Skessuhorn - 19.12.2018, Page 40

MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER 201840
Einn þurr dagur í maí
Í vor og framan af sumri var einkar úrkomusamt á Vestur-
landi, á sama tíma og íbúar norðan- og austanlands böðuðu
sig í sól. Heyfengur bænda var því fremur rýr að gæðum, en
þokkalega viðraði til heyskapar síðari hluta júlí og í ágúst. Eft-
ir að stytti upp voru tún víða svo gegnsósa af vatni að um þau
var ekki fært fyrr en eftir nokkurra daga þurrk. Maímánuður
var einhver sá votasti í manna minnum á vestanverðu landinu.
Meðalúrkoma í Ásgarði í Dölum í maí er 52,2 mm. Í maí í ár
mældist úrkoman hins vegar hvorki meiri né minni en 120,9
mm. „Einu sinni hefur mælst meiri úrkoma í maí, það var árið
1993 en þá komu ríflega 100 mm sama sólarhringinn, eða 8.
maí 1993. Ég hugsa því að maí 2018 fari í sögubókina sem sá
votviðrasamasti til þessa enda aðeins einn dagur sem engin
úrkoma mældist, eða 31. maí,“ sagði Eyjólfur Ingvi bóndi og
oddviti í Ásgarði.
Eitt stærsta berghlaup
frá landnámi
Að morgni laugardagsins 7. júlí féll gríðarstórt berghlaup úr
Fagraskógarfjalli í Hítardal. Talið er að skriðan sé stærsta eða
næststærsta jarðfall sem fallið hefur hér á landi frá landnámi
og að milli 10 og 20 milljónir rúmmetra hafi skriðið fram.
Berghlaupið fór yfir Hítará, stíflaði ána og hljóp hálfan annan
kílómetra fram. „Það má líkja þessu við náttúruhamfarir. Að
sjá er illmögulegt að bregðast við varðandi rennsli Hítarár,“
sagði Finnbogi Leifsson í Hítardal sem fyrstur kannaði að-
stæður fyrst eftir að skriðan féll. Kvaðst hann miður sín yfir
þessum náttúruhamförum. Talið er að miklar rigningar þrem-
ur mánuðum fyrir berghlaupið hafi átt sinn þátt í hvernig fór.
Engu að síður má sjá á ljósmyndum af fjallinu fyrir berghlaup-
ið að jarðvegssig hefur verið komið í svæðið sem hljóp fram,
hugsanlega fyrir einhverjum hundruðum ára. Farvegur Hít-
arár stíflaðist og höfðu menn um tíma verulegar áhyggjur af
laxveiði í ánni. En áin fann sér nýjan farveg, vatnið jafnaði sig
og veiði í Hítará varð býsna góð í sumar þrátt fyrir aðstæður.
Engu að síður fóru undir skriðuna margir góðir veiðistaðir og
dýrmætt uppeldissvæði laxa, beitarland og ekki er óhugsandi
að eitthvað af fé hafi verið þarna þegar skriðan féll. Lán var að
hún féll undir morgun þegar fólk var ekki í ferð. Til skoðunar
er hvort grafið verði í gegnum skriðuna til að áin geti fundið
sinn rétta farveg að nýju.
Erfið staða sauðfjárræktar
Sauðfjárbændur hafa orðið fyrir miklum tekjumissi undan-
farin ár sökum lækkunar afurðaverðs. Framleiðsla er meiri
en salan og má vafalítið rekja það til mikils innflutnings á
kjöti. Þrátt fyrir að skipaðir hafi verið starfshópar og nefnd-
ir á vegum hins opinbera og forsvarsmanna bænda, hafa línur
ekki mikið skýrst í afkomumálum stéttarinnar. Þá gagnrýndu
bændur harðlega á árinu að afurðaverð liggur ekki fyrir fyrr
en sláturtíð er hafin, en ætti að vera gert mönnum opinbert í
nóvember árið áður til að hægt væri að taka vitrænar ákvarð-
anir um ásetning og áætlanagerð við búskapinn. Mikil óvissa
einkennir því sauðfjárrækt.
Vestlensk ríkisstjórn
Ríkisstjórn Íslands hélt sumarfund sinn í Langaholti í Staðar-
sveit á Snæfellsnesi í júlí. Að loknum fundi var rætt við sveitar-
stjórnarfólk á Vesturlandi um helstu áherslumál sveitarfélaga
gagnvart fjárveitingavaldinu. Fremur sjaldgæft er að ríkisstjórn
fundi utan Reykjavíkur og var vel til fundið að hafa fundinn á
Snæfellsnesi. Þessir ráðherrar eiga það nefnilega sameiginlegt
að hafa annað hvort alist upp á Vesturlandi eða eiga þangað
sterka tengingu. F.v. Svandís Svavarsdóttir, Guðmundur Ingi
Guðbrandsson, Guðlaugur Þór Þórðarson, Þórdís Kolbrún
Reykfjörð Gylfadóttir og Ásmundur Einar Daðason.
Hvalveiðar voru stundaðar í sumar
Hvalvertíð gekk vel í sumar og vel á annan hundrað hvalir sem
verkaðir voru í gömlu hvalstöðinni. Siglt var með megnið af
kjötinu í haust áleiðis um Norður-Íshafið til Japans. Eins og
fyrr vöktu hvalveiðarnar umræður, ekki síst þegar blendingur
langreyðar og steypireyðar var skotinn. Veður var með ágæt-
um þegar ljósmyndari Skessuhorns fylgdist með skurði á einni
langreyð í sumar. Sólin náði að ylja áhorfendum og körlunum á
plani af og til. Frá því byrjað var að skera hvalinn og þar til verk-
inu lauk leið ekki nema rúm klukkustund. Öll tæki; gufuknúin
spil sem önnur, virðast ganga smurt jafnvel þótt mörg séu þau
komin til ára sinna líkt og hvalbátarnir sem báðir voru að veið-
um þegar þetta var. Þá er allt viðhald mannvirkja á svæðinu, og
ekki síður heima í braggahverfinu, Hvali hf. til sóma. Ekki er
útséð með veiðar næsta sumar.
Rækjuvinnslu hætt
Það var reiðarslag fyrir atvinnulífið í Grundarfirði í júlí þeg-
ar FISK Seafood ehf. sagði upp 19 starfsmönnum við rækju-
vinnslu. Tveimur að auki var boðin vinna áfram við að taka nið-
ur tæki og undirbúa sölu þeirra. Í tilkynningu frá FISK Seafood
segir að veiðar og vinnsla rækju hafi átt erfitt uppdráttar hér-
lendis á undanförnum árum og sé ákvörðunin tekin í ljósi lang-
varandi tapreksturs í Grundarfirði; „sem ekki virðist gerlegt að
vinda ofan af við núverandi aðstæður,“ eins og sagði í tilkynn-
ingunni. Bæjarráð Grundarfjarðar var tilkynnt um uppsagnirn-
ar og í yfirlýsingu þess sagði að uppsagnirnar væru litnar al-
varlegum augum; „og hefði kosið að fyrirtækið hefði haft sam-
ráð við bæjaryfirvöld þannig að mögulega hefði mátt undirbúa
mótvæðisaðgerðir.“
Ráðvilltir hvalir
Það gerðist nokkrum sinnum í sumar að hvalavöður komu
sér í sjálfheldu og á grynningar við strendur Snæfellsness.
Tæplega hundrað grindhvalir fóru t.d. inn á Kolgrafafjörð í
ágúst. Ítrekað voru hvalirnir reknir undir brú að nýju, en létu
ekki segjast. Þá voru hvalir í vandræðum við Rif og Ólafsvík
nokkru síðar og þurftu björgunarsveitarmenn að stugga við
þeim á bátum.
Minningarsjóður og þjóðarátak
Við sviplegt fráfall Einars Darra Óskarssonar, átján ára drengs
í Hvalfjarðarsveit sem lést úr lyfjaeitrun í vor, stofnuðu að-
standendur og vinir hans Minningarsjóð Einars Darra. Sjóð-
urinn vatt upp á sig og úr var þjóðarátakið „Ég á bara eitt
líf“ sem vakið hefur athygli á því stóra vandamáli sem þjóðin
öll stendur frammi fyrir þegar kemur að misnotkun lyfseðils-
skyldra lyfja.
Öryggi ferðamanna
Í byrjun ágúst var settur upp öryggisveggur í Upplýsingamið-
stöð Snæfellsness á Breiðabliki. Veggurinn er settur upp af
Safe Travel í samvinnu við Svæðisgarðinn Snæfellsnes, sem
annast rekstur upplýsingamiðstöðvarinnar. Þar má sjá rafræn-
ar upplýsingar um færð og veður og kort af Snæfellsnesi sem
sýnir staði þar sem ástæða þykir til að gæta sérstakrar varúðar.
Öryggi ferðafólks á svæðinu komst ítrekað í fréttir á árinu og
er ekki vanþörf á auknum slysavörnum, einkum vegna slysa og
björgunarstarfa eftir að fólk hafði gengið á Kirkjufell í vafa-
samri færð og veðri. Eitt banaslys varð í fjallinu á þessu ári og
annað á því síðasta. Þá var kona hætt komin í fjallinu í haust
og lögðu björgunaraðilar sig í mikla hættu við að koma henni
til hjálpar.
Kallabakarí á nýjan stað
Hið rótgróna bakarí á Akranesi; Brauða- og kökugerðin var
flutt í nýtt húsnæði við Innnesveg 1 á árinu og nafninu breytt
í Kallabakarí. Það voru tímamót hjá fjölskyldufyrirtækinu þar
sem þetta er fyrsti flutningur þess í um 50 ára sögu, en það
hefur frá stofnun verið við Suðurgötu 50a. Nýi staðurinn er
þrefalt stærri en sá gamli eða 420 fermetrar að flatarmáli og
býður því upp á fjölmörg ný tækifæri í rekstri. Nýja bakaríið
gefur fyrirtækinu kost á að auka þjónustu við bæjarbúa og
mæta vaxandi markaði. Þar er auk þess sæti fyrir þá sem vilja
njóta veitinga á staðnum.
Grunnskóli Borgarness stækkaður
Framkvæmdir hófust í maí við endurbætur og viðbyggingu
Grunnskóla Borgarness. Reist verður viðbygging sem hýsir
eldhús, fjölnota sal og kennslurými. Jafnframt verða gerðar
miklar endurbætur á eldra húsnæði skólans, bæði vegna teng-
ingar við nýbygginguna og til að koma í veg fyrir leka. Einnig
Fréttaannáll ársins 2017 í máli og myndum
Framhald á næstu opnu