Ljósmæðrablaðið - 01.07.2011, Blaðsíða 53

53júlí 2011 • Ljósmæðrablaðið
5% stunda líkamsrækt sjaldnar en einu
sinni í mánuði eða aldrei.
matarvenjur og
þyngdarstjórnun
Þegar kemur að spurningum um mataræði
ljósmæðra er meirihlutinn (74%) sem borð-
ar reglulega eða minnst þrjár máltíðir á dag
5-7 daga vikunnar. Um 27% sögðust hugsa
oft eða alltaf um mat, af þeim voru tæp 2%
sem sögðust fá samviskubit yfir því að hafa
borðað yfir sig.
Niðurstöður um hæð og þyngd ljós-
mæðra er í samræmi við reglulegt mataræði
og hreyfingu en meðalhæð var 168 cm og
meðalþyngd 74 kg. Hæðin var á bilinu 155
cm til 187 cm en þyngd 51 kg til 130 kg. Um
38% töldu sig vera í eðlilegri þyngd, 44%
töldu sig vera aðeins eða nokkuð of þungar
en tæp 17% töldu sig vera allt of þungar.
Þá sögðust 53% aldrei fara í megrun, 25%
sjaldan, um 13% stundum og rúmlega 7%
oft eða alltaf í megrun.
Reykingar og áfengisneysla
Einungis 3% ljósmæðra sögðust reykja dag-
lega og 4% reykja sjaldnar en daglega. Tæp
64% sögðust aldrei hafa reykt og rúm 29%
sögðust hafa reykt en hætt.
Ljósmæður voru spurðar að því hvort þær
neyttu áfengis og svöruðu 82% því játandi.
Tæp 95% sögðu áfengisneysluna ekki
hafa áhrif á ástundun vinnu. Rúm 91%
bréfi kom fram að heimilt var að sleppa að
svara einstökum spurningum. Gefinn var
vikufrestur til að svara könnuninni. Könn-
unina átti að senda til baka í svarumslagi
til Ljósmæðrafélags Íslands þar sem rann-
sakandi nálgaðist svörin.
Útvinnsla gagna fór fram í SPSS tölfræði-
forritinu (2007) og skoðaðar voru tíðnitöflur.
Gagnagrunnurinn sem varð til við úrvinnslu
er varðveittur hjá höfundi.
NIÐURSTÖÐUR
Meðalaldur þeirra ljósmæðra sem svöruðu
spurningarlistanum var 47,76 ár (n=165),
yngsta var 26 ára og elsta var 69 ára. Af
þeim sem svöruðu voru 10 ljósmæður 65
ára og eldri og því lítur út fyrir að ef miðað er
við starfandi ljósmæður þá sé hlutfall þeirra
mun hærra en 51% sem er svarhlutfall rann-
sóknarinnar í heild.
Meðalstarfshlutfall ljósmæðra er 80% og
meðallengd vinnudags eru tæpar 9 klukku-
stundir.
Heilsa og lífsstíll
Spurt var um mat á eigin heilsu almennt og í
samanburði við aldur sem og um hversu góð
eða slæm líkamleg og andleg líðan væri.
Upplýsingum um ástundun líkamsræktar
var safnað ásamt upplýsingum um hæð og
þyngd. Ljósmæður voru einnig spurðar um
reglubundið mataræði sem og viðhorf til
matar og þyngdar, þar á meðal var spurt um
hvort viðkomandi hafði farið í megrun. Auk
þessa var spurt hvort viðkomandi reykti eða
neytti áfengis.
Meirihluti ljósmæðra töldu heilsu sína
vera mjög góða eða góða.
Líkamsrækt
Langflestar ljósmæður (59%) stunda reglu-
lega líkamsrækt, 3-5 sinnum í viku eða oftar.
Um 24% stunda líkamsrækt 1-2 sinnum í
viku, 12% sjaldnar en einu sinni í viku og
tími til að greina frá öllum niðurstöðum í
lokaverkefninu og úrvinnsla ganga um ljós-
mæður á Íslandi stendur enn yfir. Áherslan
var lögð á að kynna niðurstöður er lutu að
almennri heilsu ljósmæðra og lífsstíl, starf-
inu sjálfu ásamt líkamlegum heilsuþáttum
og tengslum þeirra við vinnuumhverfi, svo
sem einkennum frá stoð- og hreyfikerfi og
ánægju í starfi. Notuð var lýsandi tölfræði.
AÐFERÐAFRÆÐI
Rannsóknaraðferð þessarar rannsóknar
var megindleg könnun með spurningalista
og er rannsóknarsniðið lýsandi. Könnunin
var gerð í samstarfi við Ljósmæðrafélag Ís-
lands og þátttakendur voru ljósmæður á
öllu landinu, bæði kjara- og fagfélagar sem
og þær sem eru starfandi og/eða komnar á
eftirlaun. Heimtur voru alls 170 spurningar-
listar eða 51%.
Spurningakönnun sem rannsóknin byggi
á var í tveimur hlutum. Fyrri hlutinn var að-
lagaður spurningalisti fyrir ljósmæður sem
upphaflega var þróaður fyrir flugfreyjur og
hjúkrunarfræðinga, um heilsufar, líðan og
vinnuumhverfi. Hann var gerður af Herdísi
Sveinsdóttur, Hólmfríði K. Gunnarsdóttur
og Hildi Friðriksdóttur (2003). Ólöf Ásta
Ólafsdóttir, Hildur Kristjánsdóttir, Hildur
Friðriksdóttir og Guðlaug Einarsdóttir lásu
yfir spurningalistann og komu með hug-
myndir um frekari spurningar til aðlögunar
að starfsumhverfi ljósmæðra. Fyrri spurn-
ingarlistinn tók til margra þátta: bakgrunns;
samspil vinnu og einkalífs; heilsu og lífsstíls;
svefns og hvíldar; frjósemisskeiðs og kven-
sjúkdóma; veikinda; meðferðar og forvarna;
starfs; áreitni á vinnustað og vinnuum-
hverfis.
Seinni hluti spurningalistans var um eigin
færni og sjálfstraust (self-efficacy) og var
sá listi eftir Schwarzer og Jerusalem (1995)
í þýðingu Hildar Kristjánsdóttur og Hildar
Sigurðardóttur og hins vegar um lífsham-
ingju (subjective well-being), og voru þær
spurningar mælitæki sem Ed Dieners (2001)
þróaði, en Hildur Kristjánsdóttir þýddi á ís-
lensku.
Spurningalistinn var sendur út 16. apríl
2008, nafnlaus og ónúmeraður svo ekki
væri hægt að rekja svörin til einstakra þátt-
takenda. Dreift var 333 spurningalistum
með 95 spurningum til allra ljósmæðra,
líka þeirra sem eru hættar að vinna. Ef við-
komandi svaraði spurningalistanum var litið
á það sem upplýst samþykki og í kynningar-

Mynd 1 Hversu góð eða slæm er líkamleg og andleg líðan þín? (n=166

Mynd 2 Reykir þú eða hefur þú reykt? (n=170)

Mynd 3 Drekkur þú áfengi? (n=169)

Mynd 1 Hversu góð eða slæm er líkamleg og andleg líðan þín? (n=166

Mynd 2 Reykir þú eða hefur þú reykt? (n=170)

Mynd 3 Drekkur þú áfengi? (n=169)

Mynd 1 Hversu góð eð slæm er líkamleg og andleg líðan þín? (n=166

Mynd 2 Reykir þú eða hefur þú reykt? (n=170)

Mynd 3 Drekkur þú áfengi? (n=169)
Hversu góð eða slæm er líkamleg og andleg líðan
þín? (n=166)
Reykir þú eða hefur þú reykt? (n=170)
Drekkur þú áfengi? (n=169)