Heimsmynd - 01.10.1990, Blaðsíða 63

stunda aðra vinnu með eða þá að reyna
að aðlaga sig markaðnum þótt alvarlegir
listamenn myndu aldrei fást til að viður-
kenna að þeir máluðu beinlínis til að
falla í smekk hugsanlegra kaupenda.
Listamaður þarf að selja verk sín til að
lifa og í mörgum tilfellum þýðir það að
hann þarf að selja sjálfan sig. Það gerir
hann með því að vekja á sér athygli. Að-
ur en sýning er opnuð er búið að senda
út boðskort til vina og vandamanna en
aðallega til fjársterkra aðila; enginn
bankastjóri er svo aumur að hann fái
ekki litfagurt boðskort heim í póstkass-
ann sinn.
Önnur leið til að vekja athygli er að
hringja í kunningja eða vin á blöðunum
eða sjónvörpunum og fá hann til að taka
við sig viðtal eða gera fréttaþátt í sjón-
varpið. Listamaðurinn verður að fara til
blaðamannsins því blaðamenn á íslandi
leita aldrei frétta heldur sitja í makind-
um og bíða eftir því að fréttirnar komi til
þeirra. Þar af Ieiðir að ómerkilegur tóm-
stundamálari, sem stillir upp í einhverju
steypugölluðu félagsheimili eða berisín-
u
iöurkenndur er sá listamaður sem á að baki langt
nám í myndlistarskólum heima og erlendis. Best er ef
hann hefur stillt upp í bærilega viðurkenndum galleríum
og sýningarsölum í útlöndum.
stöð, getur fengið við sig heilsíðuviðtal
og bullað einhverja vitleysu út í loftið.
Tómstundamálarar virðast eiga fleiri vini
á fjölmiðlunum en þeir alvarlegu og
sprenglærðu sem einatt fá enga aðra um-
fjöllun en listgagnrýni og svo kemur
mynd af þeim með fréttatilkynningu sem
listamaðurinn þarf oftast að skrifa sjálf-
ur.
Verðlag á sölusýningum er misjafnt.
FIM, Félag íslenskra myndlistarmanna,
hefur engan taxta sem hægt er að fara
eftir í þeim efnum,
enda list hafin upp
fyrir peninga. Verð-
lag fer þess vegna
oftast eftir dyntum
listamannsins eða
trúnaðarmanna
hans. En listamaður
með sjálfsvirðingu
verðleggur myndirn-
ar hátt, helst ekki
undir hundrað þús-
undum og upp í fjög-
ur hundruð þúsund
(hátt verð er hér
miðað við Island, í
útlöndum þætti það
ódýrt) en meðalstórt
myndverk er oftast á
bilinu tvö til þrjú
hundruð þúsund.
Nú er erfitt fyrir
skoðanda sem er að
hugsa um að kaupa
myndverk á sýningu
að gera sér grein fyr-
ir því hvort myndirnar séu á sannvirði og
hækki fremur en falli í verði. Viður-
kenndir listamenn eru mismunandi áber-
andi í þjóðlífinu og oft er þeim hampað
mest sem eru í tísku í það og það skiptið.
Sú tíska ræðst mest af þeim listastefnum
sem mest eru áberandi í þeim myndlist-
artímaritum sem lesin eru af innlendum
listsagnfræðingum. A níunda áratugnum
voru verk í anda þýska nýexpressionis-
mans vinsæl hér á landi en allt bendir til
þess að gengi þeirra fari hnignandi núna
þegar við stöndum á þröskuldi tíunda
áratugarins.
Frá sjónarhóli listamannsins er betra
að verðleggja hátt og taka þá áhættu að
selja minna heldur en meira en fá
kannski sama pening út úr dæminu. Auk
þess vekur hátt verð traust hjá almenn-
ingi að þarna sé á ferðinni list með stóru
L-i.
Þess má einnig geta að þótt litlar
myndir séu seldar ódýrar eru þær einatt
hlutfallslega dýrari en þær stóru. Verð
minni myndanna miðast við að verka-
maður geti eignast þær fyrir tvöfalt mán-
aðarkaup sitt. Þetta ýtir undir þann grun
að málarinn verðleggi með markaðinn í
huga; almenningur kemur ekki stóru
skjöldunum fyrir uppi á vegg heima hjá
sér en bankar og opinberar stofnanir eru
líklegri til að kaupa stærri og dýrari
verkin til þess að hengja upp fyrir aftan
gjaldkera sína.
GALLERÍ
I Reykjavík starfa nokkur gallerí sem
höndla með lista-
verk. Eru þau af
ýmsum toga, allt frá
gamla Rammagerð-
armynstrinu til sóma-
kærra gallería sem
taka hlutverk sitt al-
varlega og selja ekki
verk nema þau geti
talist til listaverka að
mati viturra manna.
Ef einhver skyldi
vera í þeim hugleið-
ingum að geyma fé
sitt í myndlist væri
ekki úr vegi að ganga
inn á virðulegt gallerí
og spyrjast fyrir um
eitt stykki Kjarval,
Jón Stefáns, Nínu
Tryggva eða ámóta
ágætan listamann.
Á einu galleríanna
var bent á verkið Ei-
ríksjökul eftir Jón
Stefánsson, olía á
striga sem mælist 50x62 sentímetrar. Það
er verðlagt á 550 þúsund og þau ummæli
látin falla að ef þessi mynd yrði hreinsuð
upp fyrir 30 þúsund mætti leikandi selja
hana aftur fyrir að minnsta kosti 750
þúsund.
En kálið er ekki sopið þótt í ausuna sé
komið. Það er ekki víst að kaupandi
slíks verks eftir gömlu meistarana geti
komið myndinni í verð þegar hann vill
losa peningana. Færi hann með meist-
araverkið á uppboð er alls óvíst hvað í
það yrði boðið. Þannig að sem fjárfest-
ing eru málverk óhandhægari en eininga-
bréf eða ríkisskuldabréf en geta, ef vel
tekst til, gefið meiri arð á styttri tíma en
nokkru sinni skuldabréf fjárfestingar-
sjóða. Svo má ekki gleyma því að það er
auðveldara að laumast með svarta pen-
inga í myndlistarkaup en skráð skulda-
bréf. En það er önnur saga og utan við
verksvið þessarar greinar.
Sem sagt, það er nokkuð áhættulítið
að kaupa verk gömlu meistaranna. En
hvað þá með verk yngri og núlifandi
HEIMSMYND 63