Heimsmynd - 01.07.1990, Síða 88

Að sjálfsögðu hafði mig lengi
grunað að faðir minn væri
útlendingur.
Ohreinu börnin hennar Evu
Höfundur þessarar
frásagnar er menntakona
á miðjum aldri. Hún er
dökk yfirlitum,
grannvaxin og yfirveguð
í fasi. Hún er barn frá
hernámsárunum.
Astandsbarn sem var látið
líða fyrir það í œsku með
þeim hœtti að sárin eru
vart enn gróin. Hún kýs
að halda nafni sínu
leyndu.
Og hvernig var það svo að vera
ástandsbarnl Orðið gefur í
skyn vanskapnað og tónninn
sem orðinu fylgdi var nístandi
fyrirlitning. Ein af fyrstu end-
urminningum mínum er frá
því ég var fimm ára gömul. Ég
hafði verið í heimsókn hjá
frænku minni sem bjó í öðru hverfi. Ég
hafði farið út að leika mér með öðrum
börnum. Ókunnugur maður gekk fram-
hjá. Hann stoppaði og horfði á leik okk-
ar um hríð, steitti svo hnefann framan í
mig og öskraði: „Helvítis ástandsaum-
inginn þinn.“
Þetta var ekki í fyrsta sinn sem svona
nokkuð hafði komið fyrir mig. Ég vissi
ekki hvað ástands-eitthvað þýddi, vissi
aðeins að það var neikvætt og skírskotun
til þess að ég væri eitthvað öðruvísi en
hinir krakkarnir.
Ég hætti leiknum, fór inn og stillti mér
fyrir framan stóran spegil sem var
þar í anddyrinu. Ég skoðaði sjálfa
mig vandlega í speglinum, sá bara
venjulega stelpu, hvorki of feita
né of mjóa, dökkhærða og brún-
eygða. Ég taldi nef, augu, eyru,
allt það sem á að einkenna
venjulega krakka; ekkert vantaði
og engu var ofaukið. Ég taldi
fingurna á höndum mér, fór úr
skónum og taldi tærnar til örygg-
is. Ég fór með stafrófið, Faðir-
vorið og FrostáFróni, talaði hátt
og skýrt, hlustaði eftir orðun-
um, heyrði ekkert frábrugðið í
mæli mínu.
Frænka mín, sem hafði fylgst
með mér nokkra stund, spurði
mig nú hvað ég væri að gera.
Ég mátti ekki vera að því að
svara henni, hafði ekki lokið
sjálfskoðuninni alveg. Ég
gekk, hoppaði, sneri mér í
hring og stóð á öðrum fæti.
Sorgmædd leit ég á frænku
mína og sagði henni að ég
hefði bara verið að athuga
hvort ég væri eitthvað skrýtin.
Hún fór með mig inn í eld-
hús, gaf mér mjólk og kökur
og ég sagði henni frá mannin-
um. Hún sagði lítið. Svo
spurði ég hana: „Frænka,
heldurðu að ég sé kölluð
ástands-eitthvað af því að ég
get ekki staðið á haus?“
Það voru sérstaklega ókunnugir karl-
menn sem leyfðu sér að hreyta í mig
ónotum úti á götu. A slíkum stundum
óskaði ég þess heitt að móðurbræður
mínir væru nærstaddir eða að ég ætti lit-
mynd af þeim sem ég gæti borið á mér,
bæði til skýringar og mér til varnar.
Einfeldningslegt er það einnig að álíta
að dökkt yfirbragð sé einhver nýlunda
hér á landi og tilvísun á erlendan upp-
runa. Móðurfólk mitt var allt mjög
dökkt en fátt af því bjó í Reykjavík. Mér
leið alltaf vel í sveitinni þar sem ég var
umkringd af dökkum og vinalegum ætt-
ingjum. Þar fann ég til öryggis. Allir
voru góðir við mig, enginn spurði spurn-
inga sem ég kunni ekki svör við, en mik-
ilvægast af öllu var að ég líktist þeim.
Gestkomandi sáu ættarsvipinn á að-
komukrakkanum svo nærgöngular
spurningar voru óþarfar.
Fram að skólaskyldualdri bjuggum við
mamma tvær einar í pínulítilli íbúð en
hún vann fyrir okkur með heimavinnu.
Við lifðum mjög fábrotnu lífi en höfðum
það gott saman. Hún var blíðlynd og góð
við mig, skammaðist aldrei en talaði við
mig. Aðalskemmtun okkar var að hlusta
á útvarpið eða hún las fyrir mig. Stund-
um komu vinkonur hennar í heimsókn
eða við fórum til þeirra. Hún var siða-
vönd og bindindismanneskja á reyk og
vín alla tíð. Pabbi minn var þarna hjá
okkur á innrammaðri mynd uppi á hillu,
brosandi maður með liðað hár í jakka-
fötum. Ég vissi að hann var pabbi minn
88 HEIMSMYND