-004. Þyngdarfrá-
vik samkvæmt ómun. Reykjavík: Kvennadeild.
Landspítali – háskólasjúkrahús.
þyngd. Hjá mæðrum sem voru
með BMI < 25 gáfu legbotns-
mælingar vísbendingar í 67,2%
tilfella en í 32,3% tilfella þar sem
mæður voru með BMI > 25. Jelks
o.fl. (2007) telja offitu barnshaf-
andi kvenna geta gert nákvæmar
mælingar á legbotnshæð erfiðari
þar sem mikil stærð kviðar geti
aukið hlutdrægni heilbrigðisstarfs-
fólks þannig að mælandi leitist við
að hafa mælinguna í sentímetrum
nálægt meðgöngulengd í vikum.
LoKAoRÐ
Niðurstöður þessarar rannsóknar
leiddu í ljós að hlutfall ógreindra
léttbura fyrir fæðingu var 54,3%.
Einnig sýndu niðurstöður að
þjóðerni móður hafði marktækt
forspárgildi um hvort léttburarnir
greindust fyrir fæðingu eða ekki
og að legbotnsmælingar gáfu marktækt oft-
ar vísbendingar um lítið barn eða seinkaðan
vöxt fósturs hjá mæðrum sem voru í eða
undir kjörþyngd en hjá þeim sem voru yfir
kjörþyngd. Báðir þessir þættir, þ.e. þjóðerni
móður og líkamsþyngdarstuðull eru hluti
af þeim lífeðlisfræðilegu breytum sem talið
er að hafi áhrif á þyngd og vöxt (Gelbaya
& Nardo, 2005; Hutcheon o.fl. 2011) og
eru hluti þeirra bakgrunnsþátta sem tekið
er mið af við gerð einstaklingshæfðra leg-
vaxtarrita (Gardosi & Francis, 1999). Vert er
að benda á að niðurstöðurnar gefa tilefni til
þess að ljósmæður leggi sérstaka áherslu á
að fylgjast með vexti barna mæðra sem eru
af erlendum uppruna eða eru yfir kjörþyngd.
Heimildir
Bergman, E., Kieler, H., Petzold, M.G., Sonesson,
C. & Axelsson, O. (2006). Symphysis – fundus
measurements for detection of small for gesta-
tional age pregnancies. Acta Obstetricia et Gy-
necologia, 85, 407-412.
Breeze, A.C.G. & Lees, C.C. (2007). Prediction and
perinatal outcomes of fetal
growth restriction. Seminars in Fetal and Neonatal
Medicine, 12(5), 383- 397.
Bryan, S.M. & Hindmarsh, P.C. (2006). Normal and
abnormal fetal growth.
Hormone Research, 65(3), 19-27. Coomarasamy, A.
o.fl. (2002). The investigation and management
of the small for gestational age fetus. Guidel-
ine no. 31. Royal College of Obstetricians and
Gynaecologists. Sótt 20. janúar, 2008 á www.
rcog.org.uk.
Gardosi, J. & Francis, A. (1999). Controlled trial of
fundal height measurement plotted on custom-
gert þar sem ekki er um auðugan garð að
gresja þegar kemur að nýlegum rannsóknum
á legbotnsmælingum, án þess að verið sé
að bera saman næmi og sértæki ákveðinna
kúrfa. Um er að ræða rannsókn Bergman
o.fl. (2006) í Svíþjóð en í henni var verið að
kanna skilvirkni ákveðinnar legvaxtarkúrfu
við að greina of lítil fóstur á meðgöngu. Í
þeirri rannsókn var viðvörun skilgreind sem 2
staðalfrávik annars vegar og engin hækkun
við þrjár mælingar í röð hins vegar. Þegar um
var að ræða fullburða börn var næmi kúrf-
unnar 32% og sértæki 90% þegar miðað
var við 2 staðalfrávik. Þegar á hinn bóginn
var bætt við skilgreininguna engri hækkun í
3 skipti í röð jókst næmið í 60% en sértækið
minnkaði í 72%. Þarna má sjá að með því
að bæta við skilgreininguna engri hækkun á
legbotni eykst næmi kúrfunnar en gagnrýna
má að sú skilgreining hafi verið notuð þar
sem líkur má leiða að því að sama sé hvaða
kúrfa er notuð þegar um enga breytingu á
milli mælinga er að ræða. Ástæða fyrir að of
lítið fóstur greinist ekki á meðgöngu gæti í
þeim tilfellum frekar legið í gæðum legbotns-
mælinganna eða öðrum þáttum sem geta
haft áhrif á mælingarnar eins og stærð fylgju,
legu fósturs, magni í þvagblöðru móður eða
legvatnsmagni sem Jelks, Cifuentes og Ross
(2007) benda á að haft geti áhrif.
Legbotnsmælingar gáfu oftar vísbend-
ingar um lítið barn eða seinkaðan vöxt
fósturs hjá mæðrum sem voru í eða undir
kjörþyngd en hjá þeim sem voru yfir kjör-