Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.2013, Blaðsíða 87

Tímarit Máls og menningar - 01.06.2013, Blaðsíða 87
Á h r i f E S B -a ð i l d a r á í s l e n s k h e i m i l i TMM 2013 · 2 87 Landbúnaðarmál.5 ESB hefur haft sameiginlega landbúnaðarstefnu í meira en hálfa öld. Ástæðan er einföld – að hindra að matarskortur, eins og gerðist á árum síðari heimsstyrjaldarinnar, endurtaki sig. Tæplega helmingur allra útgjalda ESB fer í landbúnaðarstyrki. Þótt ESB eyði miklu í landbúnaðinn, þá mun ESB-aðild Íslands samt valda umtalsverðum sparnaði á Íslandi vegna þess að Ísland eyðir meiru á hvern íbúa í sinn landbúnað. ESB-aðild mun því minnka „sóunina“ (e. deadweight loss to the economy). Sóun í land- búnaði kemur til þegar sumar framleiðslugreinar eru styrktar með fé skatt- borgara og neytenda á kostnað annarrar framleiðslu. Öllum ber saman um að það á sér stað sóun í landbúnaðarkerfunum, bæði á Íslandi og í ESB, en mönnum ber ekki saman um hve mikil sóunin er. Margar kannanir benda til að sóunin sé milli 1–2% af þjóðarframleiðslu. Engu að síður er ákveðin offramleiðsla á matvælum nauðsynleg ef upp á koma óvænt atvik og það má líta á kostnaðinn við landbúnaðarstyrki sem eins konar tryggingarkostnað – tryggingariðgjöld eru peningar í ruslið nema þegar neyðin kemur – þá þakka allir fyrir að hafa haft vaðið fyrir neðan sig. Ýmsir hafa einnig bent á mikil- vægi innlendrar framleiðslu vegna matvælaöryggis. En hafa verður í huga að íslensk matvælaframleiðsla og dreifing er undir öllum kringumstæðum háð innflutningi á olíu, traktorum, vörubílum, áburði, fóðri og öðrum nauðsynjum. Í nútímaþjóðfélagi verður því ekki hjá innflutningi komist. Í raun er ekki mikill munur á landbúnaðarstefnu ESB og Íslands. Mark- miðin hjá báðum eru að: 1. auka framleiðni og hagkvæmni í framleiðslu, 2. sjá til að framboð og eftirspurn sé í eðlilegu hlutfalli og markaður starfi eðlilega, 3. sjá til þess að bændur hafi sitt lifibrauð, 4. sjá til þess að matur sé á hæfilegu verði. Þetta síðasta atriði er mun veigaminna hjá Íslendingum en ESB, enda matavælaverð á Íslandi yfir meðaltali ESB. Meira um það hér á eftir. Ef Ísland gengur í ESB mun Ísland gerast aðili að sameiginlegri landbúnaðar- stefnu ESB, sennilega með nokkurra ára aðlögunartíma að nýju styrkjakerfi. Styrkir til landbúnaðar (e. Producer Support Estimate) innan ESB nema tæplega 1/4 af framleiðslukostnaði, en á Íslandi tæplega helmingi af fram- leiðslukostnaði.6 Styrkirnir, bæði í ESB og á Íslandi, eru í formi beinna greiðslna hins opinbera til framleiðenda, svo og tollverndar til að halda uppi háu verði á innanlandsmarkaði miðað við verðlag á heimsmarkaði. Íslensku bændasamtökin eru mótfallin ESB-aðild vegna þess að opinberir styrkir til framleiðenda eru heldur lægri hjá ESB en á Íslandi. Hér er þó mjög brýnt hagsmunamál neytenda á ferðinni – að ná matarverði niður. Skoðum það nú nánar. Sparnaður í íslenskum landbúnaði við aðild landsins að ESB verður tví-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.