Tímarit Máls og menningar - 01.06.2013, Qupperneq 107

TMM 2013 · 2 107
Úlfhildur Dagsdóttir
„Að vera með fullri undirmeð-
vitund“: um Medúsuhópinn
Ég held í hendi mér á gula eyrnalokknum sem orsakar sólmyrkva. Héðan í frá
munum við íslenskir súrrealistar draga drauma okkar og langanir á torg hins nýja
raunveruleika: DraumVeruleikans.
Svohljóðandi eru lokaorð ritstjóra-inngangs að tímaritinu Hinn súrr-
ealíski uppskurður, en fyrsta – og eina – tölublað þess kom úr árið 1982.
Útgefandi var Medúsa og ritstjóri var Sjón, en undir innganginn skrifar
allur Medúsuhópurinn utan Ólafur Jóhann Engilbertsson (sem var erlendis
þennan vetur): Einar Melax, Jóhamar, Matthías S. Magnússon og Þór Eldon.
Þessir sex voru stofnmeðlimir og kjarninn í hópnum hvað sem öðrum
mannabreytingum leið.
Markmið tímaritsins, eins og kemur fram í þessum inngangi, er göfugt;
að frelsa Íslendinga til hinnar súrrealísku skynjunar, „hins nýja raunveru-
leika: DraumVeruleikans“. Þegar tímaritið kemur út er hópurinn orðinn
þriggja ára, Medúsa var formlega stofnuð þann 30. nóvember 1979, en þá
kom út ljóðabók Sjóns, Birgitta (hleruð samtöl).1 Hópurinn starfaði allt
til ársins 1985, en þá var starfsemin þegar orðin mun minni en hún var á
þessum fyrstu árum eldmóðs og hugsjóna. Þó kom áttunda ljóðabók Sjóns,
Leikfangakastalar, sagði hún, það er ekkert til sem heitir leikfangakastalar
út undir merkjum Medúsu árið 1986. Sama ár gaf svo bókaforlagið Mál og
menning út ljóðasafn Sjóns, Drenginn með röntgenaugun og má segja að þar
með hafi sögu hópsins formlega lokið, þegar helsti höfundurinn innan hans
gengur til liðs við formlega bókaútgáfu.
Þrátt fyrir að hópurinn hafi kennt sig við súrrealisma var sú stefna ekki
einráð, en meðlimir sinntu einnig öðrum framúrstefnum. Ólafur hallaðist
nokkuð að dada og Matthías var hrifinn af fútúrisma og expressjóisma.
Þannig voru Medúsufélagar ekki reglufrík í anda hins ‚sögulega‘ súrrealisma,
fagurfræðileg sýn þeirra markaðist frekar af því að taka það sem þeim hentaði
héðan og þaðan og laga að sér og sínum kröfum. Súrrealisminn var þó mest
áberandi, sem meðal annars kom fram í því að meðlimir iðkuðu leiki, til-
raunir og samstarf í anda súrrealismans og deildu þannig í grundvallar-